Ga naar de inhoud

Honduras: Stemmen vanaf de Barricades

Stemmen vanaf de Barricades: protest tegen verkiezingsfraude Intensiveer in Honduras. Mensen van alle leeftijden verzamelden zich rond het vuur midden op de weg. Andere bewoners zaten met vrienden, familie en buren op bogen aan de rand van de weg, te praten en te kijken naar de vlammen die flitsten over de hoofdstraat in de wijk El Pedregal in Tegucigalpa, de hoofdstad van Honduras.

9 min leestijd

(Oorspronkelijk verschenen op 20 december bij Toward Freedom, tekst en foto’s van Sandra Cuffe vertaling globalinfo.nl. Bij de foto’s: Nachtelijke wegblokkades zijn in buurten rond Tegucigalpa ontstaan, terwijl aanhangers van de Alliantie van de Oppositie blijven protesteren tegen verkiezingsfraude)

Onder de voorste van een aantal brandende barricades die dwars over de straat liggen, stond met houtskool geschreven FUERA JOH  – “Weg Met JOH” – in verwijzing naar de Hondurese president Juan Orlando Hernández. Hernández werd de vorige nacht uitgeroepen tot winnaar van de verkiezingen, op zondag 17 december door de kiesraad van het land te midden van wijdverspreide berichten over fraude en een aanhoudende politieke crisis. De as die FUERA JOH speldde was een brandende boodschap aan de helikopter die boven de stad cirkelde die de wegblokkades in de buurten onder zich in de gaten hield.

Het was na middernacht, maar dat weerhield Angélica Medrano er niet van  aanwezig te zijn bij het protest in El Pedregal. Ze heeft deelgenomen aan de protesten tegen verkiezingsfraude in haar buurt sinds kort na de algemene verkiezingen van 26 november, en is niet van plan binnenkort op te geven.
‘Ze willen ons een president opleggen,’ zei Medrano tegen Toward Freedom. “We willen geen dictator. We willen een land in vrede, een vrij land, en de president kiezen die we hebben gekozen, voor wie we hebben gestemd, want dat is onze recht. ‘

Terwijl ze sprak, hield Medrano de militaire politie in het oog. Er waren er meer in het gebied maar uit het zicht. Ze hadden al vier keer die nacht de wegblokkades in El Pedregal met traangas en scherpe kogels aangevallen. volgens bewoners. Twee en een halve week eerder, op 30 november, opende de militaire politie het vuur op een protest in dezelfde buurt, waarbij verschillende mensen gewond raakten, waaronder een 12-jarig kind.

“De militaire politie is de politie van Juan Orlando”, zei Medrano. “Ze onderdrukken mensen”, begon ze te zeggen, maar werd plotseling onderbroken door een tienermeisje dat een waarschuwing riep: “de militaire politie is ginds aan het schieten.”

hunduras2

Honduras verkeert in crisis. De oppositionele coalitie  Alliantie tegen de Dictatuur en hun kandidaat Salvador Nasralla had een – ogenschijnlijk onomkeerbare – voorsprong van vijf punten op Hernández toen de voorlopige resultaten voor het eerst werden aangekondigd, meer dan negen uur nadat de stembussen op 26 november waren gesloten. Het computersysteem van de kiesraad ging vervolgens uren offline, en toen de resultaten van de overgebleven stemlokalen later werden gepost, slonk Nasralla’s voorsprong pijlsnel totdat Hernández aan de leiding kwam te staan.

De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) en verkiezingswaarnemingsmissies van de Europese Unie uitten hun bezorgdheid over een reeks “onregelmatigheden”. De oppositie-alliantie en de Liberale Partij die de derde plaats innam, schreeuwden fraude, verklarend dat hun kopieën van stembiljetten van het stembureau – dezelfde die verzonden waren naar de kiesraad – toonden dat Nasralla had gewonnen. Protesten braken uit in het hele land en de regering kondigde op 1 december een uitzonderingstoestand af van 10 dagen, waarbij een avondklok van 18.00 tot 6.00 uur werd ingesteld en acties tegen protesten gewelddadig werden onderdrukt. Sinds de verkiezingen zijn er volgens mensenrechtenorganisaties meer dan 25 mensen gedood in deze context, de meeste van hen door nationale veiligheidstroepen.

