Ga naar de inhoud

Duitse generaal Erich Vad: Wat zijn de oorlogsdoelen?

Erich Vad is een ex-brigadier-generaal. Van 2006 tot 2013 was hij militair beleidsadviseur van de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Hij is een van de zeldzame stemmen die zich in een vroeg stadium publiekelijk heeft uitgesproken tegen wapenleveranties aan Oekraïne zonder politieke strategie en diplomatieke doelen. Ook nu komt hij met een ongemakkelijke waarheid.

11 min leestijd

(Door Annika Ross, van het Duitse vrouwenblad Emma, met toestemming vertaald, het copyright blijft bij Emma. vertaling globalinfo.nl die graag meer donateurs heeft. Foto Alisdare Hickson Flickr CC2.0)

Annika Ross: Meneer Vad, wat vindt u van de zojuist door kanselier Scholz aangekondigde levering van de 40 Marder (gevechtsvoertuigen) aan Oekraïne?

Dit is een militaire escalatie, ook in de perceptie van de Russen – ook al is de meer dan 40 jaar oude Marder geen wonderwapen. We begeven ons op glad ijs. Dit zou een eigen dynamiek kunnen ontwikkelen die we niet langer kunnen controleren. Natuurlijk was en is het juist om Oekraïne te steunen en natuurlijk is de invasie van Poetin niet in overeenstemming met het internationale recht – maar nu is het tijd om eindelijk eens te gaan nadenken over de gevolgen!

En wat zouden die gevolgen kunnen zijn?

Is het de bedoeling dat men bereid is te onderhandelen over de levering van de tanks? Willen ze de Donbass of de Krim terugpakken? Of willen ze Rusland helemaal verslaan? Er is geen realistische definitie van de eindsituatie die men wil bereiken. En zonder een politiek strategisch totaalconcept zijn wapenleveranties puur militarisme.

Wat betekent dat?

We hebben een militair-operationele impasse, maar die kunnen we niet militair oplossen. Dat is overigens ook de mening van de Amerikaanse stafchef, Mark Milley. Hij heeft gezegd dat een militaire overwinning voor Oekraïne niet te verwachten is en dat onderhandelingen de enige mogelijke weg vooruit zijn. Al het andere zou een zinloze verspilling van mensenlevens betekenen.

Generaal Milley’s verklaring veroorzaakte veel woede in Washington en werd ook publiekelijk sterk bekritiseerd.

Hij sprak een ongemakkelijke waarheid uit. Een waarheid, overigens,waarover nauwelijks werd gepubliceerd in de Duitse media. Het interview met Milley door CNN verscheen nergens in enige prominentie, terwijl hij toch de stafchef is van onze westerse leidende macht. Wat in Oekraïne wordt uitgevochten is een uitputtingsslag. Een uitputtingsoorlog met bijna 200.000 gesneuvelde en gewonde soldaten aan beide zijden, met 50.000 burgerdoden en miljoenen vluchtelingen.

Milley trekt een parallel met de Eerste Wereldoorlog die niet treffender kan zijn. In de Eerste Wereldoorlog, leidde de zogenaamde “bloedmolen van Verdun”, die werd geconcipieerd als een uitputtingsslag,tot de dood van bijna een miljoen jonge Fransen en Duitsers. Ze vielen toen voor niets. De weigering van de strijdende partijen om te onderhandelen heeft geleid tot miljoenen extra doden. Deze strategie werkte toen militair niet – en zal dat nu ook niet doen.

Ook u bent aangevallen omdat u opriep tot onderhandelingen.

Ja, net als de inspecteur-generaal van de Duitse strijdkrachten, generaal Eberhard Zorn, die, net als ik, heeft gewaarschuwd tegen overschatting van de Oekraïense regionale offensieven in de zomermaanden. Militaire deskundigen – die weten wat er speelt bij de inlichtingendiensten, hoe het er op de grond uitziet en wat oorlog werkelijk betekent – zijn grotendeels uitgesloten van het discours. Ze passen niet in de mening van de media. Wij zijn in hoge mate getuige van een mediaconformiteit die ik in de Bondsrepubliek Duitsland nooit eerder heb meegemaakt. Dit is pure opinie-makerij. En niet namens de staat, zoals we kennenvan totalitaire regimes, maar uit pure eigen machtsvorming.

U wordt aangevallen door de media op een breed front, van BILD tot FAZ en Spiegel, en daarmeede ook de 500.000 mensen die de open brief aan de kanselier van Alice Schwarzer (oprichtster en hoofdredacteur van Emma, vert.) hebben ondertekend.

