Ga naar de inhoud

De betekenis van de gelekte stukken

​Guido van Leemput presenteert deze stand van zaken tijdens de 58e vredesactie op maandag 17 april 2023 op het Museumplein.

8 min leestijd

De week van 10 – 17 april

De documenten die zijn gelekt door een jonge medewerker van de Amerikaanse luchtmacht zijn door hem ‘in de groep’ gegooid, in zijn groep van gamers. Het is een affront voor de Amerikaanse regering omdat het laat zien dat het Amerikaanse inlichtingenapparaat lek is.

Het voordeel van de documenten is dat wij de situatie scherper in beeld krijgen. Veel informatie uit de stukken was al duidelijk uit bestudering van de ontwikkelingen. Dat geldt zeker voor het gebrek aan munitie en aan vakbekwaam Oekraïens personeel om een offensief uit te kunnen voeren. Dat hebben we de afgelopen maanden voortdurend besproken.

De belangrijkste claim van het lekken van de stukken is dat Oekraïne zijn operationeel militaire plannen zou hebben moeten aanpassen.Dat op 2 mei een bepaald type munitie van de luchtafweer op zal zijn, dat is nieuw en onthullend.

Dat brengt me tot de volgende hoofdonderwerpen

:Wat lekte er uit het Pentagon?

Nederlandse wapens voor Oekraïne

Straaljagerlobby voor Oekraïne

De risico’s over de kerncentrales in Zaporizha

Kernwapens in Nederland en elders

Het westen heeft een nieuwe strategie nodig 

1.  De betekenis van de gelekte documenten 
De meeste documenten die nu bekend zijn geworden geven een beeld van de oorlog in Oekraïne of van landen die iets met die oorlog te maken hebben. Daarnaast is de bevestiging van wat al bij vorige lekken duidelijk was geworden. De Amerikaanse bespioneert iedereen, maakt niet uit vriend of vijand. Nu dus Oekraïne, Israël en Zuid-Korea.
 
Zuid-Korea schuift door
De discussie in Zuid-Korea om via een doorschuifsysteem munitie aan Oekraïne te leveren. Zuid-Korea levert aan de VS en die leveren (andere voorraden door).
Ook dit is een bewijs bij wat we al afleidden uit andere berichtgeving.
 
Westerse commando’s in Oekraïne
Er zijn 97 commando’s in Oekraïne actief die aan tal van special forces uit meerdere landen behoren. Engeland levert het grootste deel van deze inzet. Het zijn er 50 van verschillende gespecialiseerde commando-eenheden.
 
102 Cie SOF
Ook is er gemeld dat zich 1 (één) Nederlandse militair in deze gelederen bevindt.
Volgens De Telegraaf van vanochtend gaat het om een commando van een nieuwe eenheid. De Nederlandse militair verzamelt inlichtingen voor het pas opgerichte 102-compagnie van het Korps Commandotroepen en elitemilitairen van het Korps Mariniers.

Dat is iets wat vermoed kon worden, omdat zoiets altijd zo gaat vanwege speciale geheime operaties die per definitief stil gehouden worden, maar nu is er het bewijs. Ontkenning zegt verder niets. Het is ernstig omdat het in strijd is met de plechtige belofte dat er geen Westerse militairen actief zijn in Oekraïne. Het kan worden gezien als escalatie in de Westerse hulp aan Oekraïne.
 
Naarmate de tijd verstrijkt, slijten de taboes en dreigt het Westen de oorlog in te worden gezogen.
 
Munitie, munitie
Dat er groot gebrek aan munitie aan Oekraïense zijde is, was ons duidelijk, maar dat kennelijk berekend is dat de luchtafweermunitie op 2 mei op zal zijn, bij gelijkblijvende omstandigheden, is zeer gedetailleerd.
 
Dubbelrol Egypte
De overwegingen van Egypte om Rusland te bewapenen, maar dat is niet het belangrijkste punt. Het wijst wel op de invloed van Rusland op belangrijke landen in het mondiale Zuiden. Ook dit een voorbeeld van escalatie.
 
Regering Zelensky bespioneerd
De Amerikaanse geheime diensten bespioneren de regering Zelensky om te controleren of de geleverde wapens niet in Rusland worden ingezet en daarmee tegen de Amerikaanse politiek ingaan en om te controleren waar wapens, geld en hulpgoederen blijven.

Er was deze week ook een bericht over een Amerikaanse klacht over corruptie van 50 vooraanstaande Oekraïense militairen. Eén week na een indringend gesprek van CIA-baas Burns met Zelensky zijn de tien ergste corrupte types ontslagen. Die andere 40 niet.

Spionage van Guterres
De Amerikanen bespioneren de secretaris-generaal van de VN, Antonio Guterres, waarschijnlijk omdat hij te soft tegen Rusland zou zijn.
 
Spetnaz sterven
Russische commando’s, de speciale eenheden van de spetnaz sterven in enorme aantallen. Dat is belangrijk nieuws.
 
2. Nederlandse wapens voor Oekraïne
Het Nederlandse ministerie van Defensie heeft een nieuw transparantiebeleid over wapenleveranties aan Oekraïne. Minister Ollongren meldt in een brief van 13 april dat ‘het voeren van een maatschappelijk debat over het belang van voortdurende militaire steun aan Oekraïne’ nodig is.
 
