De Echte ‘Casseurs’ Aan Het Werk

(Door Thom Holterman, oorspronkelijk verschenen op Libertaire Orde)

Het zijn de ‘Hoge hoeden en pantserplaten’, waarover Den Doolaard het in 1934 had. Heeft niet door hun toedoen recent weer het hemeltergende, allesvernietigende geweld zijn meedogenloos uitwerking gekend (kijk eens naar het Midden Oosten, één groot kerkhof, alles kapot gebombardeerd). Dit alles kent zijn wortels in het systemisch geweld van het kapitaal. En het is het kapitaal dat de ‘casseurs’ op 1 mei 2018 in Parijs durfden te tergen. De ‘loi anti-casseurs’ (anti-casseurswet) geldt alleen voor de laatsten. De echte casseurs vallen buiten de wet. Voorheen heette dat klassenjustitie.

Achter het geweld van de staat, het geweld van het kapitaal

Op de Franse site Le Grand Soirtrof ik twee artikelen aan die het systemische geweld van het kapitaal analyseerden. Het ene, van de hand van Fabrice Aubert, is een actuele verhandeling onder de titel ‘Achter het geweld van de staat, het geweld van het kapitaal’. Het is een verhandeling geënt op de Franse situatie, maar de vergelijking met Nederland spettert er vanaf (de hieronder gegeven cijfers zullen moeten worden bijgesteld, maar de teneur blijft eender: Macron of Rutte/Dijkhoff, er is geen verschil). Het tweede artikel, van de hand van Jimmy Dalleedoo, is getiteld ‘De communards van de Commune van Parijs 1871 zijn geslachtofferd door het kapitaal’. Waar komt dus het geweld vandaan is de vraag? Voor het antwoord op die vraag werk ik mede vanuit de twee genoemde artikelen.

Het ‘geweld’ van 1 mei 2018, zegt Fabrice Aubert, is zoals in 1936 en 1968, het geweld dat te wijten is aan de sociale bewegingen die protesteren tegen de ‘democratisch’ tot stand gekomen hervormingen waarmee ze legitiem worden geacht. Daarom zou elke demonstratie die zich verzet tegen de wetsvoorstellen en wetten antidemocratisch zijn en daarom… gewelddadig. En in dit kader zijn de ‘black blocs’ slechts de ‘schimmenspelers’ van een oneindig veel belangrijkere confrontatie, die van kapitaal en arbeid… matrix van de menselijke geschiedenis. Waarom werd een van de deelnemers aan de 1 mei demonstraties (Parijs, 2018) door het strafrechtapparaat verdacht onder de anti-casseurswet te vallen? In zijn rugzak trof de politie drie inbussleutels aan, ter grootte van meegeleverde schroefjes voor een Ikea-bouwpakket (reden waarom dat soort sleutels ook ‘clés Ikea’ heten). ‘Zijn dit de attributen die de rechtbank gaat karakteriseren, als dat men behoort tot een groep die de bedoeling heeft geweld te gebruiken?’, vroeg de advocaat van de verdachte aan de rechters (Le Monde van 1 juni 2018)…

Waar komt het geweld dus vandaan? Dat is de echte vraag, zegt Aubert. Ja, de democratie organiseert de politieke discussie. Maar tegen welke prijs wordt dit ‘succes’ behaald? Vier revoluties waren in Frankrijk nodig (1789, 1830, 1848, 1871) en zoveel slachtoffers en bloedvergieten, om de Republiek te institutionaliseren… Maar ook de sociale bewegingen van 1906, 1936, 1968 waren erbij betrokken om sociale eisen te laten meewegen en erkennen door de politieke autoriteiten, en zo sociale vooruitgang voor iedereen te creëren. Vóór allerlei akkoorden was het geweld dat van het kapitaal, als een relatie van uitbuiting van arbeid via alleen de relatie van (private) eigendom. Het had zich in de plaats gesteld van het geweld van de slavernij en haar vormveranderingen (lijfeigenschap, pacht, stukwerk). Nooit in de geschiedenis onderhandelt de hoofdstad (Parijs), behalve onder dwang van sociale krachtsmetingen die Marx ‘klassenstrijd’ noemt. De data 1936, 1945 en 1968 zijn daar uitdrukkingen van. Geweld en confrontatie komen nooit van de arbeid, maar van het kapitaal, dat alleen maar geobsedeerd is door zijn winstbejag, verkregen tegen de maatschappij en het ‘algemeen belang’ in, zo schetst Aubert.

