De Komende Opstand? | GLOBALINFO

Deprimerend

‘The Comming Insurrection’ is een van de meest deprimerende stukken tekst die ik ooit onder ogen heb gehad. Dat is waarschijnlijk ook de bedoeling van de schrijver(s) geweest, de opbouw is immers ontleend aan Dante’s helletocht. Maar het deprimerende effect ontstaat om heel andere redenen dan de schrijver(s) beoogden. Hun doel om een striemende schets van de huidige westerse maatschappij te maken, mislukt nogal doordat ze onbeholpen schrijven en redeneren. Het is die pretentieuze toon en onnodige moeilijkdoenerij die we zo goed kennen van postmodern geleuter, gecombineerd met een lawine aan goedkope verwerping van alles (inclusief ‘links’), waarna ze niet eens kunnen schrijven wat er dan wel zou moeten gebeuren. Hier en daar staat er in die 60 pagina’s wel iets lezenswaardigs, maar dat is dan meestal slecht gejat en dus elders (bij de oorspronkelijk situationisten bijvoorbeeld) beter te vinden. Wat overblijft is een soort halfslachtig pleidooi voor een apolitieke opstand waarbij de rellen in de Franse banlieus als lichtend voorbeeld functioneren. Wonderbaarlijk is verder dat er regelmatig een uiterst conservatieve ondertoon opduikt (het terugverlangen naar de boerensamenleving van weleer, toen er ook nog ‘echte steden’ waren, denigrerend gebruik van sexuele termen). Toppunt is de verwijzing naar de watersnoodramp van New Orleans als een positieve ontwikkeling voor de bewoners.
Het is triest als het waar is dat veel jonge linkse activisten dit werkje verslinden en denken dat het belangrijk is. Te begrijpen valt het wel; iemand merkte in een recensie op dat het in feite een pleidooi is om helemaal niets en niemand meer te organiseren, wat natuurlijk precies past bij een diffuse ‘beweging’ die weinig voorstelt. Zo kun je goedpraten dat je zwakte in feite de enige juiste revolutionaire weg is.

———————-

Verveling (Marianne)

Het zijn argumenten die wij al jaren lang horen; het zijn ideeën die wij al jaren lang spuien, maar nu verkleed in de taal van urgentie en omgevormd tot een spannend nieuw idee. Nee, niet een idee, maar nog beter, de toekomst. Waarom spreekt deze tekst zonder inhoud noch inzicht toch tot de verbeelding van een beweging?
Omdat we ons vervelen. Een beweging die stilstaat. Een toekomst die steeds verder weg lijkt. Opeens komt er dan zo’n tekst – een gepassioneerde, doelgerichte tekst die ons de hoop moet geven dat de toekomst nog steeds van ons is. We staan misschien tijdelijk stil, maar we komen, we komen, we komen… en het zal niet lang meer duren voordat we er zijn… en iedereen die in de weg staat, is bij deze gewaarschuwd.
In een context van stilstaande beweging wordt deze tekst een onweerstaanbare verkondiging dat we geen eisen meer stellen, maar er voortaan zelf voor zorgen dat de toekomst van ons is. De melancholieke ironie is dat de populariteit van deze tekst een bewijs is dat de beweging zich verveelt; we weten niet meer wat te doen. Onze acties kunnen niet meer inspireren, onze bron van hoop is tijdelijk verdwenen. En dus grijpen wij naar dit soort teksten – als een vervanging voor een werkelijke tegenmacht die wij ooit hebben gekend en die ons dierbaar was. Maar de tekst leidt ons af van wat we nu echt nodig hebben – hoop geboren uit succesvolle acties, niet spannende verhalen. Waarschijnlijk liggen er inspirerende acties achter deze tekst, maar dan zou het, mijn inziens, beter zijn om die acties voor zichzelf te laten spreken.

