Kernenergie is niet goed voor het klimaat
Eerst een vraag voorafgaand aan de bespreking van een Frans boekje over kernenergie: ‘Is het zo zeker dat de stroomvoorziening is veiliggesteld als we op kernenergie vertrouwen?’ NEEN! In het Franse dagblad Le Monde van 2 december 2022 leest men de kop boven een artikel ‘Elektriciteit: Enedis bereidt afsluitingen voor’. Enedis is een filiaal (de netbeheerder) van de EDF, de Franse nationale elektriciteitsmaatschappij.
In januari 2023 worden piekbelastingen van het stroomnet verwacht. De Franse regering heeft al toestemming aan de Enedis gegeven, indien er te weinig stroom geproduceerd kan worden, om dan op piekmomenten bepaalde categorieën gebruikers tijdelijk geen stroom te leveren (zie ook Online).
De regering wijdt dit, zo is in Le Monde te lezen, aan de oorlog in Oekraïne. Dat is volstrekte leugen. Het wil namelijk dat 23 Franse kerncentrales (van de ruim 50) vanwege mechanische storing (haarscheurtjes in leidingen) al een tijdje stilliggen. Zonder daar expliciet op te wijzen, leest men wel in het artikel, dat er te weinig stroom zal zijn ‘met name door een gebrek aan kernenergie’. Dat is iets anders dan ‘oorlog in Oekraïne’. Zo worden we bedonderd!*
Nochtans krijgen we daarnaast te maken met de rare Nederlandse obsessie: we moeten aan de kernenergie voor de zekerstelling van stroomlevering en de afwenteling van de afhankelijkheid van gas en olie uit Rusland (doe maar twee centrales bij Borsele…). Nederland zal echter nooit onafhankelijk zijn als het om brandstof gaat, of het nu gas, olie of uranium voor kerncentrales is…
Inmiddels is kernenergie duurder dan hernieuwbare energiebronnen, onmetelijk gevaarlijker, maar toch blijft Nederland volharden in deze bewezen impasse, in naam van de mantra van de kernenergie-lobby dat kernenergie geen CO2 produceert en dus goed zou zijn voor de klimaat. Hervé Kempf, hoofdredacteur van de Franse nieuwssite Reporterre, ontmantelt de propaganda van deze lobbyisten. Kempf spreekt over Frankrijk, maar ik vertaalde het voor Nederland. Hij trekt van leer in zijn brochure getiteld Kernenergie is niet goed voor het klimaat. Ernest London besprak die brochure voor Franse site Bibliothèque Fahrenheit 451. Ik vertaalde enkele passages eruit. [ThH]
Kerncentrales stilgelegd: haarscheurtjes
De helft van het park van kerncentrales is stilgelegd en EDF kan de moderne EPR-reactor niet op tijd en tegen gecontroleerde kosten bouwen. ‘Het is verbazingwekkend dat de kernliefhebbers en met hen de meerderheid van de politici redeneren alsof er in Frankrijk nooit een ernstig ongeluk zou kunnen gebeuren. De ongevallen die zich in Tsjernobyl en Fukushima hebben voorgedaan, worden gepresenteerd als buitengewoon (daarom niet voor herhaling vatbaar) en hun gevolgen bescheiden (daarom zeer draaglijk)’.
Echter, ‘in de hypertechnologische wereld die het kapitalisme vormgeeft in zijn onuitblusbaar verlangen naar groei, gebeurt het catastrofaal onvoorziene steeds vaker: een pandemie heeft de wereld van streek gemaakt sinds 2019, de opwarming van de aarde heeft geleid tot megabranden in Australië en ‘droogtes in herhaling’ in de wereld, er vindt een verwoestende oorlog plaats op Europees grondgebied …’.
