Britse civil society gekneveld
Theresa May zette in op de tussentijdse verkiezing van 8 juni om de nipte parlementsmeerderheid van haar partij te vergroten. Zij vond dat nodig om de ingezette conservatieve economische, sociale en buitenlandse agenda succesvol te kunnen uitvoeren. En vooral om een ´harde Brexit´ door te kunnen drukken.
(Door Taco van Dommels, konfrontatie.nl)
Een ´harde Brexit´ – zo begrijp ik – gaat uit van het laten escaleren van de onderhandelingen met de EU over de Gemeenschappelijke Markt. Als er geen overeenstemming komt en dus geen volledige afsluiting van de handelsbetrekkingen met de EU, dan zal de schade van de Brexit voor de Britse export meevallen. May zei het steeds zo: ¨No deal for Britain is better than a bad deal for Britain”.
Inmiddels is duidelijk geworden dat May de Tory parlementsmeerderheid heeft verspeeld en een behoorlijk gezichtsverlies heeft geleden. Er is veel kritiek op haar en sommige partijgenoten willen zelfs dat ze aftreedt. Vooralsnog doet ze dat niet en heeft ze een toezegging tot steun van ultrarechtse Noordieren, de UDP. Via een gedoogconstructie kan ze zo blijven rekenen op een meerderheid in het parlement. May kan dan proberen om – ondanks enkele onvermijdelijke compromissen – te blijven inzetten op een zo ´hard´mogelijke Brexit. Op 19 juni starten de onderhandelingen tussen EU en UK.
Ook zal May willen doorgaan met de ingezette ruk naar rechts (lees: het uitvoeren van de corporate agenda). Dus dóórgaan met bezuinigingen op lonen, pensioenen, gezondheid en dergelijke. En inzetten op een Brexit-model dat immigratie aan banden legt, de handels- en investeringsrelatie met de EU afbouwt en die inzet op een handelsrelatie met de VS gestoeld op neo-liberaal beleid. George Monbiot toonde in februari aan dat de banden tussen de VS van Trump en UK van May erg sterk zijn. De politiek van beiden drijft op het geld en de steun van machtige lobbyclubs, clubs die met ´dark money´ worden gefinancieerd door miljardairs en multinationals. Ondanks wetgeving die dit verbiedt, wordt er niets tegen ondernomen. Integendeel, zoals het geval van Liam Fox en zijn Atlantic Bridge hebben laten zien.
Onderwijl ondervinden tal van maatschappelijke organisaties – varierend van liefdadigheidsclubs tot regelrechte critici van het beleid van de regering May – grote hinder van een wet die de voormalige premier Cameron er in 2014 door drukte. Die wet, de Lobbying Act, eist registratie als lobbyclub en inkomenstransparantie van elke organisaties die 10-20 duizend pond of meer uitgeeft aan campagnes of (donatie)activiteiten in het jaar voorafgaand aan een parlementsverkiezing. De wet hindert de grote lobbybedrijven echter niet om hun politieke invloed uit te oefenen, maar belemmert en bemoelijkt juist het werk van NGOs en activisten. Ondanks hun inzet om politici en bevolking te wijzen op beleidsgevolgen voor mensenrechten, milieu en klimaat worden zij door de wet gekonfronteerd met extra hoge kosten en veel burocratie. Ook hebben ze hun campagnes met terugwerkende kracht moeten bijstellen toen de verkiezing van 8 juni werd aangekondigd.
Op 29 mei veroordeelden ruim 50 liefdadigheidsorganisaties deze Lobbying Act in een open brief. De onredelijke en oneerlijke wet maakt het voor hen onmogeljk om zich volledig te ontplooien in een democratische maatschappij, zo vinden zij. Ondertussen is Greenpeace al veroordeeld tot een hoge boete omdat de organisatie weigerde te voldoen aan de registratie-eis. Volgens uitvoerend directeur John Sauven van Greenpeace UK bevoordeelt de Lobbying Act ondernemingen die in de schaduw hun politiek bedrijven. Hij denkt dat de boete voor Greenpeace andere civil society organisaties extra voorzichtig maakt en zorgt voor aanpassing van de manier van werken. Sauven: ¨Maar soms is wetgeving verkeerd en moet je ertegen in opstand komen. De Lobbying Act is een ramp die de democratie schaadt en het recht op vrijheid van spreken aan banden legt¨. Interessant om te volgen wat deze zaak in een eventueel hoger beroep doet.
Als May aanblijft – en dat is nog maar de vraag – zal ze de Lobbying Act aanhouden. Mocht Labour in plaats daarvan een minderheidsregering gaan vormen, dan is het de vraag of die de wet zal kunnen torpederen zoals de partij heeft aangekondigd. Voorlopig wordt bij nieuwe verkiezingen de mond van civil society voorlopig weer een jaar lang gesnoerd….