—————–

Middenklassersopstand

Dit boek leest als een opruiende oproep aan de Europese middenklasse jeugd. Daar is op zich niets mis mee. Een perspectief ontwikkelen voor een generatie die beroofd van elk revolutionair perspectief na decennia van herhaaldelijke tegenslagen, verzadigd en opgeslokt door het vermeende comfort van de Westerse consumptiemaatschappij, lijkt niet zo gek. Zeker sinds in Europa het sociaal compromis van de welvaartsstaat aan het afbrokkelen is. Eindelijk weer conflict! In de vroege andersglobaliseringsbewegingen einde jaren ´90 was er wel een soort besef dat je juist in de “belly van the beast” de strijd moest opvoeren om bewegingen in het mondiale Zuiden te sterken. Na alle toppen eens (of herhaaldelijk) bestormd te hebben is daar weinig meer van over. Er zijn weinig organisatiestructuren overgebleven die de strijd van een nieuwe generatie kunnen voeden. Wat de auteurs van The Coming Insurrection nu voorstellen, lijkt echter eerder een stap achter- dan vooruit. The Great Refusal aan de ene kant – terugtrekken naar zelfvoorziende communes op het land maar in ieder geval zo onafhankelijk mogelijk leven van het bestaande systeem, en het uitbreiden van de spontane opstand aan de andere kant. Niet geheel toevallig dient als voorbeeld voor het tweede voorstel de opstand in de Franse banlieus waar destijds nagenoeg geen deelname plaats vond van witte middenklasse jongeren. Door wat nauwkeuriger de veranderende maatschappelijke omstandigheden te analyseren, had dit boek meer perspectief kunnen ontwikkelen dan voorstellen die verdomd doen denken aan wat onze ouders in de jaren ’60 hebben gepoogd.

—————

Eindelijk (idefix)

Eindelijk weer: een manifest. We hebben lang moeten wachten tot avant-gardistische schrijvers terug naar de pen zouden grijpen om ons op te roepen tot het veranderen van de wereld. Maar nu is het dan gebeurd: er wordt opgeroepen tot een opstand. Welke gemeenschappelijke opstellingen en handelingen zullen er daardoor mogelijk worden?

Wie zich de leestijd wil sparen kan alvast de heugelijke mededeling vernemen dat ‘We’ moeten helemaal niets hoeven te veranderen. ‘We’ – dat zijn „the children of the final dispossession, the exiles of the end times“ (blz 28) – staan boven alle maatschappelijke problemen. Werkloosheid, klimaatveranderingen, consumptiedwang, racisme, seksisme en hoe de problemen ook heten: ‘We’ hebben deze problemen met de kracht van onze collectieve levensstijl overgeslagen. Van nu af gaan ‘wij’ bewapend door onze buurt, die we nu onze ‘commune’ noemt, we beroven af en toe de lokale supermarkt en houden alleen bijeenkomsten zonder doeleind. En opdat het niet opvalt hoe weinig argumenten er achter die vermeende radicaliteit schuilen, hebben ‘we’ ook het manifest als ons genre van schriftelijke verklaring gekozen.

Het manifest is de ideale spreekbuis. Weinig pagina’s, direct taalgebruik, doordrenkt van gebiedende wijs en toekomende tijdvormen. Met z’n verschillende tekstgenres – analytisch, poëtisch, propagandistisch is dit manifest een mengelmoes van inhoud en esthetiek. Het doel is niet te overtuigen, maar te mobiliseren. Soms is dat ook noodzakelijk om ervoor te zorgen dat mensen het lezen en verspreiden. Toch zijn er verschillen met eerdere oproepen: de argumenten van De Commune van Parijs begonnen bijvoorbeeld altijd met “als we overwegen.” Daardoor plaatsten zij hun argumenten in een concrete situatie waar een antwoord op moest komen – een vorm die ontbreekt in het manifest van The Invisible Comité. Verstrikt in globale en algemene verhalen, herkent dit manifest niet eens zijn eigen situatie en evenmin de mogelijkheid dat er wel eens verschillende manieren zouden kunnen zijn om met de geschetste situaties om te gaan. Een dadaïstische reactie zou dan ook zijn: Wie tegen dit manifest is, is een dadaïst – en iemand die houdt van concrete analyse.

———————
ast01