Ga naar de inhoud

CETA: Wat nu?

Nu de EU-ministers op de top in Bratislava vorige week unaniem (?) besloten hebben dat CETA, het vrijhandelsverdrag met Canada, volgende maand ondertekend wordt, dringt natuurlijk de vraag zich op: valt het nog te stoppen? En zo ja, hoe dan? We vroegen het aan mensen die de afgelopen tijd actief zijn geweest in de anti-CETA (en TTIP, het grotere broertje) campagne.

7 min leestijd

CETA is van EU-zijde goedgekeurd in Bratislava, al moesten ze er wat toeren voor uithalen, waaronder het inlassen van een tijdelijke pauze voor het veel bekendere TTIP. Om CETA over de lijn te helpen werd er onder andere een verklaring van de minister van Handel van Canada geproduceerd, samen met EU Handelscommissaris Malmstrom, waarin wat beloftes werden gedaan die de vrees van critici zouden moeten ondervangen. Bovendien komt er een bijsluiter bij, een “interpretatieve verklaring”

Volgens een beschouwing van de Vlaamse Vilt: “Vorige week lieten Duitsland en Canada weten dat ze bereid waren een interpretatieve verklaring uit te werken om aan de bezorgdheden tegemoet te komen. Die tekst zou nu tegen 12 oktober, wanneer de permanente vertegenwoordigers van de EU samenkomen, klaar moeten zijn. Op 18 oktober volgt dan een nieuwe raad over handel. Als alle belemmeringen weggenomen zijn, zouden de EU en Canada het verdrag ondertekenen tijdens een top in Brussel, in aanwezigheid van de Canadese premier Justin Trudeau. EU-handelscommissaris Cecilia Malmström zegt dat er een grote kans is dat het akkoord dan getekend kan worden.”

(…)

“Als het eind oktober tot een ondertekening komt, kan het verdrag vanaf 2017 geleidelijk in werking treden, zegt commissaris Malmström. Omstreden onderdelen, zoals de investeerdersbescherming, zouden pas in werking treden als ook de 28 lidstaten het verdrag hebben geratificeerd.” (Bron)

De EU-Canada-top in Brussel is overigens op 27 en 28 oktober.

TTIP, het vrijhandelsakkoord met de Verenigde Staten, gaat even op een lager pitje, maar dat vooral omdat het in een veel minder vergevorderd stadium is dan CETA (en de Amerikanen op geen van de 26 hoofdstukken iets toe hebben willen geven). Omdat het nooit meer gaat lukken om onder de huidige president tot een akkoord te komen, wordt er een “pauze” ingelast. Ondertussen gaan de onderhandelingswerkzaamheden overigens gewoon door. Er wordt op gezinspeeld om na die pauze onder een nieuwe naam door te gaan (de minister van handel van Oostenrijkse minister Reinhold Mitterlehner zei dat in een interview met het Duitse Weekblad Die Welt. Toen de krant vroeg of hij al een nieuwe naam bedacht had, antwoordde de minister lachend dat “ze wel wat zouden verzinnen”) (bron)

Maar ondertussen is CETA dus klaar om te tekenen, terwijl het verdrag over handel in diensten TiSA ook vergevorderd is. Minister Ploumen toonde zich in haar nopjes over het akkoord en verklaarde in Trouw zelfs dat het als model zou moeten dienen voor toekomstige handelsakkoorden. Aan de vooravond van de top in Bratislava waren er hele grote demonstraties in vooral Duitsland, en ook in Brussel gingen we met meer dan 10.000 mensen de straat op. Het lijkt geen invloed te hebben gehad. Valt er nog wat tegen te doen?

De eerste die aan het woord komt hierover is Guus Geurts, vanaf het begin betrokken bij de TTIP-campagne in Nederland en onder andere actief in de ‘boerenbeweging’ Aarde Boer Consument (ABC)

Vraag globalinfo: Valt CETA nog te stoppen?

Vooraf: Ik heb in ieder geval geen vertrouwen in de kosmetische toevoegingen aan CETA over milieu, voedselveiligheid en arbeidsvoorwaarden die nu beloofd worden. Deze zijn evenals alle duurzaamheidshoofdstukken in vrijhandelsverdragen niet afdwingbaar.

CETA valt nog te stoppen maar dan moeten we snel zijn. Ik heb de grootste hoop gevestigd op het Europees Parlement. Zij gaan dit voorjaar stemmen. Alleen zij kunnen het – in ieder geval voor de landbouw en veehouderij – essentiële vrijhandelsdeel nog tegen houden als de Europese Raad instemt. Nationale lidstaten gaan daar niet over dat vrijhandelsdeel, dat blijft hoe dan ook alleen de competentie van de Europese Commissie.

