Panel Klimaat en Duurzaamheid doet voorstellen om ‘Titanic’ van koers te doen veranderen
Op vraag van Youth for Climate brachten Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck en voormalig IPCC-vice-voorzitter Jean-Pascal van Ypersele een panel van meer dan 90 wetenschappers samen. Zij stellen nu hun rapport voor. Volgens de auteurs volstaat oplapwerk niet, maar moeten we ‘onze economie en levenswijze radicaal herdenken’.
(Door Lode Vanoost, oorspronkelijk verschenen op DeWereldMorgen, foto DWM)
Eind januari 2019 vroeg Youth for Climate aan Vlaams Bouwmeester Leo Van Broeck en UCL-klimatoloog en voormalig vice-voorzitter van de VN-klimaat-commissie IPCC Jean-Pascal van Ypersele een panel van wetenschappers samen te brengen om hen en de beleidsmakers te laten weten welke wetenschappelijk onderbouwde oplossingen er zijn om de klimaat- en duurzaamheidcrisis een halt toe te roepen.
De aankondiging van de oprichting van dit panel heeft een vloedgolf van positieve reacties veroorzaakt. Zo hebben meer dan 90 specialisten, zowel uit de academische wereld als uit diverse andere competentiedomeinen, bijdragen geleverd als reactie op een online bevraging van het panel.
Gedurende de voorbije maanden heeft een onafhankelijk panel van experten intensief samengewerkt om vanuit deze brede waaier aan inzichten een helder rapprort samen te stellen. Het eindresultaat omvat zowel een scherpe probleemstelling als 27 krachtige aanbevelingen om een beter klimaat- en duurzaamheidsbeleid te voeren.
Tijdens een persconferentie op 14 mei 2019 in Brussel hebben Leo Van Broeck en Jean-Pascal van Ypersele het rapport voorgesteld (zie het rapport hier). Hun voorstelling werd ingeleid door Anuna De Wever en Adelaïde Charlier, initiatiefnemers van de vraag van Youth for Climate. Zij reageerden eveneens op de vaststellingen en de aanbevelingen van het rapport.
De 27 aanbevelingen van het rapport zijn gericht aan de toekomstige beleidsvoerders op alle niveau’s van de Belgische staatsstructuur. De titels van deze aanbevelingen zijn reeds duidelijk op zich. in het rapport worden ze uitgewerkt met telkens ‘krachtige aanbevelingen’. Opvallend is dat de voorgestelde maatregelen prioritair inzetten op sociale draagkracht, op het belang van steun aan de ontwikkeling van de derdewereldlanden, op sterke overheidsdiensten en investeringen, zoals in het openbaar vervoer:
- Klimaat en duurzaamheidsbeleid is een drieptrapsraket: klimaat, ecosysteem & sociaal draagvlak
- Zet in op wereldwijde verlaging van de ecologische voetafdruk door onder meer doorgedreven ontwikkelingshulp en internationale solidariteit
- Zet in op een EU-klimaatbeleid
- Herzie het Europees landbouwbeleid en zet in op duurzame voeding
- Organiseer nationaal de rechtvaardige transitie door geïntegreerd beleid
- Ga voor een Bijzondere klimaatwet
- Zet ook in op lokale beleidsplannen, dicht bij de mensen en dicht bij de lokale ecosystemische schaal
- Versterk natuur-, milieu- en bosbeheer
- Maak werk van de energietransitie
- Kies voor industriële transitie
- Begeleid de energietransitie met sociale maatregelen
- Optimalisering van het gebruik van de beschikbare ruimte
- Versterk een beleid van redelijke verdichting en zuinig grondgebruik
- Zet in op ambitieus nieuw woonbeleid, gericht op duurzaam en betaalbaar wonen
- Kies voor een mobiliteitsbeleid gericht op een betekenisvolle modal shift
- Zet in op de ontwikkeling van duurzame mobiliteit
- Voer een ontradend en beperkend beleid op niet duurzame mobiliteit
- Zet in op gezonde en evenwichtige voedingspatronen
- Bewerk een duurzame omslag in de bestaande economie
- Zet in op een veel betere taakverdeling en samenwerking in de klimaatbeleidsvoering
- Zorg voor een kwaliteitsvolle ondersteuning en opvolging van het beleid
- Geef de samenleving een rechtvaardige duurzame basisstructuur
- Zet in op financiële en materiële hulp voor diegenen die de klimaattransitie niet kunnen betalen. Maak van het klimaatbeleid ook een verhoging van de levensstandaard.
- Zorg voor voldoende beleidsvoorbereidend onderzoek, een betere beschikbaarheid van data en monitoring, meer middelen voor onderzoek en innovaties voor duurzame ontwikkeling, klimaatmitigatie en -adaptatie
- Ontwikkel duurzame negatieve emissietechnologieën
- Zet in op mentaliteitswijziging en versterkende communicatie
- Zet in op deliberatieve en co-productieve democratie
Het rapport wordt dan wel vlak voor de verkiezingen voorgesteld, maar wie de tekst leest, beseft meteen dat de voorgestelde omslag er niet zal komen met een nieuwe regering. Daarvoor zijn de uitdagingen te groot en daarvoor is er ook een systeemverandering nodig. De auteurs hebben het over het radicaal herdenken van onze economie en levenswijze. Zij pleiten onder meer voor het herwaarderen van vrije tijd.
“Onze relatie tot tijd is de afgelopen jaren radicaal veranderd onder druk van een groei-obsessie die vooral vanuit de Europese Commissie sinds het Lissabon-akkoord wordt gepromoot, een groei-obsessie die haaks staat op een duurzame wereld met minder ongelijkheid.” Om een einde te maken aan die groei-obsessie zal er nog veel betoogd moeten worden.