Mislukking FTAA-top dreigt

FTAA-top zou geheel kunnen mislukken
Geheime deal VS-Brazilië over FTAA-lite

Aan de vooravond van de vrijhandelstopconferentie in Miami houden de zakenmedia er rekening mee dat de conferentie, in navolging van die van de WTO in september, wel eens zou kunnen mislukken. Tussen Brazilië en de VS zou daarom een sterk afgezwakt raamakkoord uitonderhandeld zijn, dat bij het begin van de conferentie aan de andere landen gepresenteerd zal worden. Maar Canada zou daar op zijn beurt weer niet mee akkoord willen gaan omdat het als kleiner exporterend land juist belangen heeft bij een zo breed mogelijk akkoord, dat haar producenten toegang geeft tot zoveel mogelijk nieuwe markten. Dat belooft wat voor de komende dagen in Florida.

Volgens informatie die de Canadese krant Globe and Mail heeft gekregen, zijn Brazilië en de VS op 14 november overeengekomen om een uitgekleed raamakkoord te presenteren. Daarin zouden alleen de tarieven gereduceerd worden voor niet-agrarische produkten. Belangrijke punten waarover onenigheid bestaat, zoals afspraken over bescherming van investeringen en intellectuele eigendomsrechten, zouden buiten het raamakkoord komen te vallen en alleen nog tussen de verschillende landen afgesproken worden die daar zin in hebben.

Deze uitgeklede variant van het FTAA-akkoord zou een fikse tegenslag zijn voor de VS en Canada, die ingezet hebben op een snelle uitbreiding van het NAFTA-akkoord(met Mexico) naar de rest van het continent. Het transnationale bedrijfsleven in die landen wil bijvoorbeeld vasthouden aan hoofdstuk 11 uit het NAFTA-verdrag, dat vergaande bescherming biedt aan buitenlandse investeerders en deze het recht geeft om overheden aan te klagen bij een speciale geschillencommissie.

Volgens de Globe and Mail :blijft het risico bestaan dat de onderhandelingen in Miami volledig mislukken maar zal president Bush er alles aan doen om dat te voorkomen omdat hij zich geen tweede mislukking kan permitteren.

Brazilië richt zich met de centrumlinkse president Lula da Silva aan het roer, er meer op om Zuidamerikaanse landen economisch dichter bij elkaar te brengen. Het land voert een hevige lobby om bij de FTAA-onderhandelingen landen het recht te geven niet mee te doen met bepaalde onderdelen van de afspraken. Volgens Braziliaanse onderhandelaars zou de VS al akkoord zijn gegaan met de Braziliaanse eisen, maar Richard Mills, woordvoerder van de hoogste onderhandelaar van de VS Robert Zoellick, ontkent dat. Volgens hem is het doel nog steeds om een allesomvattend akkoord te bereiken.

Demonstranten maken zich ondertussen op om de onderhandelingen massaal te bekritiseren en waar mogelijk te verstoren. Meer achtergrondinformatie is te vinden op www.globalinfo.nl (zie Miami Vice, de FTAA Terug in Florida: https://www.globalinfo.nl/article/articleview/265/1/1/ en Vrijhandelstop in Miami: https://www.globalinfo.nl/article/articleview/253/1/2/)

Een unikum in Miami is dat politieeenheden journalisten alleen embedded toegang willen verlenen. Een grap die is overgenomen van het Pentagon bij invasies. De activisten hebben zoals tegenwoordig gebruikelijk een onafhankelijk mediacentrum ingericht waar allerlei verschillende informatiebronnen aangeboden worden: zie: http://www.ftaaimc.org/en/index.shtml.

