Verslag globaliseringscafee XminY 18/02

“GLOBALISEER DIT DAN MAAR!”

1. Thema WSF: ALCA (Vrijhandelsakkoord van de America’s)

Edith van Overveld van Noticias toonde op de muur foto’s die een indruk geven van het World Social Forum (Porto Alegre, Brazilië) website noticias. Waaronder een demonstratie van 200.000 mensen ‘voor een andere wereld’ als aftrap van het WSF. En van een muur beplakt met schriftelijke evaluaties van deelnemers aan de verschillende werkgroepen beluister radio-interview. Dat laatste was een noodgreep van de organisatoren nadat er veel onvrede bleek te zijn met het uitblijven van concrete ‘resultaten’ tijdens de werkgroepsessies. Verder waren er beelden van een kampeerterrein van/voor 30.000 jongeren die een eigen programma volgden.

Edith nam deel aan bijeenkomsten over de onderhandelingen voor het ‘vrij’handelsakkoord ALCA tussen de VS en Latijns-Amerikaanse staten achtergrond ALCA.. Het ALCA is nog steeds niet getekend, mede dankzij de aanhoudende druk van de tegenstanders. De kans bestaat dat het project zelfs mislukt. Sinds de top in Miami in november 2003 wordt er gesproken over een zogenaamd ALCA-Light officiele slotverklaring. Ondertussen schuilen er echter grote gevaren in de inhoud van bilaterale verdragen die de VS met de individuele staten wil aangaan – een slecht alternatief voor het ALCA. Zie voor achtergrondinfo onze website bilaterals.org.

Tijdens de ALCA-werkgroepen op het WSF is de betekenis van andersoortige verdragen of alternatieve mogelijkheden nauwelijks aan bod gekomen – zoals discussies binnen het handelsblok Mercosur, of het ‘Bolivariaanse’ ALBA waar ondermeer Venezuela en Cuba bij betrokken zijn. Wel werd er een lijst gemaakt van de lopende campagnes van ALCA-tegenstanders rondom de wereld en is geproken over onderlinge samenwerking, bijvoorbeeld in het kader van de aktieweek tegen vrijhandel en transnationale ondernemingen (10-17 april, zie website). Verder zal er eind april op Cuba de IVe Latijns-Amerikaanse Bijeenkomst tegen ALCA plaatsvinden. Zie voor uitgebreider verslag en agenda op website Noticias: acties tegen vrijhandel intensiveren.

2. Thema WSF: ontwikkeling

Dieuwertje Huig (nextGenderation en verschillende andere feministische groepen) vertelde over de ontwikkeling van drie achtereenvolgende Wereld Sociale Forums waaraan ze deel nam. En over wat de deelname aan het WSF 2005 voor haar opleverde.

Het WSF onderging een grote verandering in haar vijfjarig bestaan. Voortgekomen uit een initiatief van radikale grassroots organisaties waaronder de landloze boeren (MST) en Zapatistas, veranderde de opzet al snel. Politieke organisaties kaapten de diskussie met behulp van ‘belangrijke’ mensen als publiekstrekker. Daardoor waren er nauwelijks voorzieningen voor kleinere groepen om buiten de grote VIP-tenten andere diskussies te ontwikkelen. In de jaren daarna waren het in toenemende mate de grote NGO’s die het WSF ‘overnamen’. Ze gebruiken de bijeenkomst om te netwerken met hun zuidelijke partners.
Er wordt nu weliswaar minder gepolitiseerd dan in het begin, maar de thema’s worden versmald en omvatten niet meer de breedheid van ‘Voor een Andere Wereld’. Dit leidde er toe dat een aantal kleinere organisaties afziet van deelname aan het WSF. Het WSF weerspiegelt de hierachie in de alternatieve sociale beweging. Zie ook Dieuwertjes eerdere verslag over het WSF 2003: hier.

Dieuwertje was van haar eerste WSF erg onder de indruk, door de tweede totaal gedesillusioneerd en reisde naar de derde af zonder verwachtingen. Toch leverde deelname aan een aantal werkgroepen voldoende op voor haar. Ze leerde bijvoorbeeld twintig verschillende manieren om een workshop te houden. Een zware tegenslag is dat er – ondanks de jarenlange vrouwenstrijd! – in het jongerenkamp veel gevallen voorkwamen van seksistische incidenten, waaronder zelfs verkrachtingen. Zij verwacht dat volgend jaar veel mensen niet meer aanwezig zullen zijn omdat ze zich gemarginaliseerd voelen.

