Genua en het algemeen belang
Beppe Grillo, de stichter van de nu regerende Italiaanse Vijfsterrenbeweging, vindt dat het beheer van bruggen en wegen weer een zaak van de staat moet worden. Met de instorting van de Morandi-viaduct in Genua is in Italië en elders de discussie losgebarsten over de privatiseringen van de infrastructuur: in hoeverre zijn die te rijmen met het algemeen belang?
(Door Freddy De Pauw, oorspronkelijk verschenen op uitpers.be, foto: Te koop vliegveld Charles de Gaulle bij Parijs (wikimedia.commons)
Kas vullen
Zoals elders dacht de Italiaanse overheid dat privatisering van infrastructuur veel goede kanten had. Er was het credo van de EU dat schuldafbouw voor alles gaat, privatiseringen spijzen de staatskas. En na het blootleggen van de systematische corruptie van de politieke ‘gezagsdragers’, kon privatisering begin deze eeuw ook worden voorgesteld als een middel tegen corruptie. Terwijl dat in de praktijk net het omgekeerde is, want bij voorbeeld concessies toewijzen laat veel ruimte voor smeren.
De firma Autostrade,onderdeel van Atlantia, die bruggen, wegen en luchthavens uitbaat in Europa en Amerika, heeft één centraal doel: winst maken. Veiligheid is een nevenaspect, zoals dat ook het geval was bij de brand in het torengebouw Grenfell in Londen op 14 juni 2017. Uit winstbejag was er bij de renovatie goedkope maar wel zeer brandbare gevelbeplating aangebracht. Londen, Genua, het is dezelfde logica.
Luchthavens
Ook in Frankrijk wordt nu volop gediscussieerd over de verdere privatiseringsplannen van president Macron en zijn rechtse minister van Economie en Financiën Bruno Le Maire. Voor eind dit jaar staat de privatisering van de luchthaven van Parijs op de agenda; de staat wil zijn aandeel van 50,6 % van de hand doen. Kandidaat is onder meer de firma Atlantia die daar grote winst ruikt. Atlantia is al eigenaar van de luchthaven van Nice.
Macron heeft duidelijk de openbare opinie niet mee. De privatisering van de autowegen is een schandaal, de rechtse Jean-Pierre Raffarin, premier van 2002 tot 2005, heeft indertijd enkele concessies cadeau gedaan aan zijn vrienden die naar hartelust de toltarieven verhogen. Er is ook de vrees van het publiek voor slappere veiligheidsnormen; een privéfirma heeft er ook geen belang bij rekening te houden met de omwonenden, integendeel, hoe meer verkeer hoe meer winst – zijn enkele opwerpingen van tegenstanders die er ook op wijzen dat zelfs in de VS, met hun verering voor de privé, de luchthavens beheerd worden door de diverse staten.
Meteen wordt ook herinnerd aan andere privatiseringen, zoals die van het water, waardoor de prijzen sterk zijn gestegen. Ook in Groot-Brittannië is die privatisering erg nefast voorde verbruikers. En hoe kan de staat sleutelsectoren van de samenleving organiseren in het algemeen belang, als machtige privéfirma’s de energie, het water, de infrastructuur controleren, met als hoofdmotief: winst maken?
Besparingen
Ineens, na de instorting van de viaduct in Genua, is er alom bezorgdheid over de staat van de infrastructuur. In Duitsland is dat, of zou dat, een van de grote zorgen (moete,n) zijn; talrijke wegen en bruggen, schoolgebouwen enz. zijn in erbarmelijke staat. In Frankrijk “ontdekt” men dat een derde van de bruggen dringend moet worden gerenoveerd, op tv ziet men ineens bruggen waar normaal geen wagen meer over mag maar die toch open zijn voor verkeer. Ook in de VS is de toestand rampzalig:
Het is onder meer een gevolg van het “besparingsbeleid” , maar ook van het neoliberalisme in het algemeen waarbij een notie als “algemeen belang” verwaterd is. Dat neoliberalisme gaat ervan uit dat wat goed is voor de privé-ondernemers, goed is voor de ganse samenleving. Een opvatting die de voorbije decennia ontzettend veel schade heeft aangericht.