Klopt. Gelukkig heeft Alice Schwarzer haar eigen onafhankelijke media om dit discours überhaupt te kunnen voeren. Het zou waarschijnlijk niet gewerkt hebben in de reguliere leidende media. De meerderheid van de bevolking is al heel lang en ook volgens recente opinipeilingen tegen verdere wapenleveranties. Maar daarover wordt niet bericht. Er is geen eerlijk en open debat meer over de oorlog in Oekraïne,en ik vind dat erg verontrustend. Het laat me zien hoe gelijk Helmut Schmidt had. Hij zei in eengesprek met bondskanselier Merkel: Duitsland is en blijft een bedreigde natie.

Wat vindt u van het beleid van de minister van Buitenlandse Zaken?

Militaire operaties moeten altijd worden gekoppeld aan pogingen om politieke oplossingen te vinden.De eendimensionaliteit van het huidige buitenlandse beleid is moeilijk te verdragen.Het is zeer sterk gericht op wapens. De belangrijkste taak van het buitenlands beleid is en blijft echter diplomatie,verzoening van belangen, begrip en oplossing van conflicten. Dat is wat ik hier mis. Ik ben blij dat we eindelijk een vrouwelijke minister van Buitenlandse Zaken hebben hier in Duitsland, maar het is niet genoeg om oorlogsretoriek te bedrijven en in Kiev of de Donbass rond te lopen in een helm en kogelvrij vest. Dat is niet genoeg.

Toch is Baerbock lid van de Groenen, de voormalige vredespartij.

Ik begrijp de mutatie van de Groenen van een pacifistische naar een oorlogspartij niet. Ik ken geen enkele Groene die zelfs maar in militaire dienst is geweest. Anton Hofreiter (parlementslid van de Groenen, vert.) is voor mij het beste voorbeeld van deze dubbele standaard. Antje Vollmer daarentegen, die ik tot de “oorspronkelijke” Groenen reken, noemt de dingen bij hun naam. En dat een enkele partij zoveel politieke invloed heeft dat die ons in een oorlog kan manoeuvreren, dat is zeer verontrustend.

Als kanselier Scholz u had overgenomen van zijn voorganger en u was nog steeds de militair adviseur van de kanselier, wat zou u hem in februari 2022 dan hebben geadviseerd?

Ik zou hem hebben geadviseerd Oekraïne militair te steunen, maar op een afgepasteen voorzichtige manier, om niet af te glijden naar een oorlogspartij. En ik zou hem geadviseerd hebben om te vertrouwen op onze belangrijkste politieke bondgenoot, de VS. Want de sleutel tot een oplossing van de oorlog ligt in Washington en in Moskou. Ik vond de koers van de kanselier de afgelopen maanden goed. Maar de Groenen, de FDPen de burgerlijke oppositie – geflankeerd door de goeddeels gelijkluidende media – oefenen zoveel druk uit dat de kanselier daar nauwelijks weerstand tegen kan bieden.

En wat als er ook Leopard-tanks geleverd gaan worden?

Dan rijst opnieuw de vraag wat er in de eerste plaats met die tanks bereikt moet worden. Om De Krim of de Donbassover te nemen zullen de Marders en Leopards niet genoeg zijn. In Oost-Oekraïne, in het Bachmut gebied, zijn de Russen duidelijk in opmars. Ze zullen de Donbass in de nabije toekomstwaarschijnlijk volledig overnemen. Je hoeft alleen maar te kijken naar de numerieke superioriteit van de Russen over Oekraïne. Rusland kan tot twee miljoen reservisten mobiliseren.

Het Westen kan dan misschien 100 Marders en 100 Leopradtanks sturen, maar die zullen de algemene militaire situatie niet veranderen. En de uiterst belangrijke vraag is hoe een dergelijk conflict met een oorlogszuchtige macht die over kernwapens beschikt, – en wel de sterkste kernmacht ter wereld! – moet worden opgelost – zonder een derde wereldoorlog te beginnen. En dat is precies wat de politici en journalisten hier in Duitsland niet valt duidelijk te maken!

Het argument is dat Poetin niet wil onderhandelen en dat hij op zijn plaats moet worden gezet, zodat hij niet blijft rondrazen in Europa.

Het is waar dat je de Russen moet laten merken: Tot hier en niet verder! Een dergelijke aanvalsoorlog mag geen school maken! Daarom is het goed dat de NAVO haar militaire aanwezigheid in het Oosten uitbreidt en dat Duitsland zich daarbij aansluit. Maar dat Poetin zou weigeren om te onderhandelen is ongeloofwaardig. Zowel de Russen als de Oekraïners waren bereid tot een vredesakkoord aan het begin van de oorlog eind maart, begin april 2022. Daar kwam niets van terecht. Het was ook tijdens de oorlog dat de Russen en de Oekraïners uiteindelijk, met medewerking van de Verenigde Naties, over de graanovereenkomst onderhandelden.

Nu gaat het sterven door.