Wat Nederland betreft: De Nederlandse vrouwenorganisaties (bijvoorbeeld de Vrouwenalliantie) zijn volgens haar wel bezig met globalisering, maar niet vanuit de visie dat globalisering alleen met economie te maken heeft. En zijn ook niet gericht op akties. De organisaties zijn niet gericht op het WSF, wel op Bejing-Plus 10 – de evaluatie van de VN Conferentie in 1995 in Bejing, China. Hun werkwijze is zeer geïnstitutionaliseerd, maar het einde van de subsidies is in zicht, dus dat zal wel gaan veranderen.

Twee vragen zijn opgeworpen maar niet duidelijk geworden: Hoe zat het met het manifest van Walden Bello en anderen? zie hier de tekst. Dat was vooral het initiatief van een stel beroemdheden, dat niet overlegd werd met de aanwezigen, wat met zo’n hoeveelheid ook niet mogelijk zou zijn.

En: Is er nu besloten om het WSF volgend jaar niet te herhalen? Zie hier de evaluatie op de website van het WSF zelf. Met als conclusie: It has been defined that in 2006 the World Social Forum will be descentralized and it will happen in many different places in the world and in 2007 it will take place in Africa.

3. Onthullende video: Viggo Mortenson

Videobeelden van een interview met acteur Viggo Mortensen (als tragische zwaarvechter in Lord of the Rings) dat eerder in 2002 vertoond werd op de ‘publieke’ tv in de Verenigde Staten, in de Charlie Rose Show. Mortensen draagt aan de vooravond van de aanval op Irak een tshirt met het opschrift ‘No Blood For Oil’ en neemt en krijgt uitgebreid de ruimte om de oorlogszuchtigheid en de dubbele moraal van de Bush-regering aan te klagen This, (het tshirt, red.) I am sad to say, was the best part of his appearance, at least the part that I saw before turning off the television in disgust. Viggo is upset that some people are comparing the U.S., in its war on terror, to the forces of good in the movie. According to him, it is actually the reverse: the U.S. is Sarumon, its rapacious (his word) government unleashing forces of destruction on innocent civilians huddled at Helm’s Deep.. klaagde een kijker op zijn weblog. In ieder geval woedt er nu een wereldwijde discussie over de overeenkomsten/verschillen tussen werkelijkheid en de film waarin hij speelde, waar Mortensen ook op ingaat.

4. boekbespreking: Menigte van Hardt/Negri

Tijn van Beurden geeft een uitgebreide samenvatting van het boek “De Menigte” van Michael Hardt en Toni Negri (zie daarvoor: de samenvatting). Eerder interviewde Tijn schrijver Negri in Antwerpen (zie: hier).
Er zal, als er genoeg mensen zin in hebben, een aparte avond over De Menigte georganiseerd worden (wordt in later stadium aangekondigd worden via www.globalinfo.nl).

Tip voor een boek dat net zo goed is als De Menigte maar (veel) toegankelijker:
Dieter Lesage (Belgische filosoof) Vertoog over verzet – politiek in tijden van globalisering, 2004 bij Meulenhoff/Manteau verschenen. recensie in de Standaard.

5. Even Oplossen

* de gekantelde gasmeter:
Oud nieuws met actuele waarde? De gasprijs gaat omhoog door de koppeling aan de (stijgende) olieprijs. Dat betekent hogere kosten voor huishoudens: gemiddeld 140 euro per jaar (en een meevaller van 1,5 miljard voor Zalm…). Maar natuurlijk is er ook de vraag: wat er aan te doen? Jaren geleden was er iemand te gast in de Sonja’s Goed Nieuwsshow die liet zien hoe je een gasmeter kantelt. Het gas blijft stromen, maar de meter telt niet meer. Een voorbeeld dat meteen door velen werd gevolgd getuige de enorme daling van gasafname in de dagen na de uitzending… De vraag is of er opnieuw tegengas gegeven moet en kan worden? Dit zal helaas pas bij het derde cafee in juni beantwoord kunnen worden

* TXTmob:
Een website-pagina van de Institute for Applied Autonomy (VS) met uitleg over de werking van een speciaal SMS-programma voor actievoerders. txtmob. Het kan actievoerders waarschuwen over de lokatie van (naderende) politiecolonnes tijdens akties en demonstraties. Er vond een discussie plaats over over voor- en nadelen. Want er worden tegenwoordig ook weer mensen vervolgd omdat ze aan txtmob participeren of betrokken zijn bij het organiseren ervan.

