Supermarkten en FNV onderzoeken herkomst Italiaanse tomaten
De koepel van supermarktorganisaties en vakbond FNV laten onafhankelijk onderzoek doen in de productieketen van de ingeblikte tomaten uit Italië. Ze willen weten welke specifieke risico’s op schendingen van mensenrechten zich in die keten voor doen en welke verbeteringen nodig zijn. Tenslotte komen er aanbevelingen hoe Nederlandse afnemers en producenten een positieve verandering in gang kunnen zetten.
(door Matt Hermers, supermacht, Foto Miwok, Flickr/Public Domain)
Vele jaren wordt er al bericht over wantoestanden in de Italiaanse landbouw zoals in de tomatensector. Activisten, onderzoekers, politici, ngo´s en mediaprogrammma´s kwamen met verhalen en analyses over maffiainvloed, corrupte politici, slavernij op de velden en andere mensenrechtenschendingen jegens bootvluchtelingen en arbeidsmigranten. Maar ook over handelaren in en inkopers van tomatenproducten die zich daarvan niets aantrokken en doorgingen met hun handel en wandel.
Keuringsdienst van Waarde
Het tv-programma Keuringsdienst van Waarde besteedde de afgelopen jaren een paar keer aandacht aan de tomatenproductie in Italië. Dat liet zien dat de tomatenblikjes in de supermarkt een treurigmakende industrie verhullen met zeer slechte arbeids- en leefomstandigheden. Het gaan naar schatting om zo´n 400.000 landarbeiders die worden uitgebuit en die vaak geen recht krijgen op een legaal verblijf. Deze tv-uitzendingen hadden veel invloed op de publieke opinie. Toch verklaarde de woordvoerder van de Nederlandse supermarkten ongeveer een jaar geleden nog dat de verantwoordelijkheid voor de aanpak van wantoestanden vooral bij de Nederlandse en Italiaanse overheid moest worden gelegd… [1].
Dat de supermarktbranche nu toch in actie komt, is een een belangrijke omslag. Een woordvoerder van de brancheorganisatie van supermarkten en foodservicebedrijven (CBL) geeft aan dat de bedrijven nu hun verantwoordelijkheid pakken en precies willen weten hoe de keten in elkaar steekt. Uit verschillende onderzoeken en risicoanalyses is hen gebleken dat de Italiaaanse tomatenketen een zogeheten hoog-risicoketen is.
Onderzoek
Maandag jl. maakten de CBL en de vakbond FNV in een gezamenlijk persbericht bekend dat ze onderzoek laten doen in de productieketen van de ingeblikte tomatenhandel. Ze willen eind juli in kaart hebben ¨welke specifieke risico’s op schendingen van mensenrechten, vakbondsrechten en het milieu zich in de Italiaanse tomatenketen voordoen en welke verbeteringen nodig zijn¨. Het onderzoek moet ook licht werpen op het aandeel van de Nederlandse producenten en afnemers in de Italiaanse tomatenketen. Per onderdeel kan dan worden bekeken welke stappen kunnen worden gezet om de positie van werknemers te verbeteren. Het gaat onder andere om het onderzoeken van de rol die supermarkten, fabrikanten en organisaties die kwaliteitscertificaten uitreiken, hierin spelen.
Het extern bureau dat in Italië veldonderzoek gaat doen en de verschillende actieve ketenpartijen bezoekt, zal uiteindelijk aanbevelingen doen ¨hoe de Nederlandse deelnemers in de keten een positieve verandering in gang kunnen zetten¨.
OESO Richtlijnen
Maar het moeilijkste komt ná dat onderzoek aan de orde: hoe er voor te zorgen dat de richtlijnen van OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) en de Verenigde Naties ten aanzien van mens en milieu worden toegepast bij de teelt, de oogst, het transport en de verwerking van de tomaten?
Partners in IMVO-convenant
Het onderzoek door het CBL en de FNV wordt ondersteund door het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI). Zij zijn samen met andere organisaties partners binnen het IMVO-convenant Voedingsmiddelen (verdrag over internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen).
Meer lezen:
– Supermarkt-artikelen over slavernij, tomaten en leefbaar (loon).
– ¨Trieste tomaten,¨ Foodlog, 5 september 2011.
– ¨19 en 21 april: Handen & Land (Mani&Terra) en Buiten de Markt om (FuoriMercato),¨ Supermacht, 14 april 2017.
– ¨Italiaanse landbouw een ´pull factor´ voor ´illegale´ migratie? En zo ja, waarom? -update,¨ Supermacht, 5 januari 2019.
– ¨´The People Behind the Prices: A Focused Human Rights Impact Assessment of SOK Corporation’s Italian Processed Tomato Supply Chains´,¨ Oxfam International, februari 2019.
– ¨Keuringsdienst van Waarde: Tomaat in blik,¨ KRO-NCRV, 7 november 2019.
– ¨Reactie op uitzendingen tv-programma Keuringsdienst van Waarde over misstanden in groente- en fruitteelt in Zuid-Italië,¨ Standpunt FNLI mbt Arbeidsomstandigheden groente- en fruitteelt Zuid-Italië (2019/2020?).
– ¨Hoe kon de mensonterende situatie van arbeidsmigranten in Italië ontstaan?,¨ NOS, 2020?
– ¨´Wie tomaten koopt, opent een blik vol tranen en pijn´,¨ AD, 11 maart 2020.
– ¨Keuringsdienst van Waarde: Tomaat (2/2),¨ KRO-NCRV, 23 april 2020.
– ¨Onzichtbaar leed op het Italiaanse platteland: hoe illegale bootmigranten worden uitgebuit,¨ Volkskrant, 20 mei 2020.
– ¨Supermarkten en vakbond op zoek naar schandalen in de teelt van bliktomaten,¨ Foodlog, 17 mei 2021.
Noot:
[1] ¨Supermarkten willen nu zelf ook weten hoe schimmig de wereld achter de blikjes tomaten is,¨ AD, 17 mei 2021.
Bronnen:
– ¨FNV en CBL: onderzoek naar tomatenketen – Risico’s op schending mensenrechten eind juli in kaart,¨ FNV, 17 mei 2021.
– ¨Persbericht FNV en CBL slaan handen ineen voor onderzoek naar de tomatenketen,¨ CBL, 17 mei 2021.
– ¨Supermarkten willen nu zelf ook weten hoe schimmig de wereld achter de blikjes tomaten is,¨ AD, 17 mei 2021.
(verkorte weblink: https://www.supermacht.nl/?p=10664)