Recensie De Permanente Oliecrisis

Niemand
zal het onbekend of vreemd in de oren klinken dat er ooit een einde komt aan de
winning van olie. Het productieproces is eindig en zal dus ooit tot het
verleden behoren. Tot voor kort werd hier weinig over gesproken, maar nu met de
extreem hoge olieprijzen kan je bijna geen krant meer openslaan of een
documentaire op tv bekijken of je wordt met allerlei doemscenario’s en
tegenstrijdheden om de oren geslagen. De prijs van een vat olie stijgt al sinds
2003. Toen moest je er nog 30 dollar voor neerleggen. Anno 2008 kost het 150
dollar. Volgens Shell en andere oliemultinationals is er nog olie genoeg en
wordt de hoge prijs veroorzaakt door verschillende tijdelijke oorzaken: oorlog
in onder meer Irak en Nigeria, de toenemende vraag uit China en India, de lage
dollar koers en een tekort aan investeringen. Maar is dat echt zo? Volgens de
auteurs van De Permanente Oliecrisis doet het er niet zo heel erg toe of er nog
genoeg olie is; het gaat er om of er nog genoeg opgepompt kan worden.

Als de
helft van de olie uit een olieveld gewonnen is, dan neemt de productie hiervan
heel snel af. Dus ver voordat de olie op is zal de winning aanzienlijk dalen.
Dit noemt men het Peak Oil moment en de tekenen geven steeds duidelijker aan
dat we dit binnen enkele jaren bereikt zullen hebben: veel belangrijke
oliegebieden zijn hun piek voorbij, de olieproductie stijgt al enkele jaren
amper meer en steeds meer mensen binnen de olie-industrie voorspellen zelfs een
permanente daling.

De
auteurs vormen een vreemd koppel: de een – een yup – die ooit per ongeluk
journalist geworden is en de ander een jonge student uit Wageningen.
Respectievelijk kennen we Willem Middelkoop als RTL Z presentator en als auteur
van  Als de dollar valt, waarin hij de
ineenstorting van het Amerikaanse banksysteem voorspelde. Nu de ene na de
andere grote bank door de Amerikaanse overheid overgenomen wordt vanwege
faillissement en de kredietcrisis klaarblijkelijk niet over wil gaan, lijken
zijn voorspellingen zich angstaanjagend aan het dagelijkse leven op te dringen.
Medeauteur Rembrandt Koppelaar is naast zijn studie milieueconomie als
voorzitter verbonden aan Peak Oil Nederland. In 2005 maakte hij een database
met daarin alle olievelden ter wereld. Op basis daarvan berekende hij wanneer
de wereldwijde olieproductie zal pieken en dalen. Deze berekening – die hem
internationaal op de kaart gezet heeft – is terug te vinden in onder andere een
rapport van het Amerikaanse ministerie van energie.

Peakoil
Nederland is een kleine organisatie die zich sinds 2005 bezig houdt met
onderzoek naar en voorlichting over Peakoil en de effecten daarvan. Hun website
www.peakoil.nl is de best bekeken energie-gerelateerde site in Nederland.

In het
boek stelt Middelkoop honderd vragen over olie en de effecten van de toenemende
prijs aan Koppelaar. Hij gaat ondermeer in op de effecten van de hoge olieprijs
op de prijs van benzine, gas en voedsel. Ook de koers van de dollar en de
kredietcrisis komen aan de orde evenals de rol die olie heeft bij de productie
van medicijnen, kleding, plastic, fietsen en bijna elk product dat je maar kunt
bedenken. Als laatste worden ook de talloze misvattingen bij het grote publiek
over olie aan de kaak gesteld en de bewuste mistgordijnen die worden
veroorzaakt door olieproducenten.

Maar
het is niet alleen een boek over olie. Alternatieven voor het ‘zwarte goud’
komen ook aan bod. En dit gedeelte zal sommige lezers een ongemakkelijk gevoel
geven. Want de gedachte dat olie door hoge prijzen en schaarste als vanzelf
vervangen gaat worden door alternatieve energiebronnen blijkt een mythe. De
alternatieven die er zijn – ogenschijnlijk wellicht veelbelovend – zijn veelal
toekomstmuziek, (nog) kleinschalig en daardoor (nog) niet in staat olie op
grote schaal te vervangen. Veel duurzame energiebronnen leveren elektriciteit,
auto’s en vliegtuigen hebben juist vloeibare brandstof nodig. Of we nu willen
of niet, we zitten nog wel even aan de olie vast.

  De
conclusie van de auteurs is dan ook dat we in een nieuwe oliecrisis zijn
beland. Ditmaal niet tijdelijk en afgedwongen door Arabische oliesjeiks, maar
permanent. De gevolgen daarvan kunnen wel eens onverwacht groot zijn. Olie is
vrij letterlijk het bloed van onze economie. Zonder olie functioneert niets
meer en we hebben verzuimd op tijd een alternatief te ontwikkelen. En dat gaat
heel veel op zijn kop zetten: van onze manier van leven tot de
machtsverhoudingen in deze wereld.

De
nogal lichtvaardige manier waarop de auteurs omgaan met biobrandstoffen en
kernenergie is een gemiste kans. Niet dat ze als grote oplossing worden
gebracht, maar een meer kritische kijk had de conclusie van het boek aan kunnen
scherpen.

DE
PERMANENTE OLIECRISIS –  Waarom benzine,
gas en voedsel steeds duurder worden

Willem
Middelkoop, Rembrandt Koppelaar

Nieuw
Amsterdam/2008/192 blz./17,50 EUR

ISBN-13:
9789046804162