Een kort gesprek met Noam Chomsky (mei 2018)
Noam Chomsky was zo vriendelijk om enige tijd vrij te maken van zijn buitengewoon drukke agenda om wat hij beschreef als “veel te korte” antwoorden te geven op de vragen van truthout.
(Door Dan Brook, Truthout | Interview 11 mei 2018, vertaling globalinfo.nl (zoekt dringend donateurs) foto cc/flickr Nuclear Age Peace Foundation)
Noam Chomsky is een buitengewoon invloedrijk persoon. Auteur van meer dan 100 boeken (naast heel veel artikelen, brieven, toespraken en interviews) die de afgelopen 60 jaar werden uitgebracht, is Chomsky ook goed ingevoerd in cognitieve wetenschap, moderne taalkunde, filosofie, massamediale kritiek en politieke analyse – met name van het buitenlands beleid van de VS, het militair-industriële complex, kapitalisme en imperialisme. Chomsky is een verdediger van de vrijheid van meningsuiting en een van de meest geciteerde auteurs.
Chomsky was zo vriendelijk om enige tijd vrij te maken van zijn buitengewoon drukke agenda om wat hij beschreef als “veel te korte” antwoorden te geven op de vragen van truthout.
Dan Brook: coöperaties in handen van arbeiders(co-ops) lijken een kruising te vormen tussen kapitalisme en socialisme. Andere dergelijke hybride constructies kunnen coöperaties van consumenten zijn, non-profitorganisaties/niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) en zelfs instellingen in handen van de staat.
Noam Chomsky: Niet alleen coöperaties, maar ook in eigendom van arbeiders en soms door arbeiders bestuurde bedrijven. Dit zijn volgens mij zeer belangrijke ontwikkelingen, die de kiemen kunnen zijn van een heel andere samenleving. Soms bereiken ze een aanzienlijke schaal, zoals het conglomeraat Mondragon in het Baskenland. Er is belangrijke literatuur over dit alles, met name het recente werk van Gar Alperovitz.
NGO’s en instellingen in handen van de staat zijn weer andere koek.
Indeling van ondernemingen onder classificaties als “kapitalistisch” of “socialistisch” (of hybriden) heeft geen duidelijke betekenis, omdat de benoemingen zo onnauwkeurig zijn en vaak zo losjes worden gebruikt. Neem ’s werelds grootste bedrijf, Apple. Het begon eind jaren ’70 met het produceren van verhandelbare computers, waarbij het decennia lang gebruik maakte van de resultaten van creatief werk, vooral in de dynamische staatssector van de economie – en dat gaat nog steeds door – bijvoorbeeld de technologie in de iPhone. Dus, is het “kapitalistisch”?
Trump is zowel oorzaak als gevolg van zoveel vreselijke dingen die gaande zijn in de VS. Mensen scheppen voorwaarden, terwijl omstandigheden ook mensen vormen. Wat is jouw visie op human agency en leiderschap?
Ik denk niet dat er daarover veel gezegd kan worden op een heel algemeen niveau. Er zijn allerlei soorten variatie en complexiteit.
Ondanks alle fraude, wegwerken van kiezers, massamedia-voorkeur voor bedrijven, duopolie van politieke partijen, plutocratie, enz., gaat het nog steeds om het tellen van stemmen in deze zeer onvolmaakte, top-down democratie. Toch ging slechts iets meer dan de helft van de kiezers, en iets minder dan de helft van de millennials, stemmen in 2016. Als millennials in grotere aantallen in de voorverkiezingen hadden gestemd, zou Bernie Sanders waarschijnlijk tot president zijn gekozen. Als ze dat in november hadden gedaan, zou Trump geen president zijn geworden. Hoewel we stemmen niet mogen fetiseren, denk ik dat we niet-stemmen ook niet mogen fetiseren.
