Economisch herstel voor de welgestelden
Waar is nu toch dat schimmige herstel? De banken, zeggen sommigen, zijn ‘hersteld’. Maar ze blijven afhankelijk van Washington, ze geven niet de leningen die nodig zijn voor een algemeen herstel en veel middelgrote en kleine banken vallen nog steeds om. De aandelenbeurs vertoont geen herstel. De Dow-index stond op 14.000 eind 2007, toen het kapitalisme door z’n hoeven ging, en staat nu rond de 10.000. De Nasdaq marktindex was toen 2800 en nu 2300. Overal elders – werkloosheid, verkoopontruimingen, bankroeten, gedeprimeerde huizenmarkt en ga zo maar door – geen herstel in zicht. Toch heeft mijn zoektocht daadwerkelijk herstel onthuld voor een groep, en hun herstel biedt hoop op een beter beleid om deze crisis te behandelen.
(Het origineel verscheen in Monthly Review)
Elk jaar brengen twee grote bedrijven die diensten leveren aan rijke investeerders samen een onderzoek uit naar hun klanten. Het betreft Capgemini en Merrill Lynch Wealth Management’s World Wealth Report dat twee groepen onderzoekt die ze interessant vinden: High Net Worth Individuals (HNWIs) and Ultra-High Net Worth Individuals (Ultra-HNWIs) (Individuen met Grote/Ultragrote Netto Waarde). De eerste groep telt alle individuen met minsten 1 miljoen dollar aan “te investeren activa” boven de waarde van hun primaire woning, kunstbezit en dergelijke. De tweede groep omvat individuen met tenminste 30 miljoen dollar aan dergelijke te investeren activa.
Hun laatste rapport, dat het jaar 2009 beslaat, treft in dat jaar 10 miljoen HNWI’s aan: 3,1 miljoen in Noord Amerika, terwijl Europa en Azië er elk 3.0 miljoen had. De rest van de wereld had een magere 0.9 miljoen van de rijken en rijkeren.
De tien miljoen HNWI’s — uit een mondiale bevolking van 6,8 miljard in 2009 — besloeg 0,14 procent van de mensen op aarde. Samen bezaten ze een totaal van 39 triljoen (=12 nullen, vert.) in ’te investeren activa’. Om te zien wat dit betekent: in 2009 besloeg het BBP van de VS (de waarde van de totale productie van goederen en diensten) 14,6 triljoen. De bij elkaar getelde BBP’s van de 9 rijkste landen (VS, Japan, China, Duitsland, Frankrijk, VK, Italië, Rusland en Spanje) bedroegen bij elkaar minder dan de te investeren activa van de HNWI’s van de wereld.
Gedurende het jaar 2009, terwijl tientallen miljoenen hun banen verloren, steeg het aantal HNWI’s met 17.1 procent en steeg hun gecombineerde rijkdom met 18,9 procent. Zij beleefden een werkelijk ‘herstel’. HNWI’s kregen het grootste deel van de rijkdom die ze in 2008 waren kwijtgeraakt weer terug. Geen wonder dat ze ‘herstel’ vieren, terwijl de rest van de wereld zich afvraagt (of woest is over) waar ze het over hebben. In de VS, bijvoorbeeld, groeide de HNWI-bevolking met 16,6 procent in 2009 terwijl het BBP van de VS met 2.4 procent daalde.
Maar 1 procent van alle HNWI’s waren Ultra-HNWI’s. maar wát een groep was en is dat. Ultra-HNWI’s alleen bezaten 35,5 procent van de 39 triljoen dollar van alle 10 miljoen HNWI’s. En ze herstelden nog beter tijdens 2009 dan hun collega HNWI’s
Kapitalisme is de naam van het mondiale economische systeem dat de resultaten levert die samengevat worden door deze getallen. Kapitalisme produceert ‘herstel’ voor degenen die dat het minst nodig hebben, en bezuinigingen voor zo’n beetje al de rest. De huidige leiders op politiek en zakelijk gebied vertellen de bewoners van alle ontwikkelde industriële landen dat er geen andere optie is dan jaren van begrotingsbezuinigingen door de overheid (met gestegen belastingen en/of gedaalde werkgelegenheid en diensten van de kant van de overheid).