De crisis is het meest intens in het noordwesten van het land, de thuishaven van de sterkste basis van de oppositiealliantie. Tussen de textielfabrieken, agro-exportgewassen en de route naar de haven van Puerto Cortés heeft de regio ook het grootste potentieel voor economische ontwrichting.

Demonstranten zijn dag en nacht bezig geweest met het blokkeren van snelwegen en de belangrijke verbindingswegen in San Pedro Sula, El Progreso, Choloma, Villanueva en de omliggende gebieden. Veiligheidstroepen van de staat hebben buurten geterroriseerd en willekeurig op mensen geschoten, waarbij bijna dagelijks demonstranten en inwoners zijn neergeschoten en gedood. Sommige demonstranten hebben terug gevochten, hoewel de meeste “botsingen” inhielden dat mensen stenen en andere projectielen gooien naar veiligheidstroepen die bewapend waren met zware geweren, of het in brand steken van politiebureaus en andere vormen van beschadiging van hun eigendommen.

hond3

De sfeer is relatief rustiger in Tegucigalpa, maar het verhaal in de hoofdstad blijft niet beperkt tot het nieuws uit persconferenties in chique hotels en hoofdkantoren van politieke partijen. Buurtbewoners in de hele stad houden zich bezig met collectieve lokale actie in de straten met brandende nachtelijke wegblokkades. Hoewel het niet zo extreem is als in het noordwesten en langs de noordkust, hebben demonstranten in Tegucigalpa ook te maken gehad met repressie en zijn verschillende mensen neergeschoten en gedood door veiligheidstroepen in de hoofdstad.

“Wat we doen is verklaren dat genoeg is genoeg. We hebben het hier gehad met alle corruptie, alle trucs en alle schaamteloosheid van de politici van deze regering,” zei José Luis Mayorga, een lokale activist in de wijk Morazán.
Mayorga is eerder bij dit soort acties betrokken geweest. Hij ging de straat op na de staatsgreep van 2009, toen president Manuel Zelaya werd verdreven door militairen, in samenspanning met krachten binnen de Liberale Partij – waartoe Zelaya aanvankelijk behoorde – en de Nationale Partij. De VS, Canada en andere landen erkenden en steunden snel het regime na de staatsgreep.

Het Nationale Front voor Verzet door de Bevolking (FNRP) is ontstaan uit bestaande allianties van sociale bewegingen en heeft andere organisaties, anti-coup-sectoren van de Liberale Partij en leden van de bevolking in het algemeen opgenomen. Hoewel het geen unanieme beslissing was, groeide de LIBRE-partij uit dit verzet. De partij vormde toen de ruggengraat van de Oppositionele Alliantie Tegen de Dictatuur,  die besloot om slechts één presidentskandidaat te hebben bij de algemene verkiezingen van 2017 om zo een betere kans te hebben om de zittende president Hernández van de Nationale Partij te verslaan.

“We hebben gestreden. We zijn erin geslaagd om het verzet om te zetten in een politieke partij, en nu blijven we strijd leveren, “vertelde Mayorga aan Toward Freedom.

Ericson Escobar, aan de andere kant, is een relatieve nieuwkomer in het politieke verzet op straatniveau. Hij had eerder de Anti-Corruption Party (PAC) gesteund, die in 2012 werd opgericht en een aanzienlijk deel van de stemmen oogstte bij de algemene verkiezingen van 2013. Opgericht door Nasralla, een bekende sport(tv)presentator, had de partij niet veel ideologische richting, maar zijn anti-corruptieplatform deed het goed bij veel jongeren en anderen die genoeg hadden van de corruptie en gevestigde politici.

