pensioenen

Franse stakers (tegen de pensioenhervormingen) roepen op tot internationale steun. Bijvoorbeeld door geld te storten in hun stakingskas.

Gezien de onverminderd felle protesten tegen haar pensioenhervorming, hoopt de regering dat de stakers het niet volhouden en dat de protesten uiteindelijk zullen doodlopen. Maar het loopt niet zo goed voor Macron als hij had gehoopt. Hij wordt flink in de wielen gereden. De wil van de bevolking om verzet te bieden is ongebroken, ongeveer tweederde van de Fransen steunt de protesten ook nog na twee maanden staking. Nieuwe beroepsgroepen verklaren hun solidariteit en sluiten zich aan bij de protesten. Nu heeft de Raad van State het wetgevingsproject afgekeurd en verwerpen de fractievoorzitters in de senaat de snelle procedure voor de goedkeuring ervan. Bij de lokale verkiezingen in maart riskeert  Macrons LREM-partij  een ernstige nederlaag. De komende weken zullen cruciaal zijn, en meebepalen voor hoe lang Macron nog president van Frankrijk blijft.

Het rommelt in 'pensioenland': niet alleen in onze polder, maar ook in andere West-Europese landen. De aanleiding is de dreigende 'onbetaalbaarheid' van de collectieve, op solidariteit gebaseerde pensioenstelsels. Volgens de Europese Commissie, ministers van financiën en ook veel economen worden de pensioenlasten in de bestaande stelsels 'onbetaalbaar', doordat met de vergrijzing van de West-Europese bevolking het aantal pensioengerechtigden veel sterker toeneemt dan het aantal werkenden.

De protestbeweging in Frankrijk werd veroorzaakt door de geplande pensioenhervorming. Het was de laatste druppel die de emmer liet overlopen, maar het was al lang aan het gisten. De gele hesjes hadden het terrein voorbereid. Macron wil het omslagstelsel van de pensioenen onderuit halen en de uitkeringen terugbrengen tot een niveau dat nauwelijks een waardig leven bij pensionering toelaat, tenzij men privé-voorzieningen kon treffen. Het is het gebruikelijke neoliberale liedje: mensen worden steeds ouder, de kosten stijgen, premieverhogingen brengen het concurrentievermogen in gevaar en het omslagstelsel kan de last niet langer alleen dragen. Daarom moeten de Fransen in de toekomst langer werken of particuliere voorzieningen treffen.

Een goed pensioen blijft een kwestie van fatsoen. Het lijkt stil op het front van de pensioendiscussie, maar schijn bedriegt. De onderhandelingen over de uitwerking van het pensioenakkoord verlopen achter de schermen, buiten het zicht van de media en de leden. De kortingen zijn door wat activiteiten, zoals een brief aan Koolmees en informatiebijeenkomsten afgelopen december, van de baan. Toch is er veel onrust. Mensen krijgen hun AOW en pensioen en merken dat er geen inkomensverbetering is. Dat leidt onvermijdelijk tot wrevel.

Afgelopen week waren er weer twee landelijke actiedagen, waartoe werd opgeroepen door verschillende vakbonden en andere organisaties, tegen de pensioenshervormingen in Frankrijk. De opkomst was wederom groot en nieuwe sectoren zijn toegetreden. Premier Eduard Philippe deed in het weekend een aanbod om een deel van de hervormingen in te trekken.

Een maand lang al wordt er gestaakt tegen de pensioenplannen van Macron en zijn regering. Het is de grootste stakingsgolf sinds 1968. Deze week lijkt beslissend te worden in de krachtmeting.

Sinds de jaren 1990 wordt in Europa de vergrijzing als schrikbeeld verspreid. Waar in Europa het dalende geboortecijfer als ernstige bedreiging van de welvaart wordt gezien, wordt in Afrika het grote aantal kinderen als oorzaak van armoede gezien.

Oproep van jonge mensen om de gebruikelijke nederlaag te overwinnen. Op 17 december is er een nieuwe grote dag voor de stakingsbeweging in Frankrijk tegen hervorming van de pensioenen. Die strijd wordt door allerlei sectoren in het land gesteund, en gaat gepaard met felle protesten. Vanuit ecologische jongeren is een oproep verschenen om actief aan de acties deel te nemen. Hieronder voor u vertaald.

Een jaar geleden, in november 2018, brak in heel Frankrijk de Gele Hesjes-beweging uit met bezettingen en demonstraties op rotondes en straten. De beweging, die werd uitgelokt door het besluit van de regering om een nieuwe brandstofbelasting in te voeren, benadrukte al snel de noodzaak van een toename van de koopkracht, met name van het minimumloon, de afwijzing van een samenleving die wordt geleid door en voor de rijksten, het herstel van de vermogensbelasting voor de rijksten en de noodzaak van een democratie waarin de arbeidersklasse gehoord wordt. De regering-Macron werd geconfronteerd met sociale woede veroorzaakt door het bezuinigingsbeleid sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw.