Hervé Kempf wijst erop dat de door UNSCEAR gevolgde methode om de gezondheidseffecten van Tsjernobyl te beoordelen, gebaseerd is op een model dat is afgeleid van de analyse van de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki, dat wil zeggen een sterke maar eenmalige blootstelling. Daarbij worden de zwakke maar continue doses genegeerd en vervolgens wordt het aantal oorzakelijke kankergevallen door schattingen en niet door epidemiologische studies opgevoerd. Bovendien worden de studies en onderzoeken van Russische en Oekraïense artsen en wetenschappers, die aantonen dat de gezondheidssituatie in de besmette gebieden blijvend verandert, systematisch genegeerd. [..]
De Franse kernreactoren en de centrale van La Hague zijn niet alleen slecht beschermd tegen een terroristische aanslag, maar ze zijn ook kwetsbaarder dan kleine eenheden verspreid over het grondgebied, zoals hernieuwbare energiebronnen.‘Het atoom veronderstelt vrede en een zeer stabiele samenleving. Aardbevingen, opwarming van de aarde, overstromingen zijn evenwel ook legitieme bronnen van zorg’. Bovendien is ‘de kwetsbaarheid van het Franse nucleaire park een mogelijke oorzaak van ernstige ongelukken: veroudering van reactoren die ontworpen zijn om veertig jaar te werken’. Zo deden zich al van het begin in een tiental tanks scheuren voor en vinden onverklaarbare corrosieproblemen plaats en haarscheurtjes in nood-koelwaterleidingen… [het laatste verwijst vooral naar de 23 kerncentrales waarover ik had het in de koptekst; zie ook hoofdstuk 6 van mijn Groene kernenergie en andere valse concepten; thh.] [..]
Om zijn belofte na te komen om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55% te verminderen ten opzichte van 1990, kan Frankrijk alleen rekenen op de bouw van nieuwe reactoren, die in het beste geval pas operationeel zullen zijn in… 2037! ‘Nieuwe energieën, en in het bijzonder zonne-energie, hebben een snelle technische vooruitgang doorgemaakt, terwijl kernenergie, waarvan de kosten stijgen, verstrikt is geraakt in een technologie die hoofdzakelijk dateert uit de jaren 1970’. Het antwoord voor het vervolg moet nog komen sinds de start in Flamanville in 2006, van de EPR-site, die 1.650 MW stroom moet leveren, terwijl inmiddels 17.000 MW windenergie en 12.000 MW zonnepanelen geïnstalleerd zijn in Frankrijk.
Het beheer van atoomafval vormt ook een probleem: het Cigeo-stortplaatsproject stuit op onopgeloste technische problemen en vertegenwoordigt zeer onzekere kosten [kernafvalopslag onder de grond in Bure, Frans dorp aan de Maas; tegen dit project is een sterk protest aan de gang met strafrechtprocedures die de kant van een ‘politiek proces’ op lijken te gaan, zie Online; thh.]. En, ondanks de oorlog in Oekraïne wordt er nog steeds opgewerkt uranium naar Rusland gestuurd, bij gebrek aan een andere oplossing. [..]
Hervé Kempf herinnert eraan dat het beheersen van de kwestie dringend en mogelijk is om te reageren op de klimaatcrisis. Daarvan moet deel uitmaken zoals: de ontwikkeling stoppen van ‘energie-intensieve technologieën’ (5G, cryptocurrencies, video-billboards, nachtverlichting), de thermische renovatie van gebouwen versnellen. Hij bevestigt dat ‘als de hele samenleving zich ertoe moet verbinden de uitstoot te verminderen, dan moeten de rijken als eersten daaraan bijdragen: kernenergie is slechts een fopneus bij de weigering om de kwestie van ongelijkheid aan te pakken’.
Ernest London (Vertaling Thom Holterman; de bespreking is integraal te vinden op Bibliothèque Fahrenheit 451).
Kempf, Hervé, Le nucléaire n’est pas bon pour le climat, Éditions dus Seuil, Paris, 2022, 60 blz., prijs 4,50 euro
* Ik schreef een boekje van dezelfde omvang (63 blz.) als Hervé Kempf over de problematiek in dezelfde sector en over verschijnselen die ermee verband houden, onder de titel Groene kernenergie en andere valse concepten (Utrecht, 2021); bestellen? Zie: Online. [ThH]