Ry Cooder: Pull up some Dust
Ry Cooder vond ik altijd een beetje saai. Een dijk van een gitarist, vooral als hij slide speelt, en met op elke plaat ook wat lichtelijk politieke nummers, uit het arsenaal van de crisis-muziek van de jaren dertig, maar ook vaak heel keurig en zonder uitspattingen. Zo’n typische studiomuzikant die op de achtergrond vooral bij anderen (Captain Beefhart, Randy Newman, Rolling Stones en vele anderen) onontbeerlijke guitaartonen toevoegde. Maar zijn eigen platen raakten me niet echt. Dat kwam misschien vooral door zijn zang, met die wat nasale, vlakke stem. Maar Pull Up Some Dust And Sit Down heeft dat beeld flink veranderd.
Nu ik me weer in hem ben gaan verdiepen, ontdek ik pas hoezeer hij een werk heeft gemaakt van het opdiepen van hartverscheurende politieke liederen, uit de werken van Woody Guthrie en andere grootheden uit de folk en blues-muziek in de VS.
Een nummer als How can a poor man stand such times and live, bijvoorbeeld, dat al verscheen op zijn eerste soloplaat in 1970.
De reden dat ik ineens into Ry raakte, was dat ik bij toeval de cd Pull Up Some Dust And Sit Down (2011) onder handen kreeg. Ik kocht hem eigenlijk vanwege het aandoenlijke plaatje op de achterkant, en de titels van de liedjes die een radicale politieke inhoud verrieden. Sindsdien val ik van de ene verbazing in de andere. Ry Cooder blijkt ineens radicale protestzanger te zijn geworden.
Die omslag werd in 2005 – na een periode van meer dan 10 jaar waarin hij geen eigen plaat maakte – ingezet met de trilogie over migranten en andere arme lieden in het zuiden van de VS. Chavez Ravine verhaalt het leven van latino’s in een dorp bij Los Angeles, dat inmiddels verdwenen is en opgeslokt door LA. Vooral het tweede album, My Name Is Buddy is prachtig, en gemaakt vanuit het perspectief van drie rondzwervende hobo’s (een kat, een muis en een kikker) in de crisisjaren ’30 in de dustbowl. De cd is voorzien van een prachtig boekwerk met teksten en illustraties en in een van de liedjes Three Cords and the truth wordt Joe Hill opgevoerd, de legendarische radicale vakbondszanger die door een vuurpeloton terechtgesteld werd in 1915 (en naar verluidt zelf de opdracht gaf: ‘Shoot!’).
I’m going to tell you a story right here
Huh, you may not believe it
I dreamed I saw Joe Hill last night, standin’ in the prison yard
They were taking poor Joe, chained and bound, to a Utah firing squad
Well he turned and looked at me right then, sayin’, Don’t you be misled
They’re trying to tear our free speech down, and Buddy, they ain’t near quit yet
See, they framed me on a killin’ charge, you know I wouldn’t lie to you
But the only crime here that I done was three chords and the truth
De liedjes gaan over stakingen, racisme en migranten in de crisis.
Maar wat me dus echt aan de grond nagelde was Pull Up Some Dust. Daarvoor had hij een plaat voor en met de Staple Singers gemaakt (We’ll Never Turn Back) met liederen uit de burgerrechtenbeweging. En het magistrale San Patricio, met de Ierse folkgroep The Chieftains, over een bataljon Ierse soldaten dat deserteert uit het VS-leger om aan de kant van Mexico te gaan vechten in de oorlog tussen de VS en Mexico van 1846-1848.
Pull Up Some Dust (and sit down) begint met een nummer dat ironisch fulmineert tegen bankiers: No Banker Left Behind
{youtube}LxaY_mxYflg{/youtube}
Het schetst het beeld van een in paniek verlaten Wall Street, alle bankiers zijn naar het Witte Huis gevlucht.
Ry Cooder vertelde dat hij op het idee van dit nummer was gekomen nadat hij een artikel van Robert Scheer had gelezen over de huidige crisis op de website truthdig.
De inspiratie komt misschien van dit nummer van een van de idolen van Cooder
El Corrido de Jesse James , met hartverscheurende mexicaanse accordeon door Flaco Jimenez en spetterend koperwerk, vertelt het verhaal van de outlaw Jesse James (in het lied in de hemel aangekomen, waar hij vraagt of hij zijn .44 revolver terug kan krijgen om The Banking Brothers in Wall Street, die de zakken van de armen geroofd hebben, een les te leren. De helft van de tekst is in het Spaans.)
Quick Sand is een rechttoerechtaan rocknummer over Mexicanen die hun dorpen verlaten en met gevaar voor eigen leven in de VS proberen te komen.