* Bikes against Bush:
Foto’s van activist met fietsprinter. Machine achter fiets schildert actieleuzen op straat tijdens demonstraties. Tekstvoorstellen kunnen worden aangeleverd via draadloze internetverbinding. Hier is een filmpje van het ding in actie: filmpje.
De uitvinder, Joshua Kinberg, gebruikte het ding voor het eerst tijdens massale protesten tegen de Republikeinse Conventie in New York en werd al na 15 minuten in een arrestantenwagen gegooid. Op 5 januari werd hij vrijgesproken, zoals met 99 procent van de politieke arrestanten gebeurt in het Vrije Westen. Ondertussen heb je ze wel mooi van de straat kunnen vegen. Maar om dat op te lossen hebben we dus voortaan de TXTmob

6. Heel Ingewikkeld: Hedgefunds

Rodrigo Fernandez probeert in een kwartier het fenomeen hedgefunds uit te leggen. Hedgefunds beschermen grote beleggers tegen risicos. Ze waren bij alle financiële crises van de afgelopen 30 jaar betrokken. Waar in de gewone kapitalistische economie met geld via productie meer geld geproduceerd wordt (accumulatie), maken hedgefunds rechtsstreeks geld door geld. Het is pure speculatie die de productieve sfeer van de economie niet meer raakt.

Hedgefunds bestaan al sinds de jaren 50. In tegenstelling tot bijvoorbeeld pensioenfondsen zijn hedgefunds privaatrechtelijke constructies, een genootschap van heel rijke mannen die veel geld inzetten. Ze werken in een sector buiten alle kaders en regels. Het IMF noemt hen ecclectic speculators en is (met anderen) al 10 jaar tevergeefs bezig om instrumenten te bedenken om hun invloed te meten. Duidelijk is wel dat hun vermogen zon 1000 miljard dollar bedraagt. En dat grote banken het bedrag vervolgens verveelvoudigen door de fondsen grote leningen te verstrekken (‘hevelfunktie’). Uiteindelijk bedraagt de financiële macht van hedgefunds zo’n 120.000 tot 140.000 miljard dollar. Ter vergelijking: het Wereld Bruto Product bedraagt 40.000 miljard dollar. Ze zijn een vorm van (niet-gereguleerd) flitskapitaal en door de superwinsten die gegeneerd kunnen worden, kan hun invloed op de economieën van staten enorm groot zijn (voorbeeld: devaluatie van het Engels pond door Soros). Daarom leveren ze een groot politiek gevaar op.

Hedgefunds veranderen continu, maar vertonen altijd drie kenmerken: ze stellen risicos veilig; ze werken met enorm veel geleend kapitaal (met 4 miljard lenen ze 120 miljard); ze hebben extreem goed betaalde managers (inkomens beginnen bij 20 miljoen dollar per jaar); en ze zijn meestaal uiteraard gevestigd in de Caiman-Eilanden of andere belastingparadijzen.
Ze speculeren met opties, valutaschommelingen, en allerhande derivaten. Hun meest gebruikte speculatiewapen is de agressieve short sell-optie. Ook hier volgde een korte maar hevige ronde vragen en discussie, eindigend in het verzoek om ook een paar miljard voor XminY Solidariteitsfonds te scoren.

7. Opmerkelijk: Circa

Een video waarin de Engelse aktiegroep CIRCA het leger en de bevelsstruktuur parodieert. Geschminkt en in gevechtstenue gestoken, marcheren ze door de straten van een stad en bezoeken eerst het lokale hoofdkwartier van Labour om te protesteren tegen het feit dat “Labour al de clowns al heeft”. Vervolgens dringen ze een leger-recruteringscentrum binnen, dat al snel vroegtijdig dicht gaat, waarna de clowns hun eigen inschrijvingsbalie op de stoep van het recruteringsbureau openen. Circa roept nu op tot een bestorming van de G8-top in Schotland (6 tot 9 juli, zie website dissent) en waar volgens de locale politiecommandant 200.000 mensen worden verwacht (bron: Scotsman).

8. Draaideur: Smit-Kroes

Steven Kelk, voormalig medewerker van van Corporate Europe Observatory geeft een beeld van de politieke positie van Neelie Smit-Kroes, Europees Commissaris voor DG Competition haar website bij de EU. Samen met de Commissarissen voor Handel Mandelson, voor Interne Markt (Charlie McCreevy) en voor ondernemerschap (Horst Reichenbach) wordt zij gezien als een van Europese bestuurders die ‘vrij’handel een zeer warm hart toedragen. Haar cv toont een lange lijst van commissariaten en andere belangrijke funkties in bedrijven, instellingen en organisaties; zonder twijfel is ze ‘hardline freetrader’ (zie eerder bericht op globalinfo).
De hoofdlijnen van haar huidige werk omvatten het tegengaan van kartelvorming door bedrijven en de hervoming van staatssteun. Wat betreft dat eerste is niet uit te sluiten dat ze in conflict komt met bedrijven. Toch is het de vraag of het daadwerkelijk tot maatregelen tegen bedrijven zal komen (haar voorganger Monti werd er wel van beticht teveel tegen het bedrijfsleven gericht te zijn). Ze beschikt over een uitgebreid netwerk van relaties met CEO’s van veel grote bedrijven, die het belangrijke zakenkrant Wall Street Journal op 4 november signaleerde in een uitvoerig portret van ‘Nikkelen Neelie’.
Wat overheidsubsidies betreft: zoals een echte hard-line freetrader betaamt, wil zij subsidie zoveel mogelijk afschaffen, maar dat zal haar in conflict brengen met bedrijven waar ze eerder in de raad van commissarissen zat.

