Ha-Joon Chang: Dit is geen herstel maar een bel, en die zal barsten
De vermaarde econoom Ha-Joon Chang heeft een opiniestuk geschreven voor The Guardian, waarin hij weinig heel laat van het sprookje over ‘economisch herstel’. Het enige dat er gebeurd is, volgens Chang, is dat er veel geld in de financiële markten en aandelenhandel is gepompt. Zonder dat politici strengere regels instelden om herhaling van 2008 te voorkomen. Dat gaat dus fout.
(foto wikipedia)
Ha-Joon Chang is onder meer schrijver van het boek 23 Things they don’t tell you about Capitalism (dat ook in het Nederlands vertaald werd als 23 Dingen Die ze je Niet vertellen over Kapitalisme. Onlangs stond er nog een paginagroot interview met hem in de Financial Times waarin hij onder meer fulmineert tegen de hype om economie als wetenschap alleen nog te bedrijven met modellen, statistieken en veel wiskunde. Zelf heeft hij nooit veel van wiskunde begrepen, vertelt hij, maar des te meer kennis over economische processen opgedaan.
In het stuk in The Guardian beschrijft hij hoe dat wat verkocht wordt als herstel van de economie (uit de crisis die in 2008 toesloeg) in feite zorgt voor opgepompte aandelenkoersen, waar geen enkele reële waarde tegenover staat. Dat kan niet goed gaan, dat moet gaan barsten.Insiders in de aandelenhandel weten dat best, maar moeten wel in het sprookje geloven (of net doen of ze dat doen) omdat anders niemand meer zaken met ze doet.
The result, unfortunately, is that stock market bubbles of historic proportion are developing in the US and the UK, the two most important stock markets in the world, threatening to create yet another financial crash.
Een oplossing zou zijn om het overtollige kapitaal dat nu die bellen opblaast, er weer uit te halen door krapper monetair beleid, en door strengere regels in te voeren. Maar dat zijn nu net twee zaken waar de heersende politici niet aan willen (en de neoliberale influisteraars ze vertellen dat het rampzalig zou zijn, GI). Ha-Joon Chang geeft toe dat dergelijke maatregelen ook tot gevolg kunnen hebben dat de bel gaat barsten. Maar dat is in ieder geval beter dan nog langer wachten tot die bellen nog veel schadelijker zijn. Bovendien, eindigt Chang zijn betoog, hoort er nog een aanpalend beleid bij, namelijk het doen herleven van de reële economie (dus daadwerkelijke productie van goederen en diensten waar behoefte aan is). De beste manier om dat te doen is “het verhogen van de lonen, in plaats van de schulden”.
This will require a more sustainable increase in consumption based on rising wages rather than debts, greater productive investments that will expand the economy’s ability to produce, and the introduction of financial regulation that will make banks lend more to productive enterprises than to consumers. Unfortunately, these are exactly the things that the current policymakers in the US and the UK don’t want to do. We are heading for trouble.
Beleidsmakers in Nederland ook niet, kunnen we er aan toe voegen. Dat we op weg zijn naar nieuwe rampen, zal duidelijk zijn.