Het vrijhandelsdeel is fundamenteel fout, omdat het leidt tot oneerlijke concurrentie voor Europese boeren en het MKB. Als de importtarieven verlaagd worden of er tariefvrije importquota (voor b.v. rund- en varkensvlees) worden ingesteld, komen er direct producten op de markt die met lagere standaarden zijn geproduceerd. Zo is het voorzorgsbeginsel in Canada uitgehold door NAFTA, zijn de voedselveiligheids- en milieustandaarden lager en bestaan er geen wettelijke dierenwelzijnsstandaarden. Deze producten mogen na liberalisering en ‘wederzijdse erkening van standaarden’ toch de markt op omdat er binnen CETA, TTIP en andere vrijhandelsverdragen, geen eisen mogen worden gesteld aan de ‘wijze van productie’. Er mogen slechts eisen worden gesteld aan de voedselveiligheid van importproducten, maar ook die eisen zijn niet erg streng. Zo heeft minister Ploumen al gezegd dat de in Europa veel lagere Maximale Residue Niveaus (MRL’s) van bestrijdingsmiddelen, worden verhoogd richting Codex Alimentarius. In Canada en de VS liggen die MRL’s dan weer hoger dan de Codex. Dit is een aanwijsbare achteruitgang van de voedselveiligheid.

Wat moet er gebeuren?

Er moet bewustwording komen onder de Nederlandse bevolking, werknemers, boeren en het MKB dat CETA geen lieve uitvoering van TTIP is. Het kwam vooral tot stand door onderhandeling met de vorige conservatieve Canadese regering, die o.a. Kyoto opzegde en door CETA meer teerzandolie naar de EU wil exporteren. Zoals gezegd krijgen boeren ook te maken met oneerlijke concurrentie van Canadese producten.

Hiermee instemmen betekent ook dat er een precedent is richting TTIP. Ook in CETA zit het zogenaamde Regulatory Cooperation Forum, een groep ambtenaren onder grote invloed van multinationals, die nieuwe regelgeving eerst beoordeelt op ‘handelsverstoring’. Verder heeft meer dan 80% van de Amerikaanse multinationale bedrijven een vestiging in Canada, en kan zo het gewraakte ICS gebruiken om Europese lidstaten aan te klagen.

Ik raad iedereen de waarschuwingen uit het onderzoek ‘Food Safety, Agriculture and Regulatory Cooperation in the Canada-EU Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA)’ (pdf) van the Council of Canadians ter harte nemen. Er is ook een Nederlandstalige samenvatting (pdf).

Wij hebben de belangrijkste conclusies ook verwerkt in ons rapport ‘TTIP en CETA een gevaar voor de hoogwaardige Europese en Nederlandse landbouw, veehouderij en voedselvoorziening’:

De Nederlandse tegenbeweging zou dus vooral in moeten zetten op een ‘Nee tegen CETA’ in het Europese Parlement. Het is vooral zaak druk uit te oefenen op de PvdA, CDA, D66, ChristenUnie en SGP en hun Europese fracties. De laatste twee zijn in Nederland al heel kritisch met name om de landbouwsector te beschermen, maar hopelijk wil hun Europese fractie dit kritische geluid overnemen. Ik hoop ook dat CETA en TTIP een belangrijke rol gaan spelen in de komende verkiezingscampagne voor de Tweede Kamer, omdat de stemming over CETA in dezelfde periode zal plaatsvinden in het EP.

Als het verwerpen van CETA in het EP onverhoopt niet mocht lukken is de minst slechte variant dat voorlopige inwerkingtreding wordt voorkomen, tot alle Europese lidstaten hebben geratificeerd. Maar ik heb niet te veel hoop op eventuele referenda, omdat die maar over een klein deel van het verdrag gaan.

Het referendum rond het Associatie Akkoord met de Oekraïne moet een waarschuwing voor ons zijn. Als het Europees Parlement instemt treedt 85% van het verdrag – al voorlopig – in werking. Lidstaten kunnen wel tegenstribbelen of referenda houden, maar dat gaat slechts over de overige 15%.

Gaat er weer een mobilisatie in Brussel komen rond de eventuele ondertekening?

Daar weet ik te weinig van. Ik zou in ieder geval de druk flink – ook op straat – opvoeren richting het Europese Parlement (zowel de Handels-commissie INTA als de Plenaire vergadering) als zij in het voorjaar over CETA gaan stemmen.

Guus Geurts

Coördinator van de TTIP en landbouw-coalitie bestaande uit boerenorganisaties, Milieudefensie, FNV Agrarisch Groen, Bionext (belangenbehartiger van de gehele biologische sector) en Platform Aarde Boer Consument.
Ons manifest ‘Houd de Boerderij TTIP-vrij’ is hier te downloaden (pdf)