De Russen kunnen verder worden afgemat, wat weer honderdduizenden doden betekent, maar aan beide kanten. En het betekent de verdere vernietiging van Oekraïne. Wat is er over van dit land? Het zal met de grond gelijk gemaakt worden. Uiteindelijk is dat voor Oekraïne ook geen optie meer. De sleutel tot de oplossing van het conflict ligt niet in Kiev, noch in Berlijn, Brussel of Parijs.Die ligt in Washington en Moskou. Het is belachelijk om te zeggen dat Oekraïne hierover moet beslissen.

Met deze interpretatie word je in Duitsland al snel beschouwd als een complottheoreticus…

Ik ben zelf een overtuigd transatlanticus. Ik zeg je eerlijk, bij twijfel zou ik liever leven onder Amerikaanse hegemonie dan onder Russische of Chinese hegemonie. Deze oorlog was aanvankelijk alleen een binnenlands politiek geschil in Oekraïne. Het begon in 2014, tussen de Russisch sprekende etnische groepen en de Oekraïners zelf. Dus het was een burgeroorlog. Nu, na de inval van Rusland, is het een interstatelijke oorlog geworden tussen Oekraïne en Rusland. Het is ook een strijd voor de onafhankelijkheid van Oekraïne en zijn territoriale integriteit. Datis allemaal waar. Maar dat is niet de hele waarheid. Het is ook een proxy-oorlog tussen de VS en Rusland, en er staan zeer concrete geopolitieke belangen op het spel in het Zwarte-Zeegebied.

Welke zijn dat?

Het Zwarte Zeegebied is voor de Russen en hun Zwarte Zeevloot even belangrijk als het Caribisch gebied of het Panama-gebied voor de VS. Net zo belangrijk als de Zuid-Chinese Zee en Taiwan voor China. Zo belangrijkals de beschermingszone van Turkije, die zij in strijd met het internationaal recht tegen de Koerden hebben ingesteld,voor Turkije is. Tegen deze achtergrond en om strategische redenen kunnen de Russen daar ook niet weg. Afgezien van het feit dat in een referendum op de Krim de bevolking zeker in het voordeel van Rusland zou beslissen. Dus hoe moet dit verder?Als de Russen door massale Westerse interventie gedwongen zouden worden zich uit het Zwarte Zeegebied terug te trekken, dan zullenze, voordat ze van het wereldtoneel stappen, zeer zeker hun toevlucht nemen tot nucleaire wapens. Ik vind het naïef om te geloven dat een nucleaire aanval van Rusland nooit zou plaatsvinden, onder het motto “Ze bluffen alleen maar”.

Maar wat zou de oplossing kunnen zijn?

Men zou de mensen in de regio, d.w.z. in de Donbass en op de Krim, eenvoudigweg moeten vragen bij wie zijwillen horen. De territoriale integriteit van Oekraïne moet worden hersteld, met bepaalde westerse garanties. En de Russen hebben ook zo’n veiligheidsgarantie nodig. Dus geen NAVO-lidmaatschap voor Oekraïne. Sinds de top van Boekarest in 2008 is het duidelijk dat dit de rode lijn van de Russen is.

En wat denkt u dat Duitsland kan doen?

We moeten onze militaire steun matigen zodat we niet afglijden naar een Derde Wereldoorlog. Niemand van degenen die in 1914 met groot enthousiasme ten strijde trokken, dacht achteraf dat dat het juiste was geweest om te doen. Als het doel een onafhankelijk Oekraïne is, moet je je ook in perspectief afvragen hoe een Europese orde met Rusland eruit zou moeten zien. Rusland zal niet zomaar van de kaart verdwijnen. Wij moeten voorkomen dat wij de Russen in de armen van de Chinezen drijven en zo de multipolaire orde in ons nadeel doen verschuiven. We hebben Rusland ook nodig als leidende macht van een multi-etnische staat om het oplaaien van gevechten en oorlogen te voorkomen. En eerlijk gezegd zie ik Oekraïne geen lid worden van de EU, en zeker geen lid van de NAVO. In Oekraïne heb je, net als in Rusland, te maken met een hoog niveau van corruptie en de heerschappij van oligarchen. Wat wij in Turkije terecht aan de kaak stellen in termen van de rechtsstaat, dat probleem hebben we ook in Oekraïne.

Wat denkt u, meneer Vad, dat ons te wachten staat in 2023?

In Washington moet een breder front voor vrede worden opgebouwd. En aan dit zinloze actionisme in de Duitse politiek moet eindelijk een einde komen. Anders worden we op een ochtend wakker en zitten we midden in de Derde Wereldoorlog.

(Door Annika Ross, van het Duitse vrouwenblad Emma, met toestemming vertaald, het copyright blijft bij Emma. vertaling globalinfo.nl die graag meer donateurs heeft.)