Dirty Chateau is een slepende balad, verteld vanuit het perspectief van een rijke Amerikaan die een illegale werkster heeft, die hem haat en ineens spoorloos verdwenen is. De haat van de werkster gaat, in mexicaanse zinnetjes, aan de kasteelheer voorbij, maar ergens beseft hij hoe de vork in de steel zit.
Humpty Dumpty World vertelt hoe God naar beneden kijkt en de brui er aan geeft, het is een zootje geworden, hij roept iedereen op om de hemel te verlaten en mee te gaan naar Mexico en daar nog wat plezier te beleven.
Christmas Time this Year heeft weer een vrolijk texmex deuntje maar is een ziedend nummer over Amerikaanse militairen die zonder ledematen terugkeren uit de oorlog (zonder Irak te noemen, maar dat is wel duidelijk) voor kerst. “All I want is two good arms so I can hold my kids (..) Thank you Mr. President for your kind words and deeds, there’s just one thing I’d like for you to hear, take this war and shove it up your Crawford, Texas ass, and then you’ll know it’s Christmas time this year”.
Baby Joined the Army is niet online te vinden. Wel een nummer met dezelfde tekst van soulzanger Terry Evans die met Ry Cooder samengewerkt heeft. Ik weet niet wie van de twee het nummer geschreven heeft (op de cd staat het op conto van Ry Cooder vermeld). Het is een balad over een vader die zijn dochter in het leger ziet vertrekken. “Wasn’t nothing I could do but cry”. De dochter gaat in het leger omdat ze het niet langer uithoudt “in this crazy town. Not since the little baby shot dead, down on the second floor. And what about that poor old lady, crippled in a police raid. They told me if I get killed in battle, I still get paid”.
Lord Tell me Why is weer vuige bluesrock, met gospeltext; een man die den heer vraagt waarom zijn leven niets waard is, ookal doet hij alles dat de bijbel beveelt.
I Want My Crown doet aan Beefheart of Tom Waits denken; “you love the gleaming war machine, Your hearts beat fast, your eyes on the prize, war without end, riches untold, oil and God and your righteous pride, I want my crown… Het lied gromt en zuigt.
John Lee Hooker for President heeft de vorm van een vertellende (blues)zang en dito gitaarspel.
John Lee Hooker loopt door Washington en probeert het Witte Huis binnen te komen, maar “They said the president don’t have time for the blues”. Hij roept zichzelf tot president uit omdat “everybody got to have the blues sometime”. “I finance my own campaign, I ain’t for sale”. Hij heeft ook een programma: iedereen die zich gedraagt krijgt drie maal daags “one scotch, one bourbon, one beer”. Kinderen melk, slagroom en wat alcohol.”It’s gonna be a groovy time”. “Don’t be fooled by the Republican, Don’t pity the Democratic, vote John Lee Hooker and everything gone be mellow, knocked out, copastatic…” (Overigens heeft Ry Cooder wel een hele cd gemaakt om de Obama-campagne te steunen, met tirades tegen de Republikeinen, maar ook een nummer over Guantanamo, benieuwd wat Cooder ervan vindt dat Obama daar niets aan gedaan heeft)
Dreamer is weer enorm texmex, accordeon en bajo sexto, en pure nostalgie.
en ook het daaropvolgende nummer Simple Tools is een slepend liefdesliedje, weliswaar weer over een “common workaday fool” die zijn huis zelf opknapt met zijn simple tools, terwijl zijn vrouw er vandoor gaat met een “junk bond daddy” die zijn geld aan de telefoon verdient.
De twee uitsmijters zijn weer grimmig. If There’s A God is meer rock, en de tekst gospel. De hemel is er ook niet meer want “the republicans changed the lock on heaven’s door (…) if we ain’t got money we won’t get through”. Als er een God is moet die er maar de brui aan geven, “bottle up and go, hit that lonesome road”.
Het afsluitenden No Hard Feelings sleept weer, en is van een mooi soort treurigheid. Wederom schetst het een land (of planeet?) dat geheel naar de gallemiezen is
“You pump out the water and sell it back to me
You build mansions in the city prisons in Mojave
Bet you’re quite a pillar of high society
You call it law and order I call it dirty money
You lock the young ones down or send ‘em off to war”
Maar desondanks geen wrok:
“You remind me of a fellow I heard of in the city
Nervous kind of fellow he loved money like you do
He derived no satisfaction so he jumped clear out the window
They tell me that he bounced a time or two
So take in mind the credo of a jackass prospector
Take what you need but please leave the rest alone”
Het refrein:
“No hard feelings na offense taken
You’re just a murmur in the whispering sands of time
No bad karma na curses on ya
You go your way I’ll go mine”
Kortom, een plaat die hard aankomt
Bijna zo goed als de meester zelf
{youtube}VwcKwGS7OSQ{/youtube}
En als toegift dan dit