Westerse precisie versus domme bommen

(Bron: website Stop de Oorlog Amsterdam) foto: Oleksandr Ratushniak / UNDP Ukraine Flickr CC2.0)

Guido van Leemput presenteerde deze stand van zaken tijdens de vredesactie op 18 juli 2022 tijdens de 20e vredesactie op het Museumplein.

1. Militaire ontwikkelingen
Vijf deelonderwerpen:

Oekraïne bombardeert Russische aanvoerlijnen en logistieke knooppunten
Russische bombardementen op Oekraïense burgers
Operationele pauze in Donetsk voorbij
Oekraïens offensief in het zuiden
Veel dode Russische officieren.

1. De langeafstandsraketten uit het Westen zijn inmiddels in dienst genomen door de Oekraïense landmacht. Bijvoorbeeld de Pantserhouwitser van Nederland en de HIMARS van de Amerikanen. Ze worden ingezet om bombardementen uit te voeren op verzamelpunten van het Russische leger, kort achter de linies. Dat lijkt succesvol, hoewel zeer te betwijfelen valt of dat genoeg is om de krijgskansen te doen keren. Afgelopen vrijdag was er een onbevestigde melding in de internationale pers dat meer dan 30 van deze knooppunten in vuurzeeën waren opgegaan.

2. Russische bombardementen Het is niet zeker of de Russische bombardementen op tal van woonwijken in Oekraïense steden een wraakactie zijn van de inzet van de langeafstandsartillerie. Maar het aantal bombardementen neemt toe. Afgelopen week niet alleen in stad Chasiv Yar, dat ik vorige week meldde, maar ook in de stad Vinnytsia. Daar zouden zeker 22 burgerdoden zijn gevallen en 39 mensen zijn vermist. Ook een hotel en winkelcentrum in Mykolaiv zijn gebombardeerd. Het Amerikaanse Pentagon schat het aantal burgerslachtoffers van deze bombardementen op zo’n 150. Lijkt me plausibel.

3. Operationele pauze in Donetsk lijkt voorbij. Het heeft er alle schijn van dat Russische grondtroepen weer ingezet worden om de provincie Donetsk in te nemen. De eerste bewegingen zijn afgelopen weekend waargenomen.

4. Oekraïense sprong naar het Zuiden Vorige week werden de plannen bekend gemaakt dat Oekraïne een offensief met een nieuw groot maar nog te vormen leger wil beginnen om de gebieden in het Zuiden van het land die het aan Rusland zijn verloren, wil terugveroveren. Kherson en wijde omgeving. Hoe serieus een dergelijk plan, inclusief een overwinning is, moet worden afgewacht.

5. Sluipschuttergeweren In de week voor de invasie van 24 februari stuurde Nederland een aantal militaire spullen.[i] Naast ‘drieduizend gevechtshelmen, tweeduizend scherfvesten, enkele radarsystemen, metaaldetectors en opsporingsrobots voor zeemijnen is hier het volgende van belang. Honderd precisiegeweren en dertigduizend stuks munitie!
In de afgelopen maanden werd bekend dat ongewoon veel hoge Russische officieren zijn gesneuveld. Eind april, dus alweer twee maanden geleden, blijkt uit een onderzoek van de Russische nieuwssite Mediazona dat – tot dan toe, bijna drie maanden geleden- 317 hoge officieren zijn gedood bij de strijd. Majoors, kolonels, en generaals. Nu is afgelopen week gesuggereerd dat de ‘100 precisiegeweren’ daar een rol bij kunnen hebben gespeeld.[ii] Wat we zeker weten, en dat is nieuw, is dat die 100 stuks bestaan uit 90 Accuracy-geweren en 10 Barrets. De Accuracy werd in Nederland niet meer gebruikt en konden zo –probleemloos- worden overgedaan. De Accuracy is van Britse makelij en heeft een bereik van 1,1 kilometer. Dat betekent dat de schutter hoogstwaarschijnlijk achter de linies naar zijn slachtoffer moet zoeken. De Barrets zijn van Amerikaanse makelij en de munitie van zwaar kaliber ervan doorboort lichte pantser en dat kan wel over een afstand van twee kilometer. Hoewel die afstanden groot zijn voor een geweer, betekent het dat de schutter zeer dichtbij of achter het front moet opereren. Een gespecialiseerd werkje, zullen we maar zeggen. Met die geweren is voor 30.000 stuks munitie geleverd. Onduidelijk is of die hoeveelheid al is opgebruikt en of er vervanging is aangevoerd. De geleerden in de hogere oorlogskunde zijn het overigens onderling niet eens of deze 100 geweren de dood van de Russische commandanten hebben veroorzaakt. Maar er zijn ongewoon veel hoge Russische officieren gesneuveld.

