Ga naar de inhoud

Nuitdebout overnemen is misschien niet echt zinnig

Langzaamaan sijpelt ook in Nederland het nieuws door dat er een halve volksopstand in Frankrijk aan de gang is. Er worden nu pogingen ondernomen om één van de uitingsvormen daarvan, de ‘nuitdebout’ pleinvergaderingen/bezettingen ook in Nederland te gaan uitvoeren. Dat is misschien niet zo zinnig.

4 min leestijd

(Foto: de ingang van een middelbare school, vandaag donderdag 14 april, onderaan: het George Brassens Lyceum, ook vandaag)

De bezette pleinen in Frankrijk zijn ontstaan uit een reëel conflict, en nadat er wekenlang forse botsingen tussen demonstranten en relpolitie zijn geweest. Vakbonden, scholieren en studenten, activisten en ‘gewone burgers’ verzetten zich met hand en tand tegen de invoering van nieuwe arbeidswetgeving.

Natuurlijk vinden veel van de deelnemers aan de demonstraties en rellen dat het om veel meer gaat dan alleen de intrekking van een simpele wet. Ze benadrukken de systematische achtergrond van het bezuinigingsbeleid en wat die te maken heeft met het hele economische en politieke systeem. Terwijl de commerciële media in Nederland deze gebeurtenissen veelal niet de moeite waard vonden om te verslaan, is er onder andere op de website globalinfo.nl vanaf het begin over bericht (zie de jongste berichtgeving hier).

Rond de grote landelijke demonstratiedag op 31 maart verscheen de oproep om daarna niet naar huis te gaan, maar ‘de nacht op de been’ te blijven (de letterlijke vertaling van ‘nuitdebout’). Deze oproep kwam uit kringen rond de makers van de documentaire ‘Merci Patron’ die de gevolgen van de huidige bezuinigingen belicht. Dit was het begin van de pleinbezettingen, die aanvankelijk begonnen met een paar honderd mensen op de Place de la République in Parijs en een paar andere steden en zich vervolgens uitbreidde.

Maar de bezette pleinen zijn maar één resultaat van de ‘opstand’. Er is bijvoorbeeld een beweging van scholieren in de voorsteden van Parijs en elders gaande, die hun scholen bezetten en blokkeren. En vakbondsleden organiseren ook eigen acties en demonstraties. Het eiland Mayotte in de Indische Oceaan (correctie, er stond eerst Stille Oceaan…) is al twee maanden in ‘algemene staking’ tegen de arbeidswet. Allemaal minstens zo inspirerend, zou je zeggen. De ‘pleinbezettingen’ worden deels ook fel bekritiseerd door bewegingen van jongeren die vrezen dat ze alleen maar zullen leiden tot geleuter door postmoderne studenten, in plaats van te zorgen voor verdere uitbreiding van actie en verzet.

Dat is ook des te meer het gevaar als dergelijke pleinbezettingen klakkeloos overgenomen worden in het buitenland. En helemaal als ‘vergeten’ wordt welk conflict er aan ten grondslag ligt en welke militante praktijken eraan voorafgingen. Ontdaan van een dergelijke context kan zo’n evenement niet meer worden dan een bijeenkomst van vreemde vogels en mensen die heel dringend een – niet altijd heel consistent – verhaal kwijt willen. Een herhaling van occupy inderdaad, gruwelijk! Gezien de affiliaties van de initiatiefnemers en sommige reacties op de facebook-oproepen, waar de chemtrails en berichten dat klimaatverandering een verzinsel is van bankier Rotschildt alweer de ronde doen, geen loze vrees.

Wat natuurlijk niet wil zeggen dat het niet goed zou zijn als er ook in Nederland weer wat ging bewegen, en als mensen solidariteit zouden betuigen met de strijd in Frankrijk (en elders). Als een ‘pleinbezetting’ daar een opstap voor is, dan heeft het misschien nut. Als het vooral een warboel van uiteenlopende meningen en deels extreem-rechtse complotverzinsels wordt, zoals bij occupy, dan kan die beter achterwege blijven.

Het is zowiezo opmerkelijk hoezeer de ‘pleinen’ de aandacht trekken, maar niet de veel prozaïscher dagelijkse acties, stakingen, demonstraties, blokkades en confrontaties met de politie. Dat geeft te denken. Alsof de ‘pleiners’ hopen wat te kunnen bereiken met alleen maar vergaderen en meningen geven. Dat is een gevaarlijke illusie. Als we maatschappelijke verandering willen krijgen, moeten we ons organiseren en met alle nodige middelen de strijd tegen de heersende macht aangaan. De rest is, zoals een beroemde Duitse Revolutionaire begin vorige eeuw al wist te melden, “een bakje geitenkwark”.

Dus waarom niet meteen doorpakken en bij mekaar komen waar het er toe doet? Bij het Franse consulaat aan de Vijzelgracht in Amsterdam bijvoorbeeld, dat binnenkort in de uitverkoop gaat. Als we dat bezetten zal het personeel, dat collectief ontslagen wordt, nog solidair zijn ook!

Wat betreft de strijd tegen het economische systeem en het Europese bezuinigingsbeleid (of zijn we de Grieken alweer vergeten?) zijn er ook betere plekken te bedenken dan een doelloos plein. Het voormalige Marine-emplacement en het Scheepvaartmuseum bijvoorbeeld, waar het Nederlandse EU-voorzitterschap al maandenlang elke week ‘de elite’ bij elkaar brengt (zoals vandaag: ministers van Transport en over een week bijvoorbeeld: Dijsselbloem en de Europese ministers van Financiën)

Of de brienvenbusleveranciers aan de Zuidas. Het hoofdkantoor van een belastingontduikende multinational… Kortom: genoeg plekken te bedenken die het bezetten waard zijn. Ontdaan van conflict-context en besef van de activistische en militante praktijken die tot de pleinbezettingen in Frankrijk hebben geleid, zal een kopie daarvan op Beursplein of Dam op zijn hoogst nutteloos zijn.

brassens