Naar een nieuw stelsel van nationale (be-)rekeningen

Vooraf
Op 27 november 2004 werd in Amsterdam tijdens het eerste Nederlands Sociaal Forum een RondeTafel gehouden over de economiebeoefening van het Centraal PlanBureau – CPB. Achtergronden waren:
-De grote zorg over het alsmaar voortduren van ontwikkelingen die het bestaan van veel mensen en de aarde ernstig bedreigen.
-De bestaande en door mensen gecreëerde structuren en het heersende neoliberale beleid die steeds weer leiden tot veroorzaking en verdieping van de sociale en ecologische problemen
-De wijze van economiebeoefening van het CPB die exemplarisch is voor dat beleid en het dominerende economische denken.

De discussie ging over twee vragen:
-Welke zijn belangrijke kritiekpunten op deze beoefening van de economie?
-Welke zijn de alternatieven?

De RondeTafel was voorbereid door een aantal papers. (zie op website globalternatives)
Van de discussie is een verslag gemaakt. (zie pdf-file op website)
Belangrijkste conclusie is dat het zeer de moeite waard zou kunnen zijn om te komen tot verdere uitwerking van voorstellen voor nieuwe wijzen van nationale (be-)rekeningen, die meer aansluiten bij de noodzaak oplossingen te vinden voor de eerder genoemde bedreigingen. Daarbij werd onder meer geconstateerd dat er al veel werk verricht is op deelgebieden van deze problematiek. Te denken valt aan diverse onderzoekingen van onder meer verschillende universiteiten, politieke partijen, sociale bewegingen, het RIVM, het SCP, het CBS en ook het CPB. Dat werk is nog niet vertaald in andere nationale rekeningen en Macro Economische Verkenningen – MEV3. Er bestaat evenmin een overzicht van al dat werk. Derhalve werd vastgesteld dat het tijd wordt te komen tot en inventarisatie van wat er al ligt.

Het vervolgtraject
De doelstelling van het vervolgtraject is: uitwerking van voorstellen voor nieuwe wijzen van nationale (be-)rekeningen, die meer aansluiten bij de noodzaak oplossingen te vinden voor de eerder genoemde sociale en ecologische bedreigingen.

Uitgaande van de voorstellen gedaan op genoemde RondeTafel gaat het daarbij om de volgende invalshoeken:
-Een nieuw welvaartsbegrip dat het welzijn van mens en natuur centraal stelt met gelijke rechten en kansen op welvaart en welzijn van huidige en toekomstige generaties.
-Een breder begrip economie waarin alle menselijke en natuurlijke bronnen van bestaan, alle producties (ook die buiten de marktsfeer zoals de huishoudelijke arbeid), alle sociale en ecologische kosten, en alle opbrengsten c.q. alle bevredigingen van behoeften worden geïncorporeerd.
-Een nieuw begrip van evenwicht: tussen alle beschikbare bestaansbronnen en alle behoeften; en tussen de markteconomie, de onbetaalde zorgeconomie en het ecologisch systeem.

-Incorporeer grensoverschrijdende repercussies van beleidsontwikkelingen:
*territoriaal, bijv. ontwikkelingslanden;
*dimensionaal, bijv. milieu, gezondheid);
*effecten van overheidsbeleid doorrekenen voor zowel de geldeconomie (koopkracht, werkgelegenheid, economische groei e.d.), als voor de onbetaalde economie.
-Maak effecten genderspecifiek.
-De ecologische voetafdruk per individu (m/v) wordt opgenomen in de (be)rekeningen..
-Ontwikkel een betaalde-onbetaalde arbeidsindex (BOA-Index) opgenomen in het economisch model, die de verhouding aangeeft tussen het arbeidsvolume dat betaald en dat onbetaald wordt verricht.
-De ecologische schuld wordt tot uitdrukking gebracht op de betalingsbalans
-Stop met het centraal stellen van de groei van het BBP. Kies op grond van het nieuwe welvaartsbegrip en het nieuwe evenwichtsbegrip voor economie van het genoeg, voor selectieve krimp en groei, of voor krimpeconomie.
-Ontwikkel een eerlijk stelsel van beloningen en prijzen waarin ook de nu niet meegerekende sociale en ecologische kosten zichtbaar worden.
-Ontwikkel meer complete en integrale meetlatten van welvaart en welzijn waarin ook sociale en ecologische aspecten worden verdisconteerd.

De eerste fase van het traject is die van inventarisatie. Die is gericht op het verzamelen en onderling vergelijken van reeds beschikbare studies en voorstellen. Daartoe worden de deelnemers aan genoemde RondeTafel en andere geïnteresseerden gevraagd om vóór 31 januari 2005:
-informatie te verschaffen over personen en instellingen die op de hoogte zijn van en/of beschikken over dergelijke studies en voorstellen;
-bestaande schriftelijke bronnen (dan wel informatie over die bronnen) beschikbaar te stellen.

Vervolgens wordt vóór 31 maart 2005 een overzicht gemaakt van de beschikbare studies en voorstellen. Op basis van dit overzicht wordt in mei 2005 een workshop georganiseerd met deelname van deskundigen uit de eerder genoemde organen om te komen tot vaststelling van de hoofdlijnen van voorstellen voor nieuwe nationale (be-)rekeningen.

Op basis hiervan wordt vervolgens een werkplan voor de tweede fase, die van verdere uitwerking en operationalisering van voorstellen.

Contact
Iedereen wordt verzocht zich met de gevraagde informatie (of met andere vragen en opmerkingen) te wenden tot Lou Keune en/of Tuur Elzinga. De adresgegevens zijn:
-Lou Keune, Universiteit van Tilburg, Postbus 90153, 5000 LE Tilburg; telefoon: 013-4662336, a.w.m.keune@uvt.nl.
-Tuur Elzinga: XminY, De Wittenstraat 43-45, 1052 AL Amsterdam; telefoon: 020-6279661;
Verder informatie te vinden op www.globalternatives.nl.

(een aankondiging van Vóór de Verandering-Alternatieven voor het Neoliberalisme en XminY Solidariteitsfonds)

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door VdV/XminY.)