Politiek verzet in het museum (in Helmond)

Het museum blijkt uit twee afzonderlijke gebouwen te bestaan. Er is een oeroud kasteel, midden in het park in het centrum. Maar daar moet je niet zijn. De bewuste tentoonstelling is de Kunsthal, een nieuwbouwgebouw een paar honderd meter verderop. Op de eerste verdieping word je ontvangen met de velen bekende serie posters met linoleum-portretten van ongedocumenteerde migranten van We Are here. Vervolgens gaat het van de ene actie(vorm) naar de andere, uit alle uithoeken van de wereld.

Van de website van Museum Helmond: Resilient Rebels laat zien dat verzet vele vormen kent. Van beschouwend tot activistisch en van klein en persoonlijk tot groots en symbolisch. Soms raken die gebieden elkaar, gedreven door hoop. Want wat voor zin heeft strijd zonder hoop?

Sommige geëxposeerde ‘stukken’ (of verzamelingen) zijn ouder en bekender, maar vele ook nieuw en onthullend.

Er is geen catalogus van de tentoonstelling, dus u moet het hier even doen met wat gehaast gemaakte fotootjes

De ouderwetse revolutionaire iconografie van links is grotendeels afwezig, of dient hoofdzakelijk om commentaar op te geven. Er was welgeteld een stuk dat de gebalde vuist had gekozen, en wel heel groot, maar dichterbij bekeken bleek die geheel te bestaan uit een collage van duizenden foto’s van spandoeken die op demonstraties te zien waren geweest.

Meteen na de ingang stuit je op een reusachtig standbeeld van een man met twee boodschappentassen. Het is de man die in China in zijn eentje een colonne tanks tegenhield van het leger dat op weg was naar Tienanmen plein om de studenten daar te verjagen (gemaakt door Fernando Sánchez Castillo, die ook al een barricade als kunstwerk maakte waarover we eerder schreven)

Sommige stukken zijn korte videofilms zoals Kiss-O-Drome van Johan Grimonprez uit 2016, over een actie van bewoners van de Braziliaanse stad Sorocaba, die massaal met elkaar gingen zoenen nadat de militaire autoriteiten hadden bepaald dat dat een misdaad was. Er zijn langere documentaires, bijvoorbeeld over Suriname en de Nederlandse slavernijgeschiedenis. En er zijn gecombineerde delen, zoals van een protest tegen Poetin in St Petersburg waar mensen met vreemde kleren heen gingen, die uitgebreid in beeld en aan het woord komen en waarvan je je afvraagt hoeveel daarvan nu nog vrij rondlopen. Hun kleren hangen er in ieder geval ook.

Daarna zie je een stapel straatstenen, van die kleine handzame die als munitie dienen bij een goeie rel. Maar de Peruaanse kunstenaar Jotas Castro heeft er vlinders tussen geplaatst. Die vliegen ook, wat lichter ook.

Een belangrijk deel is besteed aan acties van vrouwen in Iran, die weigeren hun haren te verstoppen en agenten of geestelijke aanvallen die ze daartoe willen dwingen.

Er hangt/staat sowieso veel kunst van en over vrouwen. Waaronder de bekende Guerrilla Girls, met een spandoek dat al vaak vertoond is, maar ook een video over de specifieke Nederlandse praktijk om vrouwen buiten de kunst te houden, zoals tijdens de Gouden Eeuw. Ze konden natuurlijk even goed schilderen als de gouden mannen, maar mochten het niet.

Ongeveer de helft van de makers is uit Nederland afkomstig, waaronder Matthijs de Bruijne die esthetische ‘tools’maakte voor de stakende schoonmakers. En een merkwaardige modeshow tussen voetbalfans bij het Ajax-stadion.

Er hangt kunst van de volgende kunstenaars/activisten:
Bambi van Balen/OTION, Black Archives, Matthijs de Bruijne, Jota Castro, Rossel Chaslie, Tina Farifteh, Alicia Framis, Afsaneh Ghafarian Rabe’I, Golshan, Gluklya, Johan Grimonprez, Guerrilla Girls, HIMMELSBACH, Käthe Kollwitz, Anouk Kruithof, Fernando Sánchez Castillo, Sarah van Sonsbeeck, Tools for Action.

Geen catalogus dus, maar beneden bij de kassa tafels met boeken die er over gaan. Zoals het prachtige The Art of Protest.

Als we in een volgend leven genoeg geld hebben, kopen we ze allemaal en bespreken die voor u.