Daarnaast is een reden van publicatie ‘het behoud van draagvlak’ voor dit beleid. Publicatie is dus bedoeld ter versterking van de steun aan dit beleid. De minister schrijft ook dat er rekening mee moet worden gehouden dat ‘de Russische oorlog in Oekraïne nog lang kan duren.
 
Ze heeft een lange lijst bekend gemaakt van alle wapens die nog niet bekend waren gemaakt. De totale waarde bedraagt nu 1,2 miljard euro. Daaronder 196 stuks YPR-pantservoertuigen, de al bekende 8 pantserhouwitzers, 143 drones, 15 baileybruggen, maar ook tien veldhospitalen, 676 aggregaten en nog veel meer.

In het kader van het maatschappelijk debat komen vragen op:

  • Wat hebben deze wapens voor een concrete militaire betekenis gehad?
  • Zouden meer of minder wapens een groot verschil in militaire betekenis hebben gehad?
  • En als de Russische oorlog nog lang gaat duren, wat is dan het geheel van mogelijkheden om er een einde aan te maken?

Wie weet wordt dit nog eens ergens besproken.
 
3.  Straaljagers voor Oekraïne
Er is door Oekraïne opnieuw een rechtstreeks beroep gedaan op de VS om straaljagers te leveren en de langeafstandsartillerie (ATAMCS).

Vorige week meldde ik dat Polen zich had opgeworpen als coördinator van de fighter jet coalition. De lobby voor het weggeven van verschillende soorten straaljagers aan Oekraïne gaat door. Denemarken lijkt deze coördinatierol ook na te streven. In ieder geval streeft Denemarken in rangen van de NAVO om zending van Amerikaanse straaljagers aan Oekraïne mogelijk te maken.

Dat betekent dat deze discussie ook in Nederland in de komende maanden zal oplaaien.
 
Duitsland heeft inmiddels toestemming gegeven aan Polen om de MIG-29 straaljager te leveren. Deze toestellen komen uit de voorraad van de voormalige DDR. Dat tot ergernis van in ieder geval sommige oude DDR-Duitsers uit, zoals de laatste DDR-baas in 1989.

Dat Egon Krenz zich er mee bemoeit is tot daar aan toe, maar een fors deel van de Duitse bevolking zal dit standpunt om diverse redenen delen. Deze MIG-toestellen zijn onmiddellijk inzetbaar.
 
4. De kerncentrales van Zaporisha
Vorige week werd bekend dat Oekraïense strijdkrachten in oktober hadden geprobeerd de kerncentrales van Zaporisha te heroveren. Rafael Grossi, directeur van het Internationale Atoomagentschap IAEA bracht deze week een uitvoerige verklaring uit. Hij bezocht Zaporisha en meldde dat sinds zijn vorige bezoek in september ’22 aanzienlijk meer schade zichtbaar was.
 
De conclusie van zijn rapport is dat we in geleende tijd leven. Er kan ieder moment iets ernstigs misgaan met de kerncentrales van Zaporisha. De centrales zijn nog met een lichte kabel (750 KV) aangesloten op het stroomnet om de centrales op minimumniveau te kunnen laten draaien. Maar deze situatie kan niet lang zo blijven duren, aldus de VN.
 
5. Kernwapens in Nederland
Vredesorganisatie PAX heeft in een artikel in Trouw dinsdag de regering opgeroepen af te zien van plaatsing van nieuwe Amerikaanse kernwapens in Nederland. Onder verwijzing naar de nuclear sharing van Wit-Rusland en Rusland wordt gewezen op de atoomwapenescalatie die zo op gang komt. De omgeving van Volkel, waar die Amerikaanse kernwapens moeten komen, lijdt in toenemende mate onder het lawaai van de F-35, het toestel dat de nieuwe bom moet dragen.

6. Het Westen heeft een nieuwe strategie nodig
De documenten van het Pentagon versterken de analyse die de aandachtige krantenlezer zelf al kon maken, maar die nu met deze documenten van sprekende details is voorzien. Eén van de documenten stelt dat de oorlog zeker tot volgend jaar zal duren en dat de strijdende partijen waarschijnlijk geen wezenlijke militaire vooruitgang behalen die de ander dwingen tot overgave of onderhandelingen.
Ook de minister van Defensie wil om het draagvlak voor de wapenleveranties aan Oekraïne te behouden meer bekend geven aan de diverse weggegeven systemen.

Inmiddels wordt in onze pers een realistischer toon aangeslagen. De Volkskrant van vanochtend was daarvan een duidelijk voorbeeld, maar ook hier was het de detaillering van ontwikkelingen die we hier al maanden bespreken.

In het conservatieve tijdschrift Foreign Affairs wordt dit weekend nagedacht over de wijze hoe het Westen verder moet met deze oorlog. Het Westen moet naar een onderhandelingsstrategie, aldus de schrijvers van ‘Het Westen heeft een nieuwe strategie nodig’. Wie kon zich dat pas nog in januari indenken toen de voorstanders van onderhandelingen naar Moskou werden verwenst?
 
Graag tot volgende week.

Guido van Leemput​ is mede-initiatiefnemer van Stop de Oorlog Amsterdam. Hij was eerder mede-oprichter van het Amsterdams Vredesinitiatief