Ga naar de inhoud

23 dingen over kapitalisme waar men nooit over praat

Een nieuw boek van Ha-Joon Chang is altijd een beetje feest. Ook nu weer. Zijn ’23 things they don’t tell you about capitalism’ is eigenlijk niet nieuw. Het bouwt voort op zijn vorige boeken maar stelt alles op een zeer toegankelijke en begrijpelijke manier voor.

3 min leestijd
changcover

(oorspronkelijk verschenen op de website van het boek Ontwikkeling en Solidariteit)

Het is zijn bedoeling om even uit te doeken te doen hoe het kapitalisme nu precies werkt, en daar slaagt hij weer schitterend in.

De ramp van 2008, zo stelt hij, is het gevolg van een blind geloof in een vrije-markt economie die helemaal niet kan bestaan. Alle zogenaamde waarheden zijn gebaseerd op luie uitgangspunten en oogkleppen.

De mate waarin een markt ‘vrij’ is hangt af van politieke besluitvorming en wij zullen een regulering ‘onaanvaardbaar’ vinden als ze niet past in onze morele overtuigingen. Waarom besluiten we dat kinderarbeid niet kan, terwijl nauwelijks honderd jaar geleden werd gezegd dat de vrije markt in gevaar komt als kinderen slechts 12 uur per dag mogen werken? Waarom besluiten we dat organen, drugs en stemmen niet kunnen verhandeld worden? Waarom is daar geen vrije markt mogelijk? Waarom zijn het vrije-marktideologen die het schitterend vinden dat de overheid de banken redt? In feite, zo stelt deze Koreaanse econoom, is de hele geschiedenis van het kapitalisme een strijd over de grenzen aan de markt.

En zo volgen er nog 22 andere ‘dingen’ die telkens komaf maken met het ‘gezond verstand’ van de neoliberalen. Té veel mensen worden veel te veel betaald en dit heeft niets te maken met hun ‘talenten’. Als arme landen arm zijn ligt dat niet aan hun arme mensen, maar juist aan hun rijke mensen. De wa smachine heeft veel meer veranderd in de wereld dan internet dat heeft gedaan, en neen, we leven helemaal niet in een ‘post-industriële’ maatschappij. Trouwens, het belang van onderwijs wordt schromelijk overschat en al onze universitaire diploma’s dragen nauwelijks iets bij tot een hogere productiviteit.

Met een grondige kennis van de geschiedenis en een schat aan cijfermateriaal worden alle ‘waarheden’ onderuit gehaald, op een vaak zeer grappige en doortastende manier. Want, ‘voor een goed economisch beleid heb je geen goede economen nodig’. Toen de Queen in 2008 vroeg waarom niemand de crisis had zien aankomen, was het antwoord dat er een gebrek aan ‘collectieve verbeeldingskracht’ was geweest … Op die manier, aldus Ha-Joon Chang, wordt economie niet enkel irreleva nt, maar zelfs schadelijk voor de maatschappij.

Hij sluit af met 8 voorstellen om de wereldeconomie herop te bouwen.

Hopelijk vindt iemand dit boek belangrijk en helder genoeg om het te vertalen. Het biedt heerlijke en leerrijke ontspanning. Voor alle duidelijkheid: Ha-Joon Chang is geen anti-kapitalist. ‘Het kapitalisme is het slechtste van alle systemen’, zo zegt hij, ‘met uitzondering van alle andere’…

————

Een Nederlandse vertaling wordt in november verwacht.