2. Voedsel en politiek steekspel
Afgelopen week is er een opening gekomen in de onderhandelingen tussen Oekraïne, Rusland, Turkije o.l.v. de VN. Er is een aanzet tot een overeenkomst gegeven, die deze week wordt afgerond. Hopelijk. De inhoud van de deal is simpel. Oekraïne begeleidt de vrachtschepen met graan langs de zeemijnen in de Zwarte Zee, Rusland zal de schepen niet beschieten en Turkije zal de schepen inspecteren om Rusland ervan te verzekeren dat er geen wapens worden gesmokkeld. We zullen zien.
Ik meldde eerder dat Litouwen het vijfde EU-sanctiepakket toepast op de spoorlijn van Rusland over Litouwens grondgebied naar de exclave Kaliningrad. De EU heeft vorige week door middel van ‘aanvullende richtlijnen’ op haar sanctiebeleid Litouwen verordonneert de sancties te stoppen. [iii] De EU zegt erachter gekomen te zijn dat Rusland geen extra goederen of een ongebruikelijke stroom van goederen naar Kaliningrad voerde. Dat wil zeggen; meer dan het gemiddelde van de laatste drie jaar. Dat betekent dat industriële alcohol, hout en beton per spoor naar de exclave Kaliningrad aan de Oostzee mogen worden vervoerd. Dat is de officiële reden. Maar het is een ongetwijfeld een politiek steekspel. De invloed van Litouwen in de belangen van de EU is afgewogen tegenover andere belang en. En de Litouwse belangen zijn te licht bevonden. De aanvullende EU-richtlijnen zijn hoogstwaarschijnlijk (een deel van) de prijs die Rusland eist. Wat eist Rusland nog meer en krijgt het dat ook? Dat moet later deze week blijken.

3. Algemene stand van zaken
Vorige week werd me na mijn praatje gevraagd de situatie in één zin samen te vatten. ‘Klote’, was mijn korte antwoord. Afgelopen vrijdag plaatste Rob de Wijk in Trouw zijn wekelijkse hoekje. Het is zijn uitwerking van mijn ‘klote’-uitspraak. De Wijk met wie ik het op tal van andere punten oneens ben, schetst een schril maar realistisch beeld van de situatie. Ik citeer; ‘Poetins interventie is inmiddels ontaard in een soort Amerikaans-Britse proxyoorlog. De Britten gaan 10.000 Oekraïense soldaten trainen en de Amerikanen pompen ontzagwekkende hoeveelheden geavanceerde wapens in het land. Maar daarmee kan president Zelenski de oorlog voorlopig niet winnen, ook al zwoer hij deze week het hele zuiden te heroveren.’

Dat is de algemene stand van zaken. In dat licht is het van belang terug te komen op Rutte in Kiev. Hij zei vorige week in Kiev drie belangrijke dingen:

Omdat Oekraïne móét winnen stelde Rutte dat de doorsnee Nederlandse burger prijsverhogingen en hogere energieprijzen voor lief moet nemen. Dat betekent dat kritiek in Nederland op de verslechterende economische situatie moet worden geaccepteerd als prijs voor de overwinning van Oekraïne. Rutte stopt deze oorlog niet, hij vraagt iedereen een prijs te betalen.
De militaire steun aan Oekraïne gaat door. Hoe en wat precies lichtte hij niet toe, maar in het licht van de krapte bij de Nederlandse krijgsmacht aan spullen (dat vinden ze zelf ten minste) is dat een opmerkelijke uitspraak. Zwaarder geschut leveren dan pantserhouwitsers gaat Nederland op dit moment niet doen. “Zwaarder dan dat is op dit moment niet beschikbaar”, aldus generaal Eichelsheim afgelopen donderdag op de radio. Maar ‘in aantallen kunnen we nog wel opschroeven’ zei hij. Dus meer pantserhouwitsers naar Oekraïne.
Rutte vond het een goed idee dat Nederland de zuidelijke havenstad Kherson adopteert. Wat adopteren precies betekent lichtte hij niet toe. Maar, zoals gezegd, Kherson is in Russische handen en moet nog worden bevrijd door Oekraïne. Wat was hier de boodschap?

Jens Stoltenberg, de baas van de NAVO, zei afgelopen week in het Europees Parlement het volgende; ‘De prijs die EU en NAVO moeten betalen voor Oekraïne zich in geld laat uitdrukken. De Oekraïners betalen de prijs in levens. Dus stop met klagen en lever Oekraïne steun’. Aldus Stoltenberg. Zo wordt de bevolking van de wereld gevraagd wapens te leveren, te militariseren en hoge rekeningen voor het eigen dagelijks onderhoud te betalen. Dit is de algemene situatie na vijf maanden oorlog en wordt onderwerp van binnenlandse strijd. Wie betaalt de oorlog in Oekraïne?

Tot volgende week.

Guido van Leemput is fractiemedewerker van de SP in de Tweede Kamer en mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief