In het verleden is er een hoop kritische, en zelfs militante muziek gemaakt die een aanklacht was tegen aanvallen op de burgerbevolking door een land of groep landen. In de jaren ‘ 60 was het zelfs hip om tegen de aanval van de VS op Vietnam te protesteren.

Een van de landen waar een felle internationale culturele campagne tegen gevoerd werd, was het Zuid-Afrika van de apartheidsstaat. Natuurlijk moesten veel groepen die kritische muziek maakten in Zuid-Afrika zelf dat met ballingschap of repressie betalen. Maar er was geen sprake van dat muzikanten in westerse landen die tot solidariteit opriepen vervolgd werden, zoals nu met Kneecap en Bob Vylan dreigt.

Een van de parels van solidariteitsmuziek met de strijd in Zuid Afrika die in mijn platenkast staat, is de plaat ‘ Forces Favourites’ Het is een plaat om de dienstweigeraars in Zuid Afrika te steunen. Met elf prachtige nummers, waaronder het ontroerende Suburban Hum van jennifer Fergusson.

Ze zingt vanuit het perspectief van een onschuldige wit meisje uit Ermelo (de Transvaalse versie) dat moet aanzien hoe de regering de gekleurde bevolking vermorzelt.

Fergusson werd in Zuid Afrika het optreden onmogelijk gemaakt door agenten van de binnenlandse veiligheidsdienst die traangas afstaken tijdens concerten en het publiek in paniek de tent uit jaagden.

Dergelijke gerichte acties tegen iedereen die het waagde om de kant van de onderdrukte bevolking te kiezen, vormden onderdeel van een strategie van de regering met de weinig fantasievolle titel ‘Total Onslaught‘

In 2007, lang nadat Apartheid was verslagen, verscheen er een boek over die geheime strategie, met verbijsterende feiten over manipulatie van berichtgeving en het beeld dat mensen in binnen- en buitenland hebben van het systeem en haar tegenstanders. Een snelle vertaling van de inleiding van het boek.

Images from Total Onslaught: Apartheid’s dirty tricks exposed. Author: De Wet Potgieter.

Total Onslaught: De vuile trucs van de Apartheid ontmaskerd. Auteur: De Wet Potgieter. Zebra Press. Kaapstad, Zuid-Afrika 2007. ISBN 9781770073289 / ISBN 978-1-77-007328-9

Het was de Amerikaanse politicus Hiram Johnson (1866-1945) die wijselijk opmerkte: Het eerste oorlogsslachtoffer is de waarheid.

Tijdens de Vietnamoorlog klonken zijn woorden voortdurend in de oren van de vechtende generaals, Richard Nixon en zijn trawanten. Uiteindelijk werd Johnsons wijsheid een vloek voor een Amerikaanse regering die vastzat in de loopgraven van een vuile oorlog, ver van huis. De bevolking was er fel op tegen en hun leiders hadden geen idee hoe ze zich er eervol uit konden terugtrekken. En toen – zie en zie! – ging de Zuid-Afrikaanse regering precies doen wat de Amerikanen in Vietnam zo rampzalig had laten mislukken.

Defensie en politie kozen voor het zeer gebrekkige ‘hearts and minds’ beleid dat nutteloos was gebleken als middel om de steun van de Vietnamese bevolking te winnen en zo als overwinnaars uit de oorlog tegen de Viet Cong te komen. Een soortgelijke propagandaoorlog, gebaseerd op leugens en desinformatie om de gunst van de zwarte bevolking te winnen en hen subtiel tegen het ANC in Zuid-Afrika en SWAPO in Zuidwest-Afrika (Namibië) te keren, werkte ook niet. Bovendien kostte het de belastingbetaler miljarden rand gedurende meer dan tien jaar. De zogenaamde ComOps activiteit (communicatie operaties) van de oude defensiemacht, ook bekend als Bevkom, en de StratComs (strategische communicatie operaties) van de politie waren in wezen één en dezelfde. Beide waren gericht op het psychologisch aanvallen van de vijand door het uitzenden van desinformatie en onwaarheden over de hele wereld, om verwarring te zaaien en paniek te zaaien in hun gelederen.

Tegelijkertijd was het de bedoeling om de steun van de buitenwereld op te wekken door onwaarheden over de vijand te verspreiden en hem zo in diskrediet te brengen. Het was een grijs gebied van leugens en bedrog, waarin valse documenten werden gemaakt om de vijand in diskrediet te brengen en punten te scoren voor het apartheidsregime. In veel gevallen werd bepaalde vernietigende informatie over de vijand achtergehouden totdat het strategisch voordelig was om het vrij te geven en zo een maximaal succes tegen de vijand te behalen. Talloze sensationele berichten in kranten en op televisie door de jaren heen werden later ontmaskerd als niets anders dan flagrante onwaarheden. Het ANC en SWAPO konden weinig of niets ondernemen tegen deze desinformatie- en diskreditertingscampagne, omdat beide organisaties verboden waren en hun stem niet konden laten horen via de Zuid-Afrikaanse media.

Na het opheffen van het verbod op het ANC op 2 februari 1990 werd hun eigen leugenfabriek echter extreem productief en hoe venijniger de psychologische strijd en de woordenstrijd werden in de aanloop naar de verkiezingen van 1994, hoe meer de organisatie haar eigen merk van desinformatie en discreditatie produceerde. Een voorbeeld hiervan was de dwangcampagne die was ontworpen om leden van de Nationale Inlichtingendienst, de defensiemacht en de politie te intimideren zodat ze alles zouden opbiechten over mensenrechtenschendingen en andere gruweldaden uit het verleden. Als jonge journalist stuitte ik regelmatig op een guitige scepsis over de Total Onslaught-theorie van de regering en het ‘ Rooi Gevaar’. Er kwam geen eind aan de grappen over het oppassen voor Roden onder het bed, communisten die in de struiken rondsluipen.

Total Onslaught was het geesteskind van PW Botha en Magnus Malan. Het was gebaseerd op de lessen van generaal Andre Beaufre, de Franse strateeg op wiens theorieën de rechtse Organisation de l’Armee Secrete (OAS) haar terreurcampagne tegen de Algerijnse onafhankelijkheidsbeweging in de jaren 1950 baseerde. Interessant genoeg was Beaufre’s militaire leerboek ‘Strategie’ een van de voorgeschreven werken die studenten aan de Militaire Academie in Saldanha moesten bestuderen.

Aan het eind van de jaren vijftig werd ook een briljante jonge Zuid-Afrikaanse militair naar Algerije gestuurd door de Zuid-Afrikaanse defensiemacht om ervaring op te doen onder de voogdij van generaal Beaufre. Die officier, Magnus Malan, werd later de jongste chef van de defensiemacht in de geschiedenis van Zuid-Afrika. [

Dit is een uittreksel van Total Onslaught: De vuile trucs van de Apartheid ontmaskerd, door De Wet Potgieter.

Title: Total Onslaught
Subtitle: Apartheid’s dirty tricks exposed
Author: De Wet Potgieter
Publisher: Zebra Press
Cape Town, South Africa 2007
ISBN 9781770073289 / ISBN 978-1-77-007328-9
Softcover, 15 x 23 cm, 344 pages, several bw and colour photographs