Ga naar de inhoud

20 jaar geleden: J18, Carnaval tegen Kapitalisme

“June 18, You’ll wish you where there” was de uitsmijter van een toen befaamde trailer die opriep om op 18 juni (1999) de binnenstad van Londen op een creatieve en toch militante manier om te toveren tot een ‘carnival against capitalism’. Hetgeen geschiedde: de aandelenbeurs werd onder andere bestormd. Op diezelfde dag demonstreerden zo’n 50.000 mensen in Keulen bij en tegen de daar gehouden G8-top. En op veel andere plekken op de aardbol waren acties en demonstraties.

8 min leestijd

(Dit is een eerste artikel in een serie over de (twintigjarige herdenking van de) blokkade van de WTO-top in Seattle, in 1999 en wat daar op volgde. U aangeboden door globalinfo.nl, die van donaties in leven blijft)

Het was de eerste grootschalige gemeenschappelijke actiedag van wat al snel de ‘globaliseringsbeweging’ zou gaan heten. Een terugblik, in een serie die probeert te onderzoeken wat er gebeurd is, wat er bereikt werd, en wat er van geworden is…

Eerst de EU

De G8-top in Keulen was de tweede top die in die stad gehouden werd in een paar weken tijd. Enkele weken eerder was de stad het toneel van de EU-top. In die tijd (het neoliberale bouwwerk Europese Unie moest nog stevig in elkaar getimmerd worden) werd elk halfjaarlijkse voorzitterschap afgesloten met een protserige top, waar als vast onderdeel ook – soms erg grote en heftige – demonstraties tegen plaatsvonden. In 1997 was Amsterdam aan de beurt geweest, en dat hebben we geweten. Noodtoestand, massale arrestaties van voorbijgangers en vermoedelijk ook de laatste keer dat in Nederland een politiebusje op zijn kant gegooid werd. Zo ook in Keulen op 3 en 4 juni 1999

Er werd geprobeerd om te demonstreren en acties te voeren en er was ook zoals toen gebruikelijk was, een ‘tegentop’ en een actiekamp aan de buitenrand van de stad. Onder de demonstranten en actievoerders waren flink wat mensen uit Nederland. Er bestond toen nog een heuse koepelorganisatie van linkse EU-kritische groepen, genaamd Platform Naar een Ander Europa. Die was er in geslaagd om zeven bussen (!) vol demonstranten naar Keulen te vullen. Daarnaast organiseerde Eurodusnie een ‘gratis trein’. Hierover in een ander stuk later meer. De trein kwam nooit aan omdat aan de grens een bataljon speciale politie-eenheden stond die deels met helikopters aangevoerd waren om de snode demonstranten (die niet voor hun kaartje betaald hadden: terreur!) uit de trein te halen en op te sluiten.

niewiederMaar de zeven bussen kwamen, na enige aanhoudingen en doorzoekingen onderweg, wel aan. Pogingen tot protest bleven in de zwaar gemilitariseerde stad steken en een van de weinige acties was een bezetting van het kantoor van Randstad uitzendbureau door ‘de Nederlanders’. Dat had te maken met het feit dat op de Eurotop het Nederlandse poldermodel als successtory werd gepresenteerd, dat de andere EU-lidstaten zouden moeten navolgen. het waren de hoogtijdagen van Wim Kok en het begin van de flexcontracten en alle ellende die er op zou volgen. Om die reden gold Nederland als een positieve uitzondering, maar dan voornamelijk in de statistieken. Terwijl elders de werkloosheid hoog was, was dat in Nederland door het geflex anders. Om dat fabeltje de kop in te proberen te drukken waren we onder andere met een enorme hoeveelheid stikkers naar Keulen getrokken om de stad onder te plakken. En werd dus het lokale kantoor van Randstad bezet. De bezetting was verkleed als ‘workshop’ van de elders gehouden tegentop, die volgens de activisten te voorspelbaar en tandeloos geworden was. Dus nodigden we iedereen uit voor een workshop over flexibilisering van de arbeidsmarkt, in het Randstad kantoor. We hadden heuse economen bij ons die heuse lezingen hadden voorbereid. In het persbericht stond dat de workshop niet eerder zou stoppen dan dat Wim Kok met thee en koekjes langs zou komen om in goede polderharmonie de meningsverschillen te bespreken. Eenmaal omsingeld door politie die klaar stond om de workshop in te rekenen, ging de workshop over tot het onderwerp “privatisering van politiediensten en nadelen voor het personeel”. Maar dat vermocht de politie niet te vermurwen om van kant te verwisselen en iedereen werd hardhandig afgevoerd, onder toezicht van een briesende Randstaddirecteur die speciaal uit Nederland over was gekomen om de ontruiming te leiden.

Zie verslagje op website solidariteit

Tot de historische momenten van die dag behoorde de binnenkomst van de activistische econoom in de arrestantencel, die, met de handboeien nog om de polsen, de woorden uitsprak: “zo, waar waren we gebleven” en doorging met zijn inleiding.

