Hey Joe/Joan

Hey Joe is een klassieker uit de rockmuziek, vooral bekend van de zinderende gitaarversie van Jimmy Hendrix uit 1966. Maar niet door hem geschreven en ook door allerlei andere bands gespeeld en op de plaat gezet. Het origineel is van Bill Roberts uit 1961.

Fotoburo De Boer – Noord-Hollands Archief, NL-HlmNHA 1478 41252K00 34 Mathilde Santing & NPO, De Vest in Alkmaar (1995) (CC0)

Maar het is vooral ook een inhoudelijk zeer problematisch lied. ‘Joe’ is op de vlucht nadat hij zijn vriendin heeft afgemaakt omdat ze met een andere man had lopen rotzooien (I caught her messin’ ‘round with another man, yeah). Hij heeft haar daarom doodgeschoten (“You know I caught my old lady messin’ ‘round town/And I gave her the gun/I shot her”) Daar wordt verder niet al te moeilijk over gedaan en Joe wordt min of meer geluk gewenst met het ontkomen aan de beul: ‘Ain’t no hangman gonna/ He ain’t gonna put a rope around me”.

Het nummer is talloze malen gecoverd en er is zelfs een jaarlijks festival in Polen waar het lied centraal staat. Patti Smith heeft ooit een versie gemaakt waarbij degene met de ‘gun in your hand’ in Patty Hearst, de miljardairsdochter die in de jaren 1970 werd ontvoerd door een merkwaardige ondergrondse organisatie in de VS en die daarna lid werd van diezelfde groep en banken ging beroven.

Maar verder volgt ook Patti Smith merkwaardig genoeg de vrouwvijandige versie van Hendrix.

Nu blijkt onze eigen meesterzangeres, Mathilde Santing, een feministische variant te hebben gemaakt.

Al in 1994 blijkt ze het nummer op de plaat ‘Under a Blue Roof’ uitgebracht te hebben. (Zie op wikipedia overzicht van haar hele indrukwekkende oeuvre)

In de versie van La Santing wordt alles op zijn kop gezet en is ‘Joan’ degene die een schietijzer op zak heeft, omdat ze thuis door haar vent in elkaar wordt geslagen.

Well I’m on my way home, and home is not a safe place anymore
It hasn’t been for a long time

En ze doet het, ze schiet de klootzak overhoop en daar wordt in het lied niet moeilijk over gedaan.

Yes I did, I shot him, he’s been takin’ it out on me long enough now
I put a hole in his heart so I can breathe and live to see another day

En anders dan de mannelijke vrouwenhatende tegenhanger in Hey Joe, slaat ze niet op de vlucht. Well I’m not going anywhere, you know I’m free now, no matter what
The law can’t hurt me now

Wat een geweldige feministische culturele detournement pleegt Mathilde Santing hier. Het werk zou niet misstaan in de Franse literaire ode op vrouwen die terugslaan.

Hey Joan, tell me why do you carry a gun around town?
I said hey Joan, why do you carry a blue steel 44, what are you up to?
Well I’m on my way home, and home is not a safe place anymore
It hasn’t been for a long time
The blows are coming hard and every day now
I’m going down fast but I plan to last

Hey Joan, I heard you shot your fella down, put him in the ground
Hey Joan, I heard you really did shoot that man
Straight through the heart, ow!
Yes I did, I shot him, he’s been takin’ it out on me long enough now
I put a hole in his heart so I can breathe and live to see another day

Hey Joan, where you gonna run to now, I said where you gonna go?
Hey Joan, where can you possibly run to now?
The law’s bound to catch up
Well I’m not going anywhere, you know I’m free now, no matter what
The law can’t hurt me now
Ain’t no one gonna stop me from breathing, no sir
Yes I did, I put a gun to the man’s heart, there was no other way
Hey I’m okay!
‘Cause I’m free now, free…
Anyone can see, it was a simple case! A simple case: him or me
Can’t you see, can’t you see that’s what it was
Yes I did, I shot him down to the ground…Can’t you see I’m free now, free…
No one’s gonna stop me from breathing
I wanna live, I wanna breathe, I wanna see another day
I’m okay