VRT Docu: Campagne voeren tegen het Klimaat

In theorie wisten we inmiddels wel hoe de afgelopen dertig jaar de campagnes tegen klimaatverandering getorpedeerd zijn door het bedrijfsleven. Maar als je goed op een rijtje gezet ziet worden hoe dat in zijn werk is gegaan, en welke kansen om op tijd in te grijpen daardoor overrompeld werden, zoals in deze documentaire gebeurt, dan slaap je niet goed meer… De oliemultinationals en de pseudowetenschappers die zich door hen in lieten huren zijn letterlijk verantwoordelijk voor alle klimaatrampen waar we de komende tijd mee opgezadeld zullen zitten.

De film is gemaakt door de Deense journalist Mads Ellesøe en die heeft een aantal zeer ter zake doende hoofdrolspelers voor de camera gekregen. We zien een hele serie ‘corporate’ wetenschappers die onverbloemd uit de doeken doen hoe ze te werk zijn gegaan, en hoe ze daarvoor moesten samenspannen. Daarnaast zien we ook slachtoffers van hun haat-en-nijdcampagnes tegen wetenschappers die hun ‘fake news’-aanpak wilden doorprikken. En we zien overtuigend bewezen dat multinationals als Shell en Exxon al in zeer vroeg stadium afwisten van de schade die ze aan het toebrengen waren en de rampzalige gevolgen die dat zou hebben. Ze hebben het allemaal zeker geweten.

Een cruciaal moment was de toespraak van NASA-onderzoeker James Hansen, die in 1988 de Amerikaanse senaat toesprak over een onderzoek dat ze hadden gedaan naar klimaatverandering. Toen was er een brede consensus, ook in neoliberale politieke kringen, dat het een groot probleem was waar drastische maatregelen voor nodig waren. We zien in beeld hoe toonaangevende conservatieve politici als Thatcher en Bush dat letterlijk verklaren. Maar voor de multinationals en hun rechtse ‘free enterprise’-denktanks (het Cato Institute voorop) was dat het teken om een tegencampagne te organiseren. Dat deden ze vakkundig en de effecten zijn gruwelijk groot geweest. In de documentaire wordt gereconstrueerd hoe ze dat voor elkaar kregen en wie dat deed. Een van de hoofdrolspelers is Myron Ebell, die nu de klimaatadviseur van Donald Trump is…

Hun voornaamste strategie is geweest om voortdurend twijfel te zaaien over de aanwezige kennis en de wetenschap over klimaatverandering. Ronduit ontkennen, hadden ze ingeschat, zou onmogelijk zijn en ze kwetsbaar maken voor debunking. Maar de hele tijd in twijfel trekken van de kennis van de tegenpartij, is veel makkelijker te doen en voert tot hetzelfde resultaat; uitstel of afstel van daadwerkelijke maatregelen.

Een tragische rol wordt ingenomen door de wetenschapshistorica Naomi Orestes, die al in vroeg stadium ging bestuderen hoe het kwam dat in de media het beeld ontstond alsof er ‘een debat’ was over of door menselijke activiteiten veroorzaakte klimaatverandering nu wel of niet een realiteit was. Ze onderzocht daarvoor alle meer dan 900 wetenschappelijke rapporten die klimatologen tot dan toe op dat gebied hadden geproduceerd, en ontdekte dat er niet een was die aan de kant van de twijfelzaaiers stond. Toen ze dat in een wetenschappelijk tijdschrift publiceerde, werd ze op alle mogelijke manieren op de korrel genomen en gespamd met haatmail. Ze is daarna een boek over de klimaatsceptici gaan schrijven, Merchants of Doubt waarover ook een film is gemaakt.

Een van de aalgladde Amerikaanse ‘corporate campaigners’ die in de film aan het woord komt, Jerry Taylor, gaat inzien dat hij de boel loopt te flessen. Dat gebeurt nadat hij bij een zoveelste tv-debat met een klimaatwetenschapper het advies krijgt om het oorspronkelijke rapport van Hansen eens te lezen, in plaats van er alleen maar tegen te fulmineren. Hij ontdekt dan dat het door Hansen en zijn team geschetste scenario precies uitgekomen is, en loopt dan over naar het kamp dat vindt dat het gierend de bocht uit gevlogen is en dat ingrijpende maatregelen noodzakelijk zijn. Hoewel hij blijft geloven in ‘marktconforme’ oplossingen.

Opvallend veel van de ‘klimaatsceptische’ campagnes moeten het doen met nep-wetenschappers en corrupte onderzoeken. Zoals de befaamde ‘Verklaring van Leipzig’ waar niet of nauwelijks klimaatwetenschappers onder stonden, en als dat wel het geval was, ontkenden ze later dat ze de verklaring hadden ondertekend. Dit alles geschiedt naar het voorbeeld van wat eerder de tabaks-industrie op de rails had gezet om maatregelen tegen roken te voorkomen.

In Nederland is Hans Labohm zo’n querulant, die toentertijd Frits Bolkestein op sleeptouw nam, en nu zie je Baudet en Wilders en trouwens veel mensen bij de VVD en het bedirjfsleven, met dergelijke argumentatie aan komen zetten. En Frits Böttcher, waarover het Platform Authentieke Journalistiek bij Follow the Money onlangs vernietigend onderzoek onthulde.

De Hele  documentaire van 52 minuten is te zien op de website van canvas (je moet je daarvoor wel inschrijven)

Trailer:  {youtube}KWGBNN8DG8o{/youtube}