Ga naar de inhoud

Dreigende economische crisis doet beurskoersen crashen

Na een week van dalende beurskoersen, gingen ze deze maandag pas echt naar de kelder. Financiele media hebben het over een ‘bloedbad’ op de beurzen, een heuse ‘crash’ en het ‘instorten van de oliekoersen’. Wat er aan de hand is, is dat investeerders inschatten dat door de corona-virus-maatregelen de wereldeconomie in een crisis terecht zal komen. En als ‘de markt’ die inschatting maakt, is er echt wat aan de hand. Een intern bericht van Sequoia, een van de grootste investeerders in Silicon Valley, spreekt boekdelen.

6 min leestijd

(Wordt donateur van globalinfo.nl!)

De hele vorige week waren de koersen van aandelen op de beurzen al aan het zakken. Dat is het laatste jaar een zeldzaamheid. Als het al gebeurde was het een dip en na een dag was er dan alweer tijd voor ‘herstel’. Het is immers nog steeds een periode van overaccumulatie, aangewakkerd door lage rentestanden bij de centrale banken. Maar nu houdt het aan en op deze maandag kwam er zelfs een ware crash: de koersen gingen weer stijl omlaag. Met name de olieconcerns leken hierin voorop te lopen. Shell ging 20 procent omlaag, en collega-oliemultinationals net zo. Ook financiele bedrijven, banken voorop, werden zwaar getroffen.

Natuurlijk is dat niet zozeer erg vanwege de schade die de investeerders in die aandelen hierdoor oplopen. Al zijn het zoals altijd de kleintjes die hier het hardst door getroffen worden; de grote investeerders en institutionele beleggers (pensioenfondsen en dergelijke) zingen het doorgaans wel uit en kunnen wachten tot de boel weer herstelt. Bij een normale beurs-ontwikkeling kunnen ze hun investeringen dermate spreiden dat ze ook stijgende portefeuilles omvatten. Maar nu gaat al een tijd alles ‘rood’ en overal. Er is dus geen ontsnappen aan. Saillant detail: ook vorige week daalden aandelen van alle beursgenoteerde multinationals, maar was er een uitzondering: 3M, producent van mondkapjes…

Mondiale crisis?

Dat met name de olie-aandelen in elkaar klappen heeft te maken met de verwachting van investeerders dat door stagnatie in de economie de vraag sterk zal afnemen en de oliekoers zelf zal dalen. Dat gebeurt als er een mondiale economische crisis uitbreekt, zoals op het laatste in 2007/8. Overheden reageerden op de crisis met zware bezuinigingen, waarmee ze in ieder geval hun eigen geldtekort konden oplossen. Door massale injecties door centrale banken, gecombineerd met lage rentes, en doordat China genoeg bleef groeien en als mondiale motor functioneerde, kwam er weer een soort van herstel. Niet dat gewone mensen daar veel van gemerkt hebben, want de lonen groeiden niet, en sowieso was er nauwelijks sprake van economische groei (in de zin van toename van het BBP). Westerse overheden gingen, met name in de VS en Japan, maar ook in Europa verder met belastingverlichting voor multinationals, waardoor de overheidsinkomsten verder daalden. Er werd voortdurend voor gewaarschuwd dat een volgende crisis daardoor nog ernstiger zou kunnen uitwerken dan in 2007, toen er een periode van relatieve lucratieve belastinginkomsten was geweest. Nederland had bijvoorbeeld aan de vooravond van ‘Lehmann’ een begrotingsoverschot.

Er werd al lange tijd door allerlei linkse economen gewaarschuwd dat er een nieuwe crisis aan zat te komen. Sowieso omdat het volgens de economische seismografie al lang weer tijd was (de ups en downs van de kapitalistische economie hebben een zekere wetmatigheid), maar ook omdat de QE-geldpomperij van de Centrale Banken zeepbellen opblaast die op een gegeven moment gaan knallen. Die van de huizenmarkt is er een, maar de olieprijzen dus ook. Op globalinfo.nl kon je regelmatig nieuwe analyses op dat gebied lezen, waaronder die van Winfried Wolf van het Duitse tijdschrift Lunapark 21. Een van de zwartkijkers is de beleggersdeskundige Noel Roubini, die in februari nog wees op de dreigende ‘zwarte zwanen’ die voor een perfecte storm zouden kunnen zorgen. Hij legde toen al een verband met de mogelijke gevolgen van het corona-virus in China (dat toen al opgedoken was).