Daarna de G8

De aandacht van de Duitse activisten was meer op de G8-top gericht. Dat had ook te maken met de oprichting van de internationale en wat mysterieuze koepel People’s Global Action die die dag had uitgeroepen tot internationale actiedag tegen kapitalisme. De PGA was eerder opgericht onder invloed van de internationale ‘ontmoetingen’ die de Zapatistas in Mexico hadden belegd, en werd geconcretiseerd bij de eerste internationale actiedag tijdens de verjaardag van de WTO in Genève.
Zie archief website
En de eerste actiedag

Opgeroepen was dus tot een internationale actiedag ter ‘ere’ van de G8-top in Keulen. Wederom was er in Keulen zelf een hoop mensen op de been; een demonstratie van zo’n 50.000 mensen stond tamelijk machteloos tegenover een enorme hoeveelheid politie. In London ging het een stuk beter en werd de city daadwerkelijk ingenomen door een grote menigte demonstranten die een mengvorm van feest en actie aanbrachten en van alles bezet en bestormd hebben. Later gingen de beelden de wereld rond van de jongens van de aandelenbeurs die de trappen naar boven verdedigden tegen de omhoog stormende menigte, onder andere door glazen asbakken als munitie te gebruiken. Naar verluidt pronkt nu een grote foto van dit spektakel in het gebouw…

Het was het begin van internet (voor gewone mensen dan, de universiteiten en de militairen hadden er eerder al beschikking over). De meeste websites en forums uit die tijd zijn niet meer actief en de filmpjes ogen wat primitief, maar toch.

Global inderdaad

De oproep voor actie op 18 juni vond navolging op veel plekken op de wereld, voornamelijk in het Westen/Noorden maar ook in Afrika, Azië en Latijns Amerika. In totaal waren er in 40 landen acties, zoals in Nigeria waar zo’n 10.000 mensen de kantoren van Shell blokkeerden

De actiedag was het begin van een reeks enerverende internationale campagnes rond de WTO en vrijhandel en capitalisme. Een half jaar later werd de topconferentie van de WTO, met regeringsleiders van alle lidstaten, effectief geblokkeerd in Seattle en wisten activisten wereldwijd dat ze van onderop enorme macht konden ontwikkelen. Wat volgde waren twee jaar van intensieve wereldwijde confrontaties. We zullen hier op globalinfo de aanloop en afloop van die actiegolf proberen te beschrijven, en rond de herdenking van Seattle een of meer bijeenkomsten en filmvertoningen  organiseren. De tag daarvoor is ‘seattle’

London

Acties als in London lijken uit de lucht te komen vallen voor slecht oplettende mainstream media en waarnemers. In werkelijkheid was er natuurlijk een lange voorgeschiedenis, van met name radicale ecologische activisten die zich tegen de aanleg van (snel)wegen hadden verzet en daarvoor nieuwe actiemiddelen hadden ontwikkeld. (Reclaim the Streets, filmpje). En daarvoor waren er, in tijden van kraken en punk, twee succesvolle Stop the City- dagen in de jaren 1980 geweest (film). Maar er was ook een heel arsenaal aan communicatiemiddelen en vergaderingen uit de kast getrokken, die kennelijk goed werkten. Zo waren er nepkranten verschenen die gratis uitgedeeld werden, en gingen de eerste filmpjes op videobanden viral.

Op wikipedia: In London, a concerted publicity campaign was carried out, using colourful stickers and 10,000 posters. Workers were encouraged to phone in sick. An eighteen-minute promotional video was made and distributed globally. Squaring up to the Square Mile was a 32-page pamphlet produced by Reclaim the Streets and Corporate Watch which gave details of financial institutions. An A3 map of the City of London (the “Square Mile”) showed where they were located. 4,000 copies were produced.

Hoe dan ook waren de scenes in Londen en andere plekken op de wereld een grote impuls voor de bewegingen in de VS die de acties tegen de WTO-top in Seattle aan het voorbereiden waren. Zie een mooi verslag hier.

De acties in London waren massaal en heftig maar niet onomstreden. Er was kritiek vanwege het ontbreken van inhoudelijke, theoretische onderbouwing van de acties en er was – mede onder invloed van eerdere bevindingen van de Fabel van de Illegaal in Leiden – ook een politiek probleem met rechtse krachten die ook tegen globalisering en vrijhandel zouden zijn. Een overzicht van kritische teksten is op libcom te vinden.

Zie hier een uitgebreide verantwoording van de acties in Do or Die
En een verslag met beelden van crimethink

En dan nu de bewegende beelden
{youtube}yh0NH6oM8T4{/youtube}

{youtube}SBg6rzc8OBE{/youtube}

Compliatie nieuws {youtube}n99liSyYxmo{/youtube}

Carnival against Capital {youtube}tqluDGxTDDk{/youtube}

Reclaim the streets 1999
{youtube}9jUkSjCsoy0{/youtube}

Stop the City
{youtube}24x5maf19rk{/youtube}