Ga naar de inhoud

Gele Hesjes, Feminisme: Geloof In Jezelf

De beweging van de gele hesjes levert een voorbeeld van een actuele sociale opstand (althans in Frankrijk). Het feminisme daarentegen is tegelijk een actuele en langlopende aangelegenheid van vrouwen met het oog op hun bevrijding maar ook van mannen gelet op de noodzakelijke ontmanteling van het patriarchaat. Bij dit alles kan je niet wachten op anderen of welke instituties ook die zeggen voor jou in de bres te springen (zoals gebureaucratiseerde politieke partijen en vakbonden).

5 min leestijd

(Door Thom Holterman, oorspronkelijk verschenen op Libertaire Orde)

Die instituties hebben vooral hun eigen voortbestaan als zorg. Vandaar: geloof in jezelf in de sociale en emancipatoire strijd. Deze zaken komen uitgebreid aan de orde in het maart-nummer van het Franse anarchistische tijdschrift Le Monde libertaire (LMl). Hieronder een korte beschouwing over de inhoud van dit nummer.

Feminismen

In het redactioneel wordt opgemerkt dat we leven in een zogenaamde progressieve samenleving die niet in verlegenheid wordt gebracht door paradoxen en andere cognitieve dissonanten (spanning ervaren bij tegenstrijdige denkbeelden). Eeuwenlang al zijn die paradoxen en dissonanten geworteld in het kapitalisme en het patriarchaat. Die klampen zich met hun tentakels aan elkaar vast. Met 8 maart (Internationale vrouwendag) op de kalender is het dus niet vreemd in het maart-nummer van LMl een dossier over ‘Feminismen’ aan te treffen.

De helft van de menselijke bevolking, de vrouwen, kan namelijk alleen maar worden gehoord door het oorverdovend stilzwijgen. Uit verschillende artikelen in dit dossier blijkt dat de status van vrouwen overal zeer verontrustend blijft. Dit is ondanks de fundamentele en sociale mensenrechten die de feministische beweging en dito verenigingen hebben verworven door middel van harde strijd. Nochtans is het nodig onvermoeibaar door te vechten tegen aanvallen op de fysieke en psychologische integriteit van vrouwen. We moeten waakzaam en gemobiliseerd blijven totdat de uitdrukking ‘Vrouwenrechten’ opgeheven kan worden, in de zin dat ze materieel zijn gerealiseerd. Op enig moment zullen vrouwen eindelijk concrete, en niet virtuele, gelijkheid van bevrijdende en volwaardige rechten ervaren.

De Académie française feminiseert beroepsnamen

‘Feminisering van de salarissen laat nog op zich wachten!’

In een van de artikelen in dat dossier wordt nagegaan waarom 8 maart als ‘Internationale vrouwendag’ is gekozen. Het lijkt erop dat dit als volgt in elkaar steekt. In 1910 vond in Kopenhagen de tweede Internationale conferentie van socialistische vrouwen plaats. De Duitse vrouwenrechtenactiviste Clara Zetkin (1857-1933) doet dan in dit organisatorisch verband het voorstel, dat socialistische vrouwen in alle landen elk jaar een Internationale vrouwendag organiseren. Dat vond gehoor om vervolgens op 19 maart 1911 in een aantal landen zo’n dag te realiseren. In Rusland werd het daarna 8 maart (in 1914). Dan, op 23 februari 1917 (Russische kalender = 8 maart op de gangbare kalender) gaan arbeidersvrouwen in Petrograd de straat op en in staking tegen het veel te dure dagelijkse leven in die tijd. Het markeert de eerste dag van de Russische revolutie 1917. Vanaf 1921 wordt 8 maart de ‘Vrouwendag’ in Rusland, wat zich langzaam uitbreid in China, de Oostbloklanden na 1945 en pas in 1969 Berkeley-USA, enz. En laten we wel wezen: 8 maart is de dag voor het accentueren van de vrouwenstrijd en géén herdenkingsdag!

Gele Hesjes

In samenhang met de brandende kwestie van de status van de vrouw blijft LMl ook de ontwikkeling van de huidige sociale opstand op een ander front volgen, te weten die van de gele hesjes. Dit levert in feite een tweede dossier op in het onderhavige nummer. De artikelen van verschillende LMl-medewerkers, aanwezig op de rotondes, bij de demonstraties en in algemene vergaderingen maken dit duidelijk. Die herinneren aan acties, interne debatten en het verzet van een groot deel van deze beweging. Dit alles maakt duidelijk dat men zich niet door het kapitalistische gezag wenst te laten ringeloren.

De ‘vrijwillige journalisten’, libertairen, observeren de wil en het doorzettingsvermogen van deze mensen van de gele hesjes die vastbesloten zijn om de grenzen te verleggen naar een waardiger bestaan dan tot nu toe. Aldus analyseren ze ook de verfijning van de organisatie van een anarchistisch type, dat bij een groot deel van deze opstandige beweging in gebruik is. Tevens raken zij waakzaam wat de verschillende politieke stromingen aangaat, die de beweging van de gele hesjes doorkruisen om ze te verzwakken. Hoe dicht menige kring van de Franse gele hesjes bij het libertaire denken staat, blijkt uit de Eerste en Tweede verklaring van Commercie, waarover in LMl is te lezen.

Ongehoorzaam

Buiten de artikelen van de twee dossiers treft de lezer de behandeling aan van allerlei andere lopende acties en zaken die de aandacht vragen. Ik licht er een uit en wel die over de politieke partij ‘France insoumise’ (Ongehoorzaam Frankrijk) met als leider Jean-Luc Mélenchon. Ongehoorzaam? Maar waartegen? Tegen alles wat je maar opvoert of kan opvoeren. Het is dus een ‘lege betekenisdrager’ leest men in het analyserende artikel in LMl over die partij (beweging). Het staat allemaal niet los van het idee ‘naar de macht grijpen’. Dat leidt tot overlevering aan parlementarisme en daarmee aan het spelen van het spel waarbij de spelregels door anderen zijn bepaald: je kan niet langer ongehoorzaam zijn zonder spelbreker te wezen – en buiten spel te komen staan…

Macht dan opgevat als ‘tegenmacht’? Hoe ziet dat eruit en waar wordt die in de praktijk gebracht? Een heel libertair arsenaal is daarvoor beschikbaar. Het blijft bij de geofficialiseerde ‘ongehoorzamen’ buiten beeld, of het moet een ‘ongehoorzame’ eenling zijn die buiten de boot stapt. Het woord ‘insoumis’ – ongehoorzaam – blijkt aldus een ‘rommelhok’.

Verder treft men in dit nummer de gebruikelijke film- en boekbesprekingen aan.

Thom Holterman

Le Monde libertaire, nr. 1804, maart 2019, 60 blz., prijs 4 euro.