Wat er dreigend is aan de huidige ‘beurcrash’is dat het een voorbode kan zijn van een echte mondiale economische crisis. Hoewel we natuurlijk het kapitalisme met plezier zien vertrekken, weten we ook dat de klappen bij zo’n instorting allereerst bij de armsten en minst machtigen vallen. Dat hebben we bij de eurocrisis die volgde op die van 2008 maar al te goed kunnen zien. En daarnaast is er de steeds groter wordende dreiging dat vervolgens extreemrechtse krachten gebruik maken van de door de crisis ontstane spanningen om naar beneden te schoppen en vrouwen en vluchtelingen het leven zuur te maken. Dat is wat er nu weer op het spel staat.

Advies van Sequoia: bereid je voor op het ergste

Sequoia is een hele grote investeerder, die letterlijk verbonden is met de grote internetmultinationals in Silicon Valley. Het prestigieuze bedrijf beheert miljarden en investeert die voornamelijk in tech-bedrijven en start-ups. Om haar investeringswerk goed te doen, moet ze een goed overzicht hebben van de economische omstandigheden en daar wordt dan ook voortdurend onderzoek naar gedaan. De analyses van Sequoia worden door de investeerders-wereld serieus genomen, onder andere vanwege de rake ‘presentation of doom’ die gegeven werd in 2008 bij de vorige crisis.

Vorige week stuurde ze een interne memo naar haar klanten (de ‘founders and CEOs’) , die flink opgemerkt werd op sociale media en door Theodore Schleifer van Vox.

in een bericht over de berichtgeving van Sequoia schetst Schleifer wat het bedrijf adviseert, en waarom dat zo verontrustend is.

Sequoia lijkt ook de inschatting te hebben gemaakt dat de corona-effecten de grote Zwarte Zwaan van 2020 kan zijn. “hoewel we niet kunnen voorspellen hoe lang en diep de neergang zal zijn” (“We didn’t know then, just like we don’t know now, how long or how sharp or shallow of a downturn we will face,” ) gaan ze ervan uit dat die neergang zeer aannemelijk is.

Zie hier een kopie van het advies van Sequoia zelf

Het bedrijf adviseert onder andere om goed te kijken hoeveel cash je als bedrijf zelf in huis hebt, wat wijst op de angst dat kredietverlening, net als in 2008, stil zal komen te vallen. Dat gaat dan dus niet alleen om leningen van banken, maar ook om toegang tot eigen kapitaal. De komende tijden is de kans reëel dat er een “drop in business activity” komt, dat “supply chains” worden verstoord en dat er allerlei bijeenkomsten en vergaderingen afgelast worden. Bedrijven moeten zich daar op voorbereiden en tegen wapenen volgens de durfinvesteerder.

Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk, in deze tijden dat alles met alles verbonden is en de verkoop steeds meer ‘just in time’ is en de “supply chains” over de hele wereld strekken.

Maar als je zoekt naar verklaringen voor het plotseling instorten van beurskoersen wereldwijd, dan zijn het berichten als die van Sequoia vorige week over de corona-ontwikkelingen die voor schokeffect zorgen in de torens op de Amsterdamse Zuidas en Wall Street (Frankfurt, Hong Kong, Singapore…).

We blijven dit op de voet volgen natuurlijk. Omdat het altijd leuk is als de beleggers ineens peentjes zweten. Maar ook omdat de gevolgen groot kunnen zijn. Net als de klanten van Sequoia zou iedereen die zich zorgen maakt over armoede en racisme en andere zaken die echt belangrijk zijn, zich voor moeten bereiden op mogelijke verdere instortende economieën en ‘disrupted supply chains’.