Ga naar de inhoud

Boek: Leuker kunnen we het niet maken (Renske Leijten)

Jan Rumph van de Bijstandbond heeft het boek van Renske Leijten over de toeslagenaffaire gelezen en bespreekt het. Hij is onder de indruk en vindt dat iedereen dat boek moet lezen.

6 min leestijd

Vol in de schijnwerper staat Eva Gonzáles Pérez (Cáceres, Spanje 1973). Jurist te Eindhoven. De vrouw die het toeslagenschandaal aan het licht bracht, de nachtmerrie van de Belastingdienst. “Dat verschrikkelijke mens heeft weer gebeld” … quote ambtenaren.

Het boek is opgetekend door voormalig SP Kamerlid Renske Leijten. Renske plaatst zich bewust achter de schermen en geeft het podium aan Eva. Daardoor is de opzet van het boek zeer geslaagd. Eva pur sang, een burger zoals u en ik.

De persoon Eva

Eva werd gedreven door een uitzonderlijk rechtvaardigheidsgevoel. De tomeloze vastberadenheid pakte ook veel vrije uren. De onderste steen boven halen. Vechten als een leeuw. Eva wist daarnaast mensen langdurig aan zich te binden en gaande weg ontstond een onverslaanbaar team. Onze Koning doet ook al mee: Zet de automatische piloot die op ramkoers ligt uit, jullie verantwoordelijken. Eva inspireerde voortdurend nieuwe mensen met haar groeiende alles omvattende privé dossier. Elke snipper aan bewijs moest worden vastgelegd, want de machtige Belastingdienst werd ineens haar juridische tegenspeler. David tegen Goliath!

Zonder de vasthoudendheid van Eva Gonzáles Péres had Nederland deze affaire niet ontrafeld. Er was dan weinig of niets verbeterd in de levens van vele gedupeerde gezinnen.

Dat blijft de kern van de zaak!

De politieke gevolgen

Eva verlegde een steen in de rivier die uiteindelijk de val van het Kabinet Rutte III veroorzaakte en ontving vele prestigieuze (internationale) prijzen en onderscheidingen. Heb je het boek uit dan ben je een ander mens geworden. Wat kan een overheid weer ontsporen.

Het boek van 384 pagina’s is licht en zeer toegankelijk geschreven en leest bij vlagen als een James Bond, pfff gewoon spannend. Bijzonder is ook dat een zeer ingewikkeld dossier zo toegankelijk aan de lezer wordt gepresenteerd, goed gedaan team Renske. De lezer verdwaalt niet en komt met vlag en wimpel (fris) uit de doolhof tevoorschijn. Vanaf het begin van de reis, start 2014, mis je geen enkel belangrijk feit rond het hele schandaal.

De macht machine Overheid

De Belastingdienst bracht wel 16.000 rechtszaken in t.a.v. de wet Kinderopvangtoeslag. De parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening stelt dat alle staatsmachten hebben gefaald.

De regering en de Kamer maakten slechte wetten. De uitvoerende instanties werkten daarboven op onrechtmatig. De controlerende macht (de juridische macht) bood geen bescherming tegen wetgevende macht en uitvoerende macht. Blind voor mens en recht. Een vernietigend verwijt! Zonder ook maar iets fout te hebben gedaan in de geest van de wet werden mensen vermalen. Huis kwijt, baan kwijt, kinderen kwijt, sociale netwerk kwijt, recht op overheidsondersteuning kwijt. En als strategische fraudeur te boek staan in centrale databases, toegankelijk voor alle overheidsdienaren die er toe doen. Huiver enorm bij dit gegeven!

De klauwen van de Nederlandse Leeuw

Eenvoudige, anonieme besluiten hebben grote impact op mensenlevens. Het rechtzetten en herstellen van fouten gemaakt door de overheid kosten ongenadig veel tijd.

De overheid heeft plenty tijd om voortdurend te procederen. Ze kan ook eindeloos blijven beschuldigen, zonder bewijs te leveren, want de feiten en omstandigheden komen nooit transparant op tafel te liggen. Dat merkte Eva keer op keer, ook tijdens Kamerdebatten, zelfs nota bene als de staatssecretaris leugens sprak. Woede! De cliënten van Eva waren in de geest van de wet brandschoon. Vechten tegen de bierkaai.