Er bestaat een uitstekend onderzoek naar deze zaken door twee uitmuntende politicologen, Walter Dean Burnham en Thomas Ferguson. Ze richten zich in detail op de verkiezingen van 2014, maar de conclusies zijn algemeen. Zoals ze aangeven, neemt de opkomst af tot het niveau van de dagen toen stemmen was beperkt tot blanke mannen met aantoonbaar bezit. De redenen zijn niet moeilijk te achterhalen. Mensen hoeven het wetenschappelijke werk in Political Science (deze auteurs, Gilens, Bartels, Page) niet te lezen om te weten dat de grote meerderheid in wezen niet vertegenwoordigd is, omdat hun meningen en keuzes worden genegeerd door hun eigen vertegenwoordigers, die net als anderen, overweldigend luister naar de stemmen van de ultra-rijke en zakelijke sector. Dus waarom zou je nog moeite doen?
De verkiezingscampagne van Sanders, het veruit meest opmerkelijke fenomeen van de verkiezingen van 2016, brak met het al lang bestaande patroon van steunen op rijkdom en zakelijke macht. Hij zou misschien de nominatie, en vervolgens misschien de verkiezingen, hebben gewonnen, als de Obama-Clinton “New Democrat” partijmanagers niet hadden lopen te manipuleren. Maar zonder een massale en door activisten geëngageerde basis, had Sanders niets kunnen doen, zelfs niet als hij was gekozen. Er is nog veel meer over te zeggen.
Welke rol zie je als taalkundige en politiek analist voor taal in de politieke sfeer en hoe kunnen progressieven effectievere communicatoren en organisatoren zijn?
Aan taalkunde heb je op dat gebied niets. Wel aan gezond verstand.
De productie en consumptie van vlees is op alle niveaus uitbuitend en destructief. Het is een van de gevaarlijkste banen voor mensen (grotendeels immigranten in de VS), destructief voor het milieu en een belangrijke oorzaak van ontbossing en wereldwijde klimaatverandering. Vlees betekent ook het massaal doden, martelen en op andere wijze uitbuiten van (voornamelijk vrouwelijke) dieren. Voor degenen onder ons die geven om sociale en ecologische rechtvaardigheid, hoe kunnen we deze essentiële kwestie benaderen?
Dat kan op verschillende niveaus. Ten eerste door verzet tegen de industriële productie van vlees. Vervolgens door over te gaan naar het veranderen van voedselbeleid over een breed bereik – wat ook vele andere factoren zal omvatten, zoals de destructieve effecten van industriële landbouwproductie, overbevissing en nog veel meer.
Je hebt jezelf omschreven als een anarcho-syndicalist. Kun je zeggen wat dat voor jou betekent en welk model die ideologie het beste voor jou vertegenwoordigt?
Ik kan alleen maar verwijzen naar wat ik eerder over dit onderwerp het geschreven. Er zijn verschillende verzamelingen van stukken beschikbaar, zoals door Carlos Otero, Barry Pateman, en anderen.
De Occupy-beweging confronteerde de politieke en economische onrechtvaardigheden van een systeem waarin de bovenste 1 procent onevenredig macht en rijkdom heeft. Er zijn verschillende redenen waarom het grotendeels is mislukt. Kan een versie van Black Lives Matter, #MeToo, Fight for 15 (voor verhoging minimumloon, vert.) of Never Again meer succes hebben?
Is het mislukt? Occupy is een tactiek, geen beweging. Het is gelukt om cruciale onderwerpen op de agenda te plaatsen, radicale ongelijkheid boven al. Er waren pogingen om een echte doorgaande beweging te creëren, naar buurtorganisatie te gaan en zo verder. Sommige waren succesvol, sommige hebben andere vormen aangenomen (zoals de uitlopers van de Sanders-campagne). Hetzelfde geldt voor de bewegingen die u noemt. Er zijn vooruitzichten, maar het is een kwestie van hard en voortdurend werken.
Het is te gemakkelijk om simpelweg pessimistisch, cynisch, boos of apathisch te zijn over ons politieke economische systeem, en ik denk dat dit de heersende elites ten goede komt. Wat inspireert je en geeft je hoop?
Het feit dat mensen als jij – en er zijn er veel – bezorgd zijn en (naar ik hoop) toegewijd
—————–
Copyright, Truthout. Mag niet worden overgenomen zonder toestemming.
Dan Brook is docent politieke wetenschappen aan het City College in San Francisco en sociologie aan San Jose State University. Zijn meeste e-books zijn hier te vinden.