Krakende kinderliteratuur: Henk Barnard

(Zie begin van deze serie en achtergrond hier)

Henk Barnard schreef in 1973 het boek De Krakers en het Huis van Tante Da, dat meteen met de kaft duidelijk maakt waar het staat. Kinderen – en poezen – staan vrolijk met protestborden bij een gekraakt huis en daartussen een prompte oudere mevrouw in schort. Tante Da.

Op de achterflap wordt de doelgroep beschreven: ‘Voor jongens en meisjes van 9-12 jaar’.

Eerder schreef Barnard al een ‘prequel’: De Marokkaan en de kat van Tante Da. De Marokkaan is een gastarbeider die nauwelijks Nederlands spreekt en gemangeld dreigt te worden door bureaucratie en woningnood, maar liefdevol onthaald wordt door Tante Da en de kinderen. De Marokkaan, Ali Ben Guiba, treedt ook in dit boek prominent op als hij genaaid wordt door de racistische buurman van Tante Da, die zijn nieuwe huurhuis inpikt. Maar de kinderen laten het er niet bij zitten.

De kinderen zijn de protagonisten van dit verhaal. Ze zijn klasgenoten, en kunnen bij de oudere buurvrouw Tante Da terecht als ze zich vervelen. Tante Da heeft ook poezen, waarvan er eentje kinderen moet krijgen. Het zijn de kinderen die besluiten dat de buurt het niet moet nemen als er plannen zijn om een deel van de buurt te slopen voor een snelweg. Er moet plaats gemaakt worden voor auto’s . De volwassenen hadden zich daar al bij neergelegd, maar de kinderen gaan naar het buurthuis en opperen dat er actie moet komen tegen de sloop. Dat zet een proces in werking waardoor steeds meer mensen mee gaan doen en uiteindelijk de al leeggekomen woningen gekraakt worden en de gemeenteraad besluit om de plannen te veranderen. Sorry voor de spoiler, maar de kans dat iemand het boek nu nog gaat lezen is wellicht niet heel groot. Het is eigenlijk het verhaal van de Nieuwmarkt, ware het niet dat dit boek een paar jaar voor de Nieuwmarktbeweging uitkwam.

De schrijver Henk Barnard (1922 – 2003) was televisieregisseur en journalist, maar ook een ijverig kinderboekenschrijver. Zijn kinderboeken gingen veelal over sociale thema’s. Hij schreef over Suriname, of de Portugese koloniale overheersing in Mozambique.

Het leuke van het boek is dat je een soort handboek actievoeren voorgeschoteld krijgt. De kinderen ontdekken alle kneepjes van het vak: hoe je een buurtbijeenkomst organiseert, dat je ook moet demonstreren (en uiteindelijk kraken) om je zin te krijgen, hoe je stencils en posters maakt, en dat je een kraak goed moet voorbereiden en ook spandoeken moet hebben. Waarbij de verkeerd geschreven ‘S’ laat zien dat het handwerk is. Ze leren van alles van volwassenen, maar kiezen hun eigen plan en zijn vaak radicaler dan die volwassenen, en laten zich niet afschrikken door de politie. De vader van een van de kinderen zit zelfs bij de politie, wat hilarische taferelen oplevert.

We lazen het boek voor aan Timmetje, van 11.

Wat vond je van het boek?

Timmetje: Ja, best wel een spannend verhaal, er gebeurt van alles.

Heb je er wat van geleerd?

Timmetje: Nee dat niet, het was gewoon een verhaal

Maar je leert wel hoe je een huis moet kraken?

Timmetje: Ja, maar dat wist ik al wel

Merkte je dat het al lang geleden geschreven was?

Timmetje: Nee niet echt, het had ook nu kunnen zijn geweest.

Wil je er nog iets over zeggen?

Timmetje: Dat er leuke tekeningen in het boek staan.

Wat lees je zelf eigenlijk?

Alle delen van De Grijze Jager.

Heb je die allemaal gelezen (door John Flanagan, er zijn 18 delen, elk zo’n 350 pagina’s)?

Ja allemaal, en daarna negen delen Broederband, dat gaat over dezelfde mensen in een soort middeleeuwen.

En wat lees je nu je alle delen uit hebt?

Ik ben gewoon opnieuw begonnen met De Grijze Jager, en ben nu alweer bij boek elf, De Verloren Verhalen.