Ga naar de inhoud

Mandelson’s nieuwe geheime WTO ‘rechtbank’ voor multinationals

Europese voorstel over Non-Tariff Barriers is bedreiging voor milieu, ontwikkeling en veiligheidsstandaards

4 min leestijd
Placeholder image

De Europese Unie wil de vestiging van een nieuwe, permanente “fast-track” [2] rechtbank voor geschillenbeslechting in de Wereld Handels Organisatie doordrukken. Dat blijkt uit een document [3] dat Europees Commissaris voor Handel Peter Mandelson op 19 april op een vergadering van WTO-afgevaardigden in Genève presenteerde. Volgens Friends of the Earth Europe is het Europese voorstel een bedreiging voor milieu, ontwikkeling en veiligheidsstandaards.

De EU stelt een regeling voor waarbij handelsdeskundigen snel en achter gesloten deuren, en dus zonder inmenging van andere betrokkenen, geschillen over binnenlandse wet- en regelgeving en over standaards kunnen afhandelen. Dat betekent dat het (voor de EU) gemakkelijker wordt om exportbelastingen te laten schrappen, zoals de belastingen die door ontwikkelingslanden worden gebruikt ter bescherming van natuurlijke hulpbronnen en voor de stimulering van de eigen economie en werkgelegenheid. Het kan ook leiden tot minder beperkingen voor de (Europese) industrie om te investeren in ontwikkelingslanden. Verder verkrijgen landen zeer waarschijnlijk meer mogelijkheden om zich te beklagen over Europese wet- en regelgeving, bijvoorbeeld op gebied van de regulering van chemicaliën, het labellen van houtproducten of de terugdringing van uitstoot door voertuigen [4].

Alexandra Wandel, campagnevoerder ‘Handel’ van Friends of the Earth Europe zei: “Het schokkende van dit Europese voorstel is dat het – eenmaal aangenomen – de industriebelangen voorop stelt en de door de Unie zelf ingestelde doelen van milieubescherming en armoedebestrijding ondermijnt. Dit is een regelrechte aanval op democratie, milieu en ontwikkeling en het is ronduit schandelijk dat Europa met zo’n voorstel komt.”

In het document klaagt de EU erover dat de maatregelen waarmee landen hun handel afschermen de handelsmogelijkheden en winsten van de industrie beperken. Het bestaande – en zeer controversiële – Geschillen Beslechtings Mechanisme van de WTO zou niet goed bruikbaar zijn. Volgens de Unie hebben ondernemingen behoefte aan een nieuwe methode “[to] reduce the risk of new [regulations] arising in the future; and facilitate more rapid resolution of [conflicts over regulations].”

Het Europese voorstel is ontworpen om ‘wederzijds accepteerbare’ (‘mutually acceptable’) akkoorden tussen handelsdeskundigen [5] mogelijk te maken. Die akkoorden zijn gericht op het wijzigen of ongedaan maken van betwiste wet- en regelgeving – zelfs indien die overeenstemt met de WTO-regels ! [6] – en er is geen enkele verplichting tot externe consultatie.
Verder stelt de Unie voor dat het hele proces van geschillenbeslechting maximaal 90 dagen duurt. Ter vergelijking: het geschil over genetisch gemodificeerd voedsel tussen VS/Canada/Argentinië vs. de EU duurt al drie jaar en zou gemakkelijk onder dit nieuwe voorstel hebben kunnen vallen.

Friends of the Earth beschouwt het voorstel als zeer gevaarlijk en acht de WTO niet bevoegd om over de wetmatigheid van handelsbeperkingen te oordelen die ontworpen is om mens en milieu te beschermen.

Noten:
[1] Bron: “Mandelson’s new secret WTO “court” for multinationals,” persbericht van Friends of the Earth Europe (FOEE), 21 april 2006, maillijst Seattle to Brussel Network. Vrijvertaald/aangevuld door WTO.ZIP redactie.
[2] Fast-track: versnelde en vereenvoudigde procesgang zoder de mogelijkheid voor derden om bezwaar aan te tekenen.
[3] “Concept paper: Improving WTO means to reduce the risk of future NTBs and to facilitate their resolution.” Het document is aangehecht.
[4] Tijdens de Ministeriële WTO Conferentie in Hong Kong is afgesproken dat de lidstaten zo spoedig mogelijk voorstellen doen over de zogenaamde Non Trade Measures (NTMs), als onderdeel van de onderhandelingen over markttoegang voor niet-agrarische producten (NAMA). Zie hier voor een analyse door Friends of the Earth International (FOEI) van de door de WTO-lidstaten opgegeven NTMs. Het betreft een gigantisch aantal (potentiële) geschillen met betrekking tot eisen voor labelling en certificatie; nationale standaarden en regulering; exportbeperkingen; beperkingen voor buitenlandse investering en maatregelen ter bevordering van plaatselijke economische ontwikkeling.
De inzet van de EU is om díe exportbelastingen te betwisten die de “meerwaarde toevoegende productie van binnenlandse industrieën” bevorderen. De aandacht gaat daarbij vooral uit naar “textiel; leer; huiden, mineralen en metaalproducten; maar ook hout en bosbouwproducten” (uit: “Non-Tariff Barrier Notifications, European Communities” – TN/MA/W/46/Add.12, 24 mei 2005). De VS en Japan vechten op dit moment maatregelen aan die buitenlandse investeringen in de automobiel-industrie tegengaan.
[5] De voorgestelde procedure vereist dat beide partijen instemmen met het bereikte resultaat maar vereist niet de consultatie van deskundigen op andere gebieden (waarvan aangenomen kan worden dat die de betwiste wet- en regelgeving krachtiger zullen verdedigen).
[6] “The purpose of the panel of experts shall be to assist the parties in bringing clarity to the possible trade effects arising from the NTB in question and reaching a mutually agreed solution, without reference to the legality of the NTB.”

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door WTO.Zip redactie.)

zie ook 060419_EC_proposal_NTB_disputes.pdf