Liberalisme, achter de zoetheid van het woord, het geweld van de cijfers

Achter het liberalisme gaat de valstrik van woorden en het geweld van de werkelijkheid schuil. Hoe moeten we ons voorstellen, dat het liberalisme verwijst naar het begrip vrijheid terwijl het daarachter zo’n effectief systeem van afpersing van rijkdom weet te verbergen? Het is de intelligentie van kapitalisten, om een morele ‘ideologie’ te hebben voortgebracht, het liberalisme. Dat rechtvaardigt moreel een systeem van uitbuiting. Want laten we wel wezen, het kapitalisme is een systeem van gewelddadige uitbuiting, zowel tegen de mens als tegen de natuur.

Het kapitaal put twee dingen uit: de arbeider en de natuur, gaat Aubert verder. Het fundament van een religie is, in een situatie van individueel lijden, gevoel vast te leggen door de ‘aantrekkelijkheid’ van woorden. Dat is de rol en de missie van het liberalisme, het bieden van een ‘filosofie’ aan de morele essentie, het maskeren van de realiteit van sociale relaties van uitbuiting, met andere woorden van de winning van rijkdom geproduceerd door anderen. Dit is de reden waarom ‘liberalisme’ een ideologie is  en elke discussie over het echte en goede…weigert omdat het concreet-bestaande kapitalisme in Frankrijk is:

• Een en twintig miljardairs bezitten net zoveel als 40 procent van de armsten,
• 1 % van de rijksten heeft 25% van de nationale rijkdom in handen,
• De belastingfraude bedraagt meer dan 60 miljard euro per jaar,
• Frankrijk telt 9 miljoen armen,
• Drie miljoen woningen staan leeg; 600.000 zijn onbewoonbaar; 4 miljoen mensen zijn ‘slecht gehuisvest’,
• Vrouwen verdienen gemiddeld 23 procent minder dan mannen.
• Het werkloosheidscijfer voor jongeren tussen 15 en 24 jaar ligt op 40% in achterstandswijken,
• Meer dan een miljoen mensen met een handicap leven onder de armoedegrens,
• 11,5 miljoen mensen kennen ‘brandstofarmoede’, maar E.D.F. [energiebedrijf] is geprivatiseerd.

Tegelijkertijd is Frankrijk Europees kampioen in dividenduitkering.

De Nederlandse combine Rutte/Dijkhoff kijkt begerig die kant op. Een van de eerste maatregelen door Dijkhoff aangekondigd is dan ook een verlaging van de bijstandsuitkering. Waar komt dus het geweld vandaan? Het kapitaal, geholpen door de staat. Die staat helpt ook de wapenindustrie door overal oorlogsbrandhaarden gaande te houden. Dat wordt niet voor het eerst geconstateerd en het kent een geschiedenis van eeuwen. De ‘Masters of War’, zoals Bob Dylan deze in een vroege protestsong aanklaagt, zijn niet uit de geschiedenis weggeweest (de song kon dit jaar dan ook in een nieuwe videoclip-versie worden uitgebracht).

Oorlog werd er ook gevoerd in 1870 (Duitsland/Frankrijk). Na de afloop dacht de sociale beweging van toen aan ‘doorpakken’ en in het voorjaar van 1871 werd de ‘Commune van Parijs’ opgericht, die zich uiteraard tegen het op herovering door het kapitaal gerichte geweld moest verdedigen. Vandaar de barricades op allerlei strategische punten in het Parijs van toen. Het geweld en de uitgeoefende terreur van de reactie was ongekend, terwijl de Commune toch een (jong; direct-)democratisch instituut was…

De communards van de Commune van Parijs 1871 zijn geslachtofferd door het kapitaal

Karl Marx zei: ‘De grootste sociale maatregel van de Commune van Parijs was haar bestaan en haar actie’, zo citeert Jimmy Dalleedoo. Hij wijst er vervolgens op dat in 1871 de arbeiders- en volkswoede als een bliksem lichtte in een stormachtige lucht. De nationale burgerij verstopte of beklaagde zich en vreesde de opstand van de uitgebuitenen. Vanaf het begin dat de Parijse werkende en volksklasse het van haar uitbuiters had gewonnen verspreidden de grote ideeën van de Commune zich over heel Frankrijk. Echter, de vertegenwoordigers van het Franse en Pruisische kapitaal organiseerden zich om vervolgens in koelen bloede een bloedbad onder alle communards  aan te richten met het doel hun privileges te behouden.

Mannen, vrouwen en kinderen werden afgeslacht in naam van de ‘democratie’. De vertegenwoordigers van het kapitaal konden het idee niet verdragen dat arbeiders in lompen gekozen konden worden, waardoor de verlopen mandaten van Thiers en zijn trawanten ongeldig waren geworden. De Commune had laten zien dat de emancipatie van de arbeidersklasse en de volksklasse geen utopie was, maar inderdaad een mogelijkheid, een noodzaak die altijd tegenover zich zal vinden de barbaarsheid en het geweld die het kapitaal en zijn vertegenwoordigers in zich bergen. Dalleedoo werkt dit nader uit. De afloop kent iedereen.

Thom Holterman