In de wurggreep van Amazon
Onafhankelijke verkopers en de monopoliemacht van Amazon in Europa
Dit onderzoek laat de enorme marktmacht zien van Amazon in Europa, en de inkomsten die het bedrijf daaruit haalt. In de meeste van de grote Europese landen is Amazon het belangrijkste platform voor onafhankelijke bedrijven om toegang te krijgen tot online kopers. De dominate positie wordt door Amazon misbruikt; verkoperskunnen niet meer om Amazon heen.
SOMO onderzocht de bedrijfsstructuur van Amazon in Europa met behulp van financiële (jaar)verslagen en de bevindingen van mededingingsauthoriteiten. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit ons rapport:
- In 2022 verdiende Amazon in Europa €23,5 miljard aan vergoedingen van onafhankelijke verkopers. Dit was een verdrievoudiging sinds 2017 (€7,6 miljard).
- Amazon voegde daar in 2021 naar schatting €2,75 miljard aan advertentie-inkomsten van onafhankelijke verkopers aan toe. Sinds 2017 zijn de totale Europese advertentie-inkomsten van Amazon 17 keer zo groot geworden.
- In deze periode heeft Amazon ook de prijzen van logistieke diensten voortdurend verhoogd. De verhogingen varieren, maar zijn in sommige categorieën meer dan verdubbeld.
Dominant platform
“In de afgelopen 20 jaar heeft Amazon zijn monopolistische greep op online winkelen in Europa steeds verder uitgebreid. Het is nu online zo dominant dat onafhankelijke verkopers er niet meer omheen kunnen. Verkopers zitten vast aan het platform en zijn in feite “gebonden klanten”, waardoor ze een zeer winstgevende bron van inkomsten zijn”, zegt Margarida Silva, onderzoeker bij SOMO.
Amazon beweert dat de toename van ‘inkomsten uit vergoedingen’ het gevolg is van meer verkopen. De cijfers die het bedrijf zelf geeft, laten echter een ander verhaal zien: verkoopcijfers stijgen minder hard dan inkomsten uit vergoedingen. In de periode 2017 – 2022 zijn de prijzen voor diensten zoals logistiek (Fulfillment by Amazon) voortdurend verhoogd en werd adverteren onmisbaar om zichtbaar te zijn op Amazon en te verkopen.
Onderzoek
Mededingingsautoriteiten in heel Europa, waaronder in Italië, de EU en het VK, onderzoeken Amazon vanwege vermeend misbruik van zijn machtspositie. Het EU en het Italiaanse onderzoek tonen aan, dat het bedrijf de gegevens van verkopers gebruikte om met hen te concurreren en hen onder druk zette om logistieke diensten aft e nemen. In het Verenigd Koninkrijk loopt een soortgelijk onderzoek.
In Duitsland is Amazon al lange tijd het doelwit van het Bundeskartellamt. Al in 2013 dwong het agentschap het bedrijf om prijsclausules uit zijn contracten met verkopers te verwijderen. Nu wordt opnieuw hierop onderzocht.
Monopoliemacht
Amazon is een platform, een verkoper en een dienstverlener. Deze belangenverstrengeling ligt ten grondslag aan de huidige monopoliemacht en aan de rijkdom van Amazom. Ondanks de toegenomen aandacht van Europese overheden, wordt deze nog niet aangepakt.
Amazon zou kunnen worden gezien – en gereguleerd – als een openbaar nutsbedrijf. Of beleidsmakers zouden de verschillende delen van Amazon kunnen splitsen in verschillende bedrijven om op die manier een einde te maken aan de belangverstrengeling en de buitensporige marktmacht van het platform.
“We hebben een eerlijke digitale transitie nodig en daarvoor moeten Europese regelgevers de buitensporige marktmacht van bedrijven als Amazon breken. Europa moet zijn antimonopolie-instrumenten aanscherpen, structurele oplossingen nieuw leven inblazen en in de praktijk brengen, “, zegt Margarida Silva.