Retail Apocalypse: “retail-bubble staat op barsten”(VS)
Persburo Bloomberg schetste deze week een rampscenario voor de Amerikaanse grootwinkelsector, een scenario met verstrekkende gevolgen. Ondanks het hoge consumentenvertrouwen, een historisch lage werkloosheid en een blijvende economische groei dreigt de retailsector te bezwijken door overmatige en risicodragende leningen. De retail-bubble staat op barsten. Een voorbode voor een nieuwe wereldwijde financiële crisis?
(Door Rob Bleijerveld, oorspronkelijk verschenen op supermacht.nl foto: Le Sal/CC Flickr)
Een grafiek in het Bloomberg-artikel ¨America´s ¨Retail Apocalypse¨ Is Really Just Beginning´ van 8 november [1] toont de sterke toename van het jaarlijkse aantal sluitingen en openingen van (nonfood en food) warenhuizen in de VS vanaf 2013. Tot begin 2014 overtrof het aantal openingen dat van de sluitingen, maar vanaf dat moment draaiden de rollen om.
Trendbreuk
Tot de overgang van 2016 naar 2017 volgde het aantal winkelopeningen het aantal sluitingen grofweg met dezelfde snelheid. Daarna doet zich weer een breuktrend voor: de toename van het aantal sluitingen neemt nu veel sneller toe dan het aantal openingen van nieuwe warenhuizen [2]. Ook blijkt dat relatief veel winkelketens er helemaal mee op houden. De Amerikaanse media spreken vanaf begin 2017 nadrukkelijk over de ´Retail Apocalypse´, een term die begin 2016 voor het eerst is gebruikt [3].
´Retail Apocalypse´ en oorzaken
Wikipedia wijst op verschillende economische factoren als oorzaak voor het grote aantal winkelsluitingen van de afgelopen jaren. Een ervan is de veranderde houding van consumenten ten aanzien van online commercie. En ander is het over-aanbod van winkelcentra (malls) en de afname van het aantal consumentbezoeken sinds 2013. Maar ook wordt gesproken over de ´restaurant renaissance´ (meer uitgaven voor ´beleving´, minder voor materiele goederen) en de ´dood van de Amerikaanse middenklasse´ [4] (die minder te besteden heeft door hogere kosten voor onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting).
Bloomberg noemt nòg een oorzaak voor de ´retail apocalypse´: ¨Het is niet simpelweg te wijten aan het toenemende marktaandeel van Amazon.com Inc. of aan het bestedingspatroon van twintigers die meer gaan voor beleving dan voor dingen. De grondoorzaak is dat veel van de oudere ketens overladen zijn met schulden (vaak wegens ´leveraged buyouts´ door private equity-bedrijven). De getroffen retailers hebben voor miljarden aan leningen uit staan en het is steeds moeilijker om die last te dragen, zelfs voor gezonde ketens.¨
Ramp op komst
De ingrediënten voor een ramp zijn volgens Bloomberg aanwezig. De schrijvers van het artikel wijzen op de aflossingstermijnen van de schulden, het over-aanbod van grootwinkelbedrijven in de buitensteden (suburbs) [5], de voortgaande opbrengsten van online winkelen en de problemen bij kredietmaatschappijen [6].
Deze potentiële ramp zal mogelijk de hele Amerikaanse economie treffen, met grote gevolgen voor de laagbetaalde werknemers [7], afnemende lokale belastingopbrengsten en investeringsverliezen in aandelen, schuldpapieren en vastgoed. ¨Als vandaag gelijk staat aan een retail apocalypse, dan is wat morgen te gebeuren staat werkelijk beangstigend,¨ aldus Bloomberg.
Onhoudbare schulden
Tot dit jaar konden de meeste retailers een faillisement voorkomen door hun schulden te herfinancieren. Maar door hun negatieve inschatting over de retailsector aarzelen investeerders steeds meer om er (weer) geld in te steken [8], zelfs bij stabiele bedrijven met toenemende winstgevendheid en een nauwelijks afgenomen omzet [9].
Bovendien moet binnen een jaar of zeven een enorme hoeveeldheid schulden (en overgebleven rente) worden terugbetaald. Dit jaar is dat zo´n 100 miljoen dollar en volgend jaar al zo´n 2 miljard dollar. En in de jaren daarop, tot aan 2025, is dat steeds zo´n 5 miljard dollar. Ook de hoeveelheid risicodragende schuld neemt toe. Terwijl de waarde van het uitstaande risicodragende schuldpapier het afgelopen jaar met 20% toe nam tot 35 miljard, was dat voor de opgepompte (´ĺeveraged´) leningen 15% (een bedrag van zo´n 152 miljard dollar. Kredietbeoordelaar Moody´s schat de risicodragende schuld van de hele Amerikaanse economische sector de komende vijf jaar op 1000 miljard dollar.
Tekenend voor de stemming is misschien wel de volgende uitspraak van een retailanalist bij Moody´s: ¨Dit zet een domper op retail. De dag van de afrekening komt er aan.¨
Noten:
[1] ¨America’s ‘Retail Apocalypse’ Is Really Just Beginning,¨ Bloomberg, 8 november 2017. Het gaat om de eerste grafiek.
[2] Tijdens het derde kwartaal van 2017 moesten bijna 6800 locaties in de VS sluiten (uitgezonderd (food) supermarkten en restaurants. Dat is twee keer zoveel als in heel 2016 en bijna zo veel als het historische maximum aantal sluitingen in 2008 (6900).
[3] ¨Retail Apocalypse,¨ Wikipedia (update), 10 november 2017. Zie ook de uitgebreide literatuurlijst.
[4] ¨Amazon’s and Walmart’s latest moves confirm the death of the middle class as we know it,¨ Business Insider, 6 juni 2017.
[5] De afgelopen tientallen jaren werd er met behulp van investeerders flink gebouwd in de suburbs en al die gebouwen moesten worden gevuld met winkels. Daardoor ontstond er al snel een winkeloverschot. Dat was het moment waarop het durfkapitaal in beeld kwam. Hun investeringen leidden tot de bouw van de ´Big Boxes´ (´weidewinkels´) en malls. Door de omstandigheden van nu zetten grote bedrijven als Wal-Mart en Target in op het terugbrengen van het aantal vierkante meters winkelruimte.
[6] De aankomende crisis wordt ook al gevoeld bij bedrijven die kredietkaarten verschaffen aan consumenten, zoals Synchrony Financial en Citigroup Inc..
[7] De retailsector is de grootste werkgever in de VS. In totaal zijn er in de sector 8 miljoen (vooral laagbetaalde) banen. Gedurende het hoogtepunt van de crisis van 2008 was het met name het winkelpersoneel dat de klappen opving. Tussen 2008 en 2009 verdwenen er zo´n 1,2 miljoen banen (ongeveer 14% van het totaal aantal banen in de VS). Daarna nam het aantal banen weer toe, ook in de retailsector. Tot dit jaar, toen nam het aantal weer af met ruim 100.000, mede het gevolg van de versnelde sluiting van winkels door faillissementen,
[8] Sinds de financiële crisis van 2008 profiteerden de retailers sterk van de zeer lage rente op al het geld dat de Amerikaanse Bank (Federal Reserve) in de economie pompte. Het maakte investeringen in risicodragende leningen (met hogere opbrengst) aantrekkelijk. Maar nu stijgt de rente weer zodat de vraag naar die leningen zal afnemen.
[9] Ook bedrijven die als ´stabiel´ worden aangemerkt door credit ratings agencies hebben ook torenhoge leningen afgesloten.