Toen Nasralla zich losmaakte van de PAC na zijn gemanipuleerde afzetting als de presidentskandidaat, trad hij toe tot de oppositie en nam hij het grootste deel van de basis van de PAC mee, inclusief mensen als Escobar. Sinds de verkiezingen vorige maand steunde Escobar de oppositie en nam deel aan protesten in de Kennedy-buurt waar hij woont. Hij was daarvoor nog nooit echt op straat geweest voor protest, zei hij.

“Ik was een sympathisant. Vanaf nu ga ik een activist zijn,” vertelde Escobar Toward Freedom bij een van de vele wegblokkades in zijn buurt op zondagavond.

Buurtjongeren waren die nacht druk in de weer. De kiesraad had enkele uren eerder Hernández tot winnaar uitgeroepen, en wat begon als een blokkade en barricade over een belangrijke boulevard leidde tot verschillende andere op kruispunten verderop. Enkele tientallen mensen sleepten een lange metalen plaat aan, die was weggenomen van een gebouw verderop in de straat om een nieuwe barricade te creëren, terwijl ze onderweg zongen: “Het zal vallen. Het zal vallen. De dictatuur zal vallen.”

hond4

Terwijl mensen zich rond de kampvuren verzamelden, presenteerde de verkiezingswaarnemingsmissie van de OAS haar conclusies op een persconferentie. De OAS-missie weigerde de definitieve resultaten van de kiesraad te accepteren en legde uit dat eerdere zorgen over onregelmatigheden niet waren weggenomen. Aanhangers van de Alliantie van de Oppositie waren al veel eerder tot dezelfde conclusie gekomen en hoewel de boodschap van de missie door de mensen op straat werd gewaardeerd, veranderde er niets voor hen.

“We zijn een heleboel mensen die het beu zijn de de belangen van een kleine minderheid ons worden opgelegd”, zei Escobar. “Het gaat niet om rechts of links.”

De sociale onvrede groeit al jaren, zei hij. De wijdverbreide overtuiging dat de overwinning van de oppositie werd gestolen, was de vonk voor de diepgegronde onrust om over te slaan op straat. Kerstmis is ‘collateral damage’, zei Escobar. Hij en vele anderen in de buurt van Tegucigalpa verwachten de vakantie door te brengen met protesteren op straat.

In de tussentijd zullen er ook overdag acties zijn. Op dinsdag veroordeelde de oppositiealliantie de moorden op demonstranten door de veiligheidstroepen van de staat en riep tot een reeks gerichte acties later in de week, waaronder een protest woensdag voor het hoofdkwartier van de militaire hoofden van de staf en een mars met verschillende vertrekpunten die bij elkaar komen bij de Ambassade van de VS in Tegucigalpa op donderdag. Een andere nationale actiedag zal vrijdag worden gehouden, met meer blokkades van wegen en snelwegen. De alliantie riep ook op om gemobiliseerd te blijven in dorpen, steden, buurten en buurten, maar op talloze locaties waar acties plaatsvonden, hoefden mensen niet te wachten tot er een oproep daartoe kwam.

Terug in El Pedregal hadden Medrano en haar buren geen plannen om te demobiliseren, ondanks de repressie. In de nacht van dinsdag stroomden mensen de heuvel af, weg van de repressie van de militaire politie verderop in de straat. Een vage geur van traangas dreef mee, en de militaire politie volgde op haar beurt en achtervolgde bewoners met wapenstokken. Brandweermannen doken achter dit alles op  om vuren te blussen en puin te verwijderen. Het zal niet lang duren voordat mensen zich weer hergroeperen, zei Medrano.

“Het zal hier niet bij blijven. Mensen rusten even uit en dan zijn we weer terug in de strijd, “zei ze.

———————-

Zie dit eerdere rapport van Sandra Cuffe voor Toward Freedom over recente gebeurtenissen in Honduras: Made in the USA: The Honduran Political Crisis, Rebooted
Sandra Cuffe is a freelance journalist based in Honduras. Zij is op twitter te vinden op @Sandra_Cuffe of lees meer van haar werk op haar website sandracuffe.com.

——————-

PS: steun globalinfo.nl, meer informatie hier!