FNV en VNO-NCW willen nationaal herstelplan
Voorzitter als voorhoede in de ivoren toren.
Op 15 april 2021 brachten de FNV en VNO-NCW (ondernemers) een gezamenlijke verklaring uit. Zij willen een nationaal herstelplan en dat samen met de regering opzetten. De kersverse voorzitters (Tuur Elzinga en Ingrid Thijssen) gaven een sappig interview in het Algemeen Dagblad met een fotoshoot bij het scoutingcentrum in de westelijke batterij in Muiden en daarna werd het stil.
(Door Jan Taat, oorspronkelijk verschenen op solidariteit, foto Koen Suyk/ANEFO Wikimedia commons (CC publiek domein 1.0)
Den Haag is even met wat anders bezig. Links, gezien de afwezigheid van reacties, blijkbaar ook. Maar het is onvermijdelijk dat het nationaal herstelplan in welke vorm dan ook terugkomt. Hier alvast een paar opmerkingen.
Plan met verlanglijstje
Op dit moment lijkt er geen plan. In deze corona tijd stort de overheid miljarden in nieuw opgerichte (tijdelijke) organisaties die het geld weer verdelen via ingediende projectvoorstellen. Dat is zogenaamd ‘efficiënter’, want die organisaties vallen niet onder het striktere controle- en betalingssysteem van overheidsinstellingen. Het geld wordt sneller uitgegeven aan initiatieven van buitenaf met wat vage richtlijnen voor toekenning: een ideale omgeving voor vet betaalde zzp’ers, lobbyisten en grote bedrijven. Aan de hulp wordt goed verdiend. In dit licht gezien, is een plan van werknemers en werkgevers een vooruitgang. Het verbond FNV/VNO-NCW ziet maatschappelijke problemen en presenteert, samengevat, het volgende verlanglijstje:
- huidige steunpakket verlengen tot eind 2021 (loopt anders 1 juni af),
- eigen vermogen van bedrijven stutten, gespreide schuldbetaling, schuldensanering en borg-fonds voor particulieren,
- jongeren aan het werk houden, omscholen en ouderen de gelegenheid geven eerder te stoppen,
- aanpak acute problemen bij uitvoerende overheidsinstanties en in het onderwijs, de zorg en veiligheid,
- publiek-private investeringsagenda om duurzaam en eerlijk uit de crisis te komen,
- en geen bezuinigen of lastenverzwaring.
Alles met gezwinde haast want: Wij roepen het demissionaire kabinet en de nieuwe Tweede Kamer daarom op om voor 1 juni samen met ons met zo’n herstelplan voor de komende 2,5 jaar te komen.
Waar gaat het niet over?
Dat in het midden- en kleinbedrijf en bij zzp’ers problemen zijn, ligt voor de hand. Dat geldt ook voor veel werknemers en uitkeringsgerechtigden. Daar staat tegenover dat sommige bedrijven – mede door de overheidsmaatregelen – gouden tijden beleven. Verplicht thuisblijven – dan maar online bestellen. Het geld blijft rollen, alleen zijn het nu anderen die eraan verdienen. Vooral grotere bedrijven die al klaar stonden om de markt over te nemen en via uitbesteding zzp’ers met hongerloontjes rond laten racen. Het ligt voor de hand om daar winsten af te romen en elders proble-men op te lossen, maar valt dat onder de lastenverzwaring die FNV/VNO-NCW niet wil?
En dan hebben we het nog niet over de aandeelhouders, beleggers en speculanten. De Amsterdamse beursindex AEX staat ondertussen op meer dan 700 en boven de oude records van rond de eeuwwisseling voordat de internet bubbel klapte. Die stijging komt niet door fantastische inno-verende ontwikkelingen in de productie of door superieure marketing, maar door de wereldwijde steunmaatregelen en het overschot aan geld dat de centrale banken hebben gecreëerd in de ongefundeerde hoop dat investeringen zouden volgen. Ook het excessief winstgevende deel van de financiële branche dient zwaarder belast. Al was het maar om de zaak te redden als het kaartenhuis – zoals in 2008 – instort.
Wiens geld?
De voorzitters doen in het Algemeen Dagblad nogal nonchalant over het overheidsgeld dat in het steunpakket gaat. Het overheidstekort mag volgens hen best wat oplopen. Natuurlijk moet het gat na die 2,5 jaar volgens Thijssen wel weer aangevuld. Zo makkelijk wordt er niet over geld ge-praat bij een uitkering of een toeslag. Al decennia horen we dat is onbetaalbaar.
Dat de overheid nu vermogen heeft, komt niet door al die belasting die bijvoorbeeld Shell heeft betaald, maar doordat de burger steeds minder waar voor zijn geld krijgt. Vanuit die optiek gezien, hevelt de overheid dit gespaarde geld nu over naar het bedrijfsleven waarbij onze FNV-voorzitter vanwege zijn onderhandelingscapaciteiten nog wat kruimels kan binnenhalen voor leuke dingen. Maar wie gaat het gat aanvullen? En als het eerdergenoemde kaartenhuis omvalt, wie zal dat betalen?
Mandaat
Tuur Elzinga zal zich ongetwijfeld thuis voelen aan de onderhandelingstafel in Den Haag. We zullen niet weten wat zich daar afspeelt. Het (tussen)resultaat wordt wellicht aan het Ledenparlement voorgelegd. Maar zijn daar een serieuze discussie en kritiek mogelijk? Elzinga zegt in het Algemeen Dagblad dat hij zo af en toe naar achteren kijkt of zijn troepen er nog zijn en hij heeft een mooi mandaat gekregen van zijn leden. Dat zit volgens hem wel goed. En we weten uit het pensioenakkoord dat voor Elzinga mandaat een heel ruim en rekkelijk begrip is. In zijn verkiezingscam-pagne profileerde hij zich als polderaar, hij is gekozen en heeft daarmee het poldermandaat ver-worven. Hij kan ongestoord afspraken maken met zijn collega-onderhandelaars.
Hopelijk is ondertussen ook iemand bezig met die troepen. Die moeten opgebouwd, versterkt en georganiseerd. Zoals Jan Verhagen bijvoorbeeld in commentaar 329 beschrijft. Want de troepen zijn de basis waarop onze onderhandelaar moet bouwen en waarmee wij winnen.