(aanvulling)Canada redt FTAA-lite

Besprekingen tussen 34 regeringsleiders van het Amerikaanse continent zijn op 20 november vroegtijdig geeindigd omdat ze uitonderhandeld waren. Canada had een dag voor begin van de onderhandlingen al laten weten zich grommend neer te zullen leggen bij een deal tussen de VS en Brazilie om het verdrag voor de vrijnahdelszone FTAA drastisch te beperken. Canada was daar, met een aantal andere landen als Chili en Mexico, tegen omdat zij al goede toegang tot de markt in de VS hebben in ruil voor eerdere drastische verlaging van hun tarieven. Zij vinden dat alle andere landen ook tot die stap gedwongen zouden moeten worden.
Volgens het beperkte verdrag van de VS en Brazilie mogen landen nu zelf kiezen aan welke onderdelen van het vrijhandelsverdrag ze wel en niet willen deelnemen.

De Braziliaanse minister van Buitenlandse Zaken Celso Amorim, die hard had vastgehouden aan de “kies maar uit”-variant, verklaarde dat de VS en Canada niet moesten zeuren. De VS was immers zelf begonnen met de selectieve omgang met de vrijmaking door te weigeren haar exuberante landbouwsubsidies te stoppen en een einde te maken aan dumpingpraktijken.

De houding van Brazilie betekent weliswaar dat de FTAA in reikwijdte wat ingeperkt wordt. Maar in de in Miami aangenomen slotverklaring blijft sprake van de intentie om op alle negen onderhandelingsterreinen (dus inclusief investeringen, overheidsaanbestedingen etc. zie achtergrondstuk Miami Vice elders op (globalinfo/noticias) overeenstemming over vrijmaking te bereiken. Alleen wordt de verplichting voor de ondertekenaars dusdanig vaag omschreven dat, zoals de krant Globe and Mail schreef, “ze alleen verplicht zijn er af en toe over te praten”. Doordat Canada zich neerlegde bij de FTAA-Lite-variant, werden de onderhandelingen in Miami gered. Economische media hadden kort daarvoor voorspeld dat de onderhandelingen onherroepelijk vast zouden lopen als Canada, Chili en Mexico voet bij stuk zouden houden.

Op straat buiten het conferentieoord werd ondertussen een regelrechte veldslag uitgevochten waarbij de politie zware middelen ingezet heeft. Woensdag waren er al kleinere acties en demonstraties waarbij de eerste arrestaties gemaakt werden. Op donderdag hielden vakbonden een grote demonstratie en later op de dag begonnen zwaarbewapende politieeenheden de binnenstad schoon te vegen. Volgens vele ooggetuigen gebeurde dit zonder dat demonstranten hiertoe aanleiding gegeven hadden, behalve dat ze zich in grote groepen op straat bevonden en het verkeer belemmerden. Er reden kleine tanks in de straten en er waren tientallen politiehelikopters in de lucht. Bij het schoonvegen werd gebruik gemaakt van traangas, rubberkogels, stinkbommen, concussiegranaten, pepperspray and tasers (uit pistolen afgeschoten draden met grote elektrische spanning). Er zijn vele groepen stillen actief, agenten in burger, vaak verkleed als demonstrant. Ook rijden grote groepen agenten op crossfietsen rond.

Honderden mensen raakten gewond, en tientallen mensen moesten in het ziekenhuis behandeld worden. Tientallen mensen zijn gearresteerd.
Uitgebreide ooggetuigenverslagen zijn te vinden op een speciale website van indymedia: ftaaimc
Vakbondleiders hadden de dagen voor hun demonstratie op de 20e aan meer radicale activisten (die hun eigen vergadercentrum hadden) laten weten dat ze welkom waren op de vakbondsdemonstratie. Maar op meerdere plekken werd waargenomen dat politie-eenheden straten afgezet hadden in de richting van de verzamelplek van de demonstratie, en alleen vakbondsleden doorlieten.

Volgens onbevestigde berichten zijn ook meer dan 100 autobussen op weg naar Miami of in Miami zelf, door de politie tegengehouden. Tot andere heldendaden van de politie behoorde het onderstbovenrijden van een demonstrant te fiets. De politie leek het gemunt te hebben op fietsers omdat deze vaak als uitkijk voor demonstranten dienst doen en aanwijzingen geven voor te volgen routes van demonstraties.

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door Kees Stad.)