Europa als Minotaurus
Arjan Vliegenthart heeft een helder pamflet over de crisis in Europa geschreven. Volgens hem wordt het tijd dat we het geldverslindend monster in Europa aanpakken. In het boekje ‘Minotaurus aan banden’ wordt de historie van de EU en de Euro stap voor stap besproken.
(Deze recensie verscheen eerder op sargasso.nl)
Hoe is Europa in crisis geraakt en hoe komen we daar weer uit? Na het faillissement van Griekenland zitten we met een geldverslindend monster, maar er is meer aan de hand. Volgens Arjan Vliegenthart zijn de problemen rond het Europese integratie het gevolg van belangrijke weeffouten. De belangrijkste weeffout is ontstaan door het Verdrag van Maastricht. Door de versnelde invoering van de Euro kennen we nu een monetaire unie, maar een politieke unie ontbreekt.
Als we beter naar de geschiedenis hadden gekeken, dan hadden we kunnen weten dat een gezamenlijke munt zonder politieke unie niet werkt. Honderd jaar geleden maakten verschillende Zuid-Europese landen ook al eens deel uit van de Latijnse muntunie. In de negentiende eeuw spraken Frankrijk, Italië, België, Zwitserland, Griekenland en Spanje af dat ze elkaars munt zouden accepteren als wettig betaalmiddel, maar doordat de landen hun eigen economisch beleid bleef voeren viel de Unie na WOI uiteen.
Vliegenthart hekelt het gebrek aan democratie in Brussel. De EU verlangt van kandidaat-lidstaten dat ze de interne democratie op orde hebben, maar de EU voldoet zelf niet aan de democratische standaarden die op nationaal niveau worden gehanteerd. De controle vanuit het Europees Parlement functioneert niet optimaal. En de lidstaten hebben zelf ook een verantwoordelijkheid in de controle van de EC, maar die wordt niet altijd genomen. Integendeel. Regeringen van lidstaten proberen soms impopulaire maatregelen er door te krijgen onder het mom van: ‘Het moet van Brussel’.
In ‘Minotaurus aan banden’ wordt de geschiedenis van ons Europa gekoppeld aan een mythe uit de Griekse oudheid over een Fenicische prinses met dezelfde naam: Europa. In deze mythe komt een mensenverslindend monster voor: de Minotaurus. Dat monster moest jaarlijks gevoed moet worden met zeven meisjes en zeven jongens uit de stad Athene.
De Minotaurus wordt vaker van stal gehaald als het gaat om monetaire en economische problemen. Dit voorjaar werd Wall Street door Yanis Varoufakis ook al met de Minotaurus vergeleken. Het is jammer dat Vliegenthart niet de precieze afloop van de oude mythe van Europa vertelt, want dan had het boekje nog wat dikker kunnen worden. Dan had hij ook voor de dag moeten komen met de draad van Ariadne die we nodig zullen hebben om de weg uit het doolhof terug te vinden. Of zou het pamflet zelf gezien kunnen worden als de leidraad die ons terug uit het labyrint kan verlossen? Lees en oordeel zelf.
Arjan Vliegenthart is senator voor de SP en directeur van het wetenschappelijk bureau deze partij.
Arjan Vliegenthart: Minotaurus aan banden – Hoe Europa in crisis raakte en hoe we daar weer
uitkomen, Van Gennep, 78 p.
Bestel hier: Minotaurus aan banden