VPRO Tegenlicht – Naomi Klein en de ruk naar rechts 

(foto: Naomi Klein © VPRO)

Wat moet progressief Europa aan met de grote ruk naar rechts? Hoe kan het dat de woorden die de internationale rechts-nationalistische beweging gebruikt zoveel lijken op die van de progressieven? Terwijl hun toekomstvisie zo anders is? Publicist en politiek activist Naomi Klein verdiepte zich om persoonlijke redenen in de wereld van complotdenkers en extreemrechts en schreef Dubbelganger.VPRO Tegenlicht gaat met haar op zoek naar inspiratie voor een positieve politieke toekomst.

Naomi Klein (Montreal,1970) werd in 2000 in één klap beroemd met haar boek No Logo, over de grote macht van multinationals. Online wordt Klein al jaren verward met Naomi Wolf, ooit feministisch boegbeeld en inmiddels extreemrechts complotdenker. Door de persoonsverwisseling is Naomi Klein de wereld van complotdenkers en extreemrechts gaan ontrafelen in haar ‘zelfonderzoek’-boek Dubbelganger, een reis naar de spiegelwereld.

Aan de vooravond van de Europese Parlementsverkiezingen verkent Naomi Klein met VPRO Tegenlicht die ‘spiegelwereld’, en ónze politieke toekomst.

Naomi Kleins ‘dubbelganger’ Naomi Wolf is tegenwoordig regelmatig te zien in de podcast-studio van Steve Bannons‘War Room’-serie. Klein hierover: Steve Bannon kijkt permanent naar de electorale wereldkaart. Hoe krijgt radicaal rechts nóg meer macht? Zijn focus ligt op het bouwen van wat hij ‘de nationalistische internationale’ noemt. Waarom slagen progressieven zo slecht in het leggen van die verbindingen? Wat heeft politiek strateeg Bannon aan Naomi Wolf te bieden wat de progressieve beweging haar niét biedt?

Het is alsof veel extreemrechtse complotdenkers met ‘wellness rechts’ samen in een spiegelwereld leven, die lijkt op de werkelijkheid, maar die haar tegelijkertijd vervormt. In die spiegelwereld presenteren ook wíj onszelf graag als ‘perfect brand’, als voorvechter van onze identiteit, of als bekvechtende toetsenbordstrijder. Maar wat zijn intussen ónze antwoorden op de grote uitdagingen van het moment: klimaatverandering, groeiende ongelijkheid, bestaansonzekerheid (zelfs voor werkenden), en de crisis in migratie, woningnood, zorg en onderwijs? 

Wat is er nodig om de toekomst wél positief vorm te geven? Volgens Klein moeten we het antwoord zoeken bij bewegingen die collectief actie ondernemen. Bewegingen die (in de woorden van Bernie Sanders) staan voor het adagium ‘Not me, us!’

Regie: Mea Dols de Jong
Research: William de Bruijn 
Producers: Britt Bennink
Eindredactie: Julia Veldman

Op woensdagavond 5 juni organiseert VPRO Tegenlicht in samenwerking met de Groene Amsterdammer een ‘verkiezingsnacht’-Meet-Up in Pakhuis de Zwijger Amsterdam.

VPRO Tegenlicht: Naomi Klein en de ruk naar rechts, zondag 2 juni, 22.05 uur, VPRO, NPO 2 (’s morgens al online op vpro.nl/tegenlicht en NPO Start)