NRC: Banken regelden eigen deregulering
Opzienbarend onderzoek in de weekendbijlage van NRC Handelsblad van vorige week over de deregulering van de bankensector.
In NRC Handelsblad heeft journalist Jeroen Wester uitgeplozen hoe het eigenlijk zit met de regelgeving voor banken de laatste paar jaar. Over de kredietcrisis wordt namelijk vaak beweerd dat ‘de politiek’ geen duidelijke regels heeft gesteld en dat daarom ‘de banken’ niet goed wisten hoe ze moesten handelen.
De bankensector heeft zich echter actief ingezet voor het afbreken van controlesystemen en regelgeving. Daarbij zat het parlement te slapen, maar werd ze ook een rad voor ogen gedraaid door de toenmalige verantwoordelijke ministers Donner (toen Justitie) en Zalm. Of zoals NRC het zelf samenvat: “Banken hebben de politiek gesouffleerd bij de versoepeling van regels voor het verhandelen van leningen. Zonder discussie of risicoanalyse heeft de overheid in vijftien jaar driemaal de regels voor deze handel versoepeld. Dat gebeurde vooral op verzoek van het bankwezen.”
In het uitvoerige artikel, met als titel “Hoe Den Haag de Banken Bediende”, staan veel sappige details over de omvang (en macht) van de lobby van de banken. Zo doken passages uit een advies van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) letterlijk op in een toelichting van de minister op een wetsvoorstel. “Zo kwam bijna de helft van een toelichting op een wetsvoorstel regelrecht uit een brief van de bankenlobby. ” De wetswijziging, die een versoepeling van regels voor leningen door banken mogelijk maakte, werd in 2004 unaniem door de Eerste en Tweede Kamer aangenomen. Een woordvoerder van Justitie, gevraagd over het kopiëren van de tekst van de NVB: „Hij bevatte een bruikbare beschrijving en het werd niet praktisch geacht het daar gestelde nog weer op een andere manier te formuleren.”
Het artikel gaat verder in op de schaarse pogingen van parlementsleden om in te grijpen, bijvoorbeeld op het gebied van de tophypotheken. Dat leidde tot niets, ondanks pogingen van deskundigen, zoals hoogleraar Dolf van den Brink om aan de alarmbel te trekken.
Typerend is dat er maar een parlementslid was dat in 2003 vragen stelde na de toelichting op het wetsvoorstel van Donner; de CDA-er Jan de Vries. Hij merkte op dat de toelichting alleen maar positieve aspecten opsomde, en wilde weten of er ook nadelen waren. Maar hij krijgt niet eens antwoord. Nu is hij nog steeds parlementslid, maar hij vindt de gang van zaken van toen niet zo’n punt: “Je kunt niet verwachten dat iedere fractie zich in ieder onderwerp verdiept”. Kenmerkend is ook dat de onthullingen niet zorgden voor veel ophef in politiek of media.
Het artikel verscheen in het Weekblad van NRC Handelsblad (27 en 28 juni), met een inleidend stukje erover in de overige krant .
Ze linken er op de eigen website niet naar, maar enig zoeken wijst uit dat het stuk zelf in het Weekblad ook op de NRC-website terug te vinden is, maar daar alleen toegankelijk is voor abonnees. (pagina 18-22)