Een intern contact bij de dienst Toeslagen

Bewust stuurde de Belastingdienst / Toeslagen onvolledige dossiers naar de rechtbank. Joop Hack van de afdeling Toeslagen hielp Eva van binnenuit. Hij vervulde een cruciale rol. Eva wist zodoende van zaken af die onbekend waren bij de rechter. Bij Toeslagen wisten ze daardoor inmiddels genoeg: Wij hebben een mol intern! Met een spannend digitaal kat en muisspel komt de Rijksrecherche Joop op het spoor. Joop noemt zichzelf geen klokkenluider, hij deed zijn werk. Net als Eva, het tonen van professionele integriteit. Zo eenvoudig kan een schoolvoorbeeld zijn!

Met Joop is het dankzij een hoogoplopend Kamerdebat goed afgelopen. Op de valreep toch eervol met pensioen.

2014 – 2024

Laat het verhaal, ongekend onrecht, je bij de keel grijpen. Lees alles over CAF11 (Hawai), Joop Hack, de Tweede Kamerleden Omzigt, Azerkan, Leyten en anderen. De politiek-ambtelijke intriges zoals Functie Elders. RTL, Trouw, De Ombudsman, memo Palmen. Het eindeloze gesteggel over wetsregels begrijpen en/of toepassen. De ontdekking van andere CAF zaken en de aanzwellende stroom slachtoffers. De schurken, slachtoffers en helden, het komt allemaal inzichtelijk voorbij. Hulde!

Aan u als lezer het oordeel.

Een Mount Everest aan informatie

Renske blijft eerlijk, zij kon ook niet alles weten. In 2016 zou een teamleider binnen de Belastingdienst al spijt betuigen dat het mis was gegaan. Eén ambtelijke zwaluw maakt nog geen zomer. Pas gaande het schrijfproces van het boek heeft Renske dat ontdekt. Dat lezen we op pagina 373 in het indrukwekkende laatste hoofdstuk van het boek Tot slot?

Uit het lood geslagen integriteit

Twee Amsterdamse echtparen uit mijn omgeving. De één maakte grote fouten omdat de invuller het formulier totaal niet begreep. Administratief werd het toch goedgekeurd.

De ander gaf foute voorspellingen, vanwege de verwachte onzekerheid rond flexwerk. De laatste kreeg zelfs geld toe. De beide indieners zijn wit, ‘hoog theoretisch’ opgeleid met alleen de Nederlandse nationaliteit.

Moraal van het verhaal

De overheid op doorgeslagen fraudejacht dacht met het criterium dubbele nationaliteit het ei van Columbus te hebben gevonden. Na de ‘Bulgarenfraude’ stond men op scherp. Het ontspoorde totaal! Wie aan alle plichten had voldaan verloor desondanks zijn recht. Institutionele vooringenomenheid, concludeerde de commissie Donner. Enkel rechten afpakken werd het parool van Toeslagen / Belastingdienst.

Tot slot

De lijst met bronnen die aan de basis van dit boek staan is indrukwekkend. Het is geen volledige reconstructie, merkt Renske op. Het boek verdient een journalistieke prijs, zeker en vast. Brusseprijs 2025, als idee voor nog een prijs erbij. Laat vooral de boodschap van het boek indalen. Ga het lezen!

Jan Rumph – medewerker Bijstandsbond Amsterdam / onbetaald

De aanleiding:

Eva wist weinig van de Wet Kinderopvangtoeslag. De partner van Eva, Ahmet, had een gastouderbureau in 2014. In groot geheim werd de Combinatie Aanpak Faciliators op het bedrijf losgelaten (CAF). Een grootschalig fraude onderzoek van de Belastingdienst naar misbruik van sociale voorzieningen.

Per toeval komen Eva en Ahmet daar in najaar 2016 achter. Dan komt het spel op de wagen. Ahmed heeft nooit gefraudeerd. Anno 2024 hanteert de Belastingdienst nog steeds de mistgenerator met verdachtmakingen.

Boek: Renske Leijten Leuker kunnen we het niet maken. Over het toeslagenschandaal en de vrouw die het aan het licht bracht

www.xanderuitgevers.nl

Prijs: € 24,99 paperback / € 12,99 e-book