Zal het voorstel voor de nieuwe grondwet niet de (persoonlijke) macht van Commissarissen verkleinen en de invloed van het Europarlement vergroten? Nee, volgens Steven is het demokratische tekort ook in het grondwetsvoorstel enorm groot. Zo’n reactie dient een ideologische zaak… het is als het verschuiven van dekstoelen op de Titanic zie ondermeer: Lobby Guide (PDF) op website CEO

En over de bedrijfslobby richting Commissarissen: in zijn opinie wordt de lobby gestuurd door de economische ontwikkeling, in plaats van andersom. En Peter Mandelson is weer een ander probleem Tiepisch is dat er weer een sociaaldemocraat op internationale handel zit. Voorganger Pascal Lamy was ook zo’n leukertje. Van buiten sociaal en in de kern een keiharde neoliberaal.
Mandelson voorspelt weinig goeds, volgens Steven zal Mandelson geen haar beter zijn. Zie ook: eerder stuk in Red Pepper.
En: profiel Mandelson volgens BBC

9. Werk aan de winkel: denktank

XminY nodigt mensen uit om deel te nemen aan een denktank die onder meer deze globaliseringscafes voorbereidt, maar ook input levert voor andere activiteiten op het gebied van globaliseringsactiviteiten (WT).Zip, Globalinfo, Voor de Verandering…). Welke economische problemen moeten hoognodig ontrafeld worden? Wat zijn onze aktieperspectieven? Welke boeken, bladen en films moet onder de aandacht gebracht worden? Welke deskundigen lopen er rond op specifieke thema’s, etcetera?
De denktank zal, bij genoeg vraag, eens per maand bijeenkomen in een informele ambiance (cognac!). Contact:

Verder zoekt XminY vrijwilligers die zin hebben om aan publiciteit te werken, en iemand die zin heeft om de aanhoudende stroom binnenkomende actie-video’s en documentaires bij te houden en vertoningen ervan te helpen organiseren.

10. Even Oplossen:

* strijd tegen privatisering: het werkt!
In Bolivia probeerde een consortium onder leiding van het bedrijf Bechtel (ook berucht van de Irak-oorlog) de watervoorziening te privatiseren. Daar stak de bevolking een stokje voor. Bechtel eiste toen een grote schadevergoeding van de Boliviaanse regering wegens ‘gedorven winst’. Inmiddels is het door alle (internationale akties) zover dat Bechtel de claim wil intrekken. Toch ligt nog een van de consortiumdeelnemers dwars: het Spaanse bedrijf Abengoa S.A. Onderteken een petitie aan dit bedrijf opdat ze de claim intrekken (zie: artikel op globalinfo) en verhef je stem tegen Abengoa tijdens de demonstratie tegen privatisering van openbare diensten in Brussel op 19 maart zie aankondiging. De boodschap: verzet tegen privatisering helpt echt!

* Benetton-land in Argentinie: terug aan Mapuche indianen!
Er is een affiche gemaakt dat kledingreus Benetton aanklaagt wegens laten verjagen van Mapuche indianen van hun grond in Argentinië. Hang (een) affiche(s) op, deel protestkaarten uit en help de Mapuche!

11. uitsmijter filmpje En de Korte tekenfilm: Croissance (Groei) van Les Luciolles uit Quebec als uitsmijter.

Volgende cafë
Het volgende cafë zal op 14 april in Den Haag. Overdag wordt het economische beleid van de Nederlandse regering op een tribunaal aangeklaagd en ’s avonds is dit het hoofdthema tijdens het globaliseringscafé. Let op aankondigingen. Voor vragen, of suggesties:
Dank voor de realisatie van deze eerste versie gaat uit naar: de sprekers/gasten, Pablo (techniek), Martijn en Paul (hapjes), Renate en Rob (verslag), Luis en Ruben (barmannen) en het deskundige publiek.
Donateur van XminY worden kan door giften op gironr. 909060 (www.xminy.nl)

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Renate en Rob.)