Ze leggen echter niet uit dat ze ook zouden kunnen kiezen voor het afromen van de immense rijkdom van de rijkste 0,14 procent die (a) enorme winst in rijkdom gemaakt hebben in de afgelopen 25 jaar en (b) al in 2009 terugveroverd hebben wat ze in 2008 verloren hadden.
Welk begrip van rechtvaardigheid, fatsoen, ethiek, of democratie kan nu zo’n economisch gedrag rechtvaardigen, met name in een tijd van mondiale economische crisis? Bedenk ook dat de zelfde rijke en rijkere mensen zo veelbetekenend hebben bijgedragen (als industriële werkgevers, bankiers en investeerders) aan het genereren van die mondiale economische crisis.
Laten we onze aandacht nu richten op de HNWI’s in alleen de VS (daarbij inbegrepen haar Ultra- HNWI’s. Zij telden in 2009 2,9 miljoen: minder dan 1 procent van de bewoners van de VS. Hun investeerbare activa bedroegen 12,09 triljoen. Voor 2009 was het gehele begrotingstekort van de VS 1,7 triljoen dollar. Als de regering van de VS een economische noodbelasting had geheven van een bescheiden 15 procent alleen op de investeerbare activa van de HNWI’s, dan had ze daarmee haar hele tekort voor 2009 kunnen wegwerken. Meer dan 99 procent van de bewoners van de VS zouden van die belasting gevrijwaard zijn gebleven.
De regeringen van Europese landen, Japan en andere regeringen hadden de crisis op vergelijkbare manier behandeld kunnen hebben in hun eigen land. Dan zouden regeringen geen triljoenen hebben hoeven lenen. Ze zouden daarentegen de kleine superrijke minderheid hebben belast op een klein deel van hun immense rijkdom. Deze regeringen zouden zich dan niet tot geldschieters hoeven keren (vaak diezelfde superrijken). Er zou dan momenteel geen ‘soevereine schuldencrisis’ zijn geweest in Griekenland, Portugal, Spanje, Ierland etc. en geen noodzaak voor de daaruit voortkomende bezuinigingen om die geldschieters tevreden te stellen. Republikeinen zouden geen ’tekort, tekort’ ritme kunnen lopen trommelen in de hoop verkiezingen af te dwingen.
Het belasten van HNWI’s en Ultra-HNWI’s zou beleid zijn van regeringen die verantwoording afleggen aan hun meerderheid van arbeidende klasses inplaats van aan hun rijke en super-rijke bazen. Bezuinigen is niet het enig mogelijke beleid. Een bescheiden belasting van de rijkdom van HNWI’s is bij verre de betere beleidsoptie. De twee rijkdombeheers-maatschappijen die diensten leveren aan de HNWI’s waren zo vriendelijke om ons al de feiten en getallen te leveren die nodig zijn om de betere optie te ondersteunen.
In heel Europa zijn coalities van vakbonden, socialistische, communistische en sommige groen partijen en vele sociale, religieuze en gemeenschapsorganisaties bezig met het organiseren van groeiende massademonstraties en algemene stakingen. Deze verzetten zich tegen bezuinigingen en eisen alternatieve manieren om de economische crisis te lijf te gaan. In Frankrijk richt de mobilisatie zich op een landelijke staking op 7 september. Er zijn plannen in de maak voor een Europa-brede dag van publieke acties op 29 september. Landelijke acties zoals deze zijn al gehouden in Griekenland, Portugal en andere landen.
De leiders van zaken en politiek die de afgelopen 39 jaar van neoliberaal kapitalisme opgeleverd hebben, namen simpelweg aan dat ze de kosten van hun crisis konden afwentelen op de bevolking van hun landen. Die aanname wordt nu aangevochten. De bewoners in Europa beginnen terug te vechten. En hier in de VS?
(Vertaling: globalinfo.nl)
———————–
Rick Wolff is a Professor Emeritus at the University of Massachusetts in Amherst and also a Visiting Professor at the Graduate Program in International Affairs of the New School University in New York. He is the author of New Departures in Marxian Theory (Routledge, 2006) among many other publications. Check out Rick Wolff’s documentary film on the current economic crisis, Capitalism Hits the Fan, at www.capitalismhitsthefan.com.Visit Wolff’s Web site at www.rdwolff.com, and order a copy of his new book Capitalism Hits the Fan: The Global Economic Meltdown and What to Do about It.