De noodzaak voor een ander beheer van het pensioenvermogen is essentieel om het stelsel te redden. Verhoging van de rente zal tijdelijk werken en biedt geen permanente oplossing. De kracht van het pensioenstelsel is dat een groot vermogen bij een bekwaam beheer prima kan functioneren. Bijvoorbeeld in de strijd tegen de 'nieuwe sociale kwestie’, zonder dat het vermogen de oorspronkelijke functie verliest, namelijk de aanvulling op de oudedagsvoorziening.

Marx en het einde van het neoliberalisme: De rente is in het pensioendebat van doorslaggevende betekenis, lijkt het. Het gaat, naast de omstreden rekenrente, ook over de rente als economisch begrip. Bij een bijeenkomst van het kernteam van de actiecomités 'pensioenen', beweerde tot mijn lichtelijke verbazing FNV-onderhandelaar Tuur Elzinga dat de rente wel eens blijvend laag zou kunnen zijn. Daarbij verwees hij naar de economische theorie van Karl Marx. Heeft Tuur gelijk?

Op 5 december zijn er landelijke werkonderbrekingen en demonstraties in Frankrijk. Naast de belangrijkste vakbonden, linkse groepen en partijen, hebben de Gilets Jaunes en de verschillende antagonistische splinters hier ook tot opgeroepen. De achtergrond is de geplande 'réforme des retraites', de herstructurering van het pensioenstelsel.

Een goed pensioen blijft een kwestie van fatsoen. Door de 'commissie parameters' van Dijsselbloem is de vakbeweging weer in het defensief geduwd. Die commissie kwam met een lagere rekenrente, waardoor het pensioenakkoord nog meer een loze overeenkomst is geworden. Stug vasthouden door Rutte 3 aan het 'financiële toetsingskader', met Koolmees als spreekstalmeester, leidt tot een permanente dreiging van pensioenkortingen. Versterkt door de verhoging van de premies en door de verlaging van de opbouw voor de nog werkende generaties. In plaats van te vechten voor een beter pensioenstelsel is de vakbeweging terug bij af en opnieuw in de verdediging van het slappe pensioenakkoord in plaats van knokken voor een sociaal en rechtvaardig pensioenstelsel.

De zenuwen staan gespannen in het Elysée, president Emmanuel Macron en de regering van Edouard Philippe zouden donderdag 5 december het liefst overslaan. Want die dag is niet alleen een gevreesde actiedag, het zou ook het begin kunnen zijn van een lange warme sociale winter.

De radicale stemming in het onderwijs, met name op de basisschool, mag ik regelmatig horen van mijn dochter. Een bevestiging daarvan voor de televisie, in alle kalmte en overtuiging uitgesproken door een collega van een andere school, was indrukwekkend: ik wil onaangekondigd staken en even geen rekening houden met de ouders. Dat is vervelend voor hen, maar de kinderen vinden hun weg wel. Dan komen tenminste de onoplosbare problemen als veel te veel werk bovenop mijn aanstelling en ook nog in tijdnood, scherp in de samenleving terecht. Het is ons ernst. De Haagse politiek heeft geen benul van de werkelijkheid.

Grote pensioenfondsen moeten desinvesteren in grootschalige landbouw in Brazilië. Dat zegt Braziliëkenner en vaste medewerker van Wervel Luc Vankrunkelsven. Volgens hem investeren en speculeren Amerikaanse en Europese pensioenfondsen sinds de financiële crisis van 2007 “heel efficiënt” in grond. “In Brazilië worden traditionele volkeren bedreigd en van hun gronden verjaagd zodat zij in handen komen van grootschalige landbouwbedrijven. Op die manier worden zij een interessant beleggingsproduct voor pensioenfondsen”, stelt Vankrunkelsven.

Ledenverlies, pensioenen, precaire arbeid en een naschrift

In mijn ambitie een goed revolutionair socialist te zijn, realiseer ik me vaak dat het nodig is buiten de gevestigde kaders te denken. In managementtermen 'out-of-the-box'. Zo ben ik op een 'wild' idee gekomen om een actuele maatschappelijke kwestie geheel anders te benaderen. Omdat een tweede goede eigenschap van socialisten moet zijn, in tegenstelling tot de vooringenomenheid van het burgerlijk denken, democratisch te handelen tot in de haarvaten, volgt hier een plan voor een nadere discussie.

Het onfatsoen van de overheid en 'de politiek' bleek maar weer eens toen de ex-minister van Financiën Dijsselbloem, vlak na het afsluiten van het pensioenakkoord, met de criteria kwam die de beleggingen van de pensioenfondsen moeten toetsen. De prognose voor het lange termijn rentepercentage voor Nederland werd naar beneden bijgesteld. Dat betekent voor de pensioenfondsen dat zij voor de beleggingsresultaten moeten uitgaan van een rekenrente die de 0 procent nadert.