Ga naar de inhoud

Interview: Varkens in Nood reageert op kritiek supermarkten

Afgelopen week peilde het vakblad Distrifood de mening van een aantal supermarktbedrijven over de campagnes voor dierenwelzijn van Wakker Dier en Varkens in Nood. Een paar supers blijken veel moeite te hebben met aantijgingen als ´kiloknallerkampioen´ of ´verkoper van onrechtmatig geproduceerd vlees´. Ze vinden dat ze hun leven gebeterd hebben maar dat de actiegroepen niet met hun tijd meegaan en de ontwikkeling bij de supers afremmen. In een interview met Supermacht reageert Frederieke Schouten hierop namens Varkens in Nood.

11 min leestijd

Interview met Frederieke Schouten, woordvoerder van Varkens in Nood – red.: Rob Bleijerveld

Emté

Emté-woordvoerder Wilco Jansen [1] vertelde Distrifood dat groeperingen als Varkens in Nood in het verleden ¨wezenlijk hebben bijgedragen aan de verbetering van het dierenwelzijn¨ en dat hun campagnes ¨Nederland anders hebben leren kijken naar veehouderij en de vleesketen¨. Volgens hem hebben supermarkten dierenwelzijn inmiddels geïntegreerd bij hun keuze voor een duurzaam assortiment en is hun ¨duurzaamheidsscope¨ verbreed.

Ook suggereerde hij dat de ontwikkeling bij de supermarkten is doorgegaan en dat nu voor een andere, bredere visie of een andere route wordt gekozen, terwijl Wakker Dier en Varkens in Nood nog steeds uitgaan van een strakke definitie van dierenwelzijn. Volgens Jansen is het ¨Natuurvlees¨ van Emté zo´n andere route: ¨zeer diervriendelijk maar zonder Beter Leven-ster¨.

Supermacht: ¨Frederieke, wat vindt Varkens in Nood van deze kritiek?¨

Frederieke Schouten: ¨Niet ál het welzijnsvriendelijker vlees valt inderdaad onder het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming [2]. Per product zou je serieus moeten bekijken hoe het staat met het dierenwelzijn. Soms kan het heel goed zijn, soms stelt het niet veel voor.

Bij varkensvlees is het niet zo heel ingewikkeld, hoor. Je hebt vlees zonder keurmerk, het zogenaamde gangbare vlees ofwel de kiloknaller. Daarvan zijn de welzijnseisen minimaal; het varken heeft dus gegarandeerd een beroerd leven geleid. Bij het ‘Varken van Morgen’ is het wat beter gesteld met het welzijn van de dieren. De slachterijen delen het ´Varken van Morgen´-vlees in bij één ster Beter Leven. Het andere varkensvlees heeft 2 of 3 sterren en díe beesten hebben een dierwaardig bestaan gehad. Varkens in Nood heeft recent de ‘vijfsterrenvarkens’ geïntroduceerd, maar dat vlees vind je niet bij de supermarkt.

Ook bij de ‘langzamer groeiende kip’ komen vele varianten voor. Het is zeker een stap vooruit na de plofkip, hoewel het erg minimaal is. Er mag volgens ons nog steeds de sticker kiloknaller op.

Maar zelfs bij vlees met een één Beter Leven ster moet de consument niet de illusie krijgen dat er een heel welzijnsvriendelijk stuk vlees gekocht wordt. Feitelijk voldoet het niet aan de wet. Bij varkensvlees met één Beter leven ster liggen de zeugen nog steeds in een kooi, worden de staarten van biggen onverdoofd afgebrand en is er meestal geen stro in de stal te vinden.

Als je de wet Dieren leest, dan staan daarin dingen als: varkensstaarten mogen niet routinematig gecoupeerd worden, alle dieren moeten voldoende, geschikt afleidingsmateriaal krijgen en dieren moeten in staat zijn hun soorteigen gedrag te uiten. Het Beter Leven Keurmerk voldoet beter aan de wet dan gangbaar, keurmerkloos vlees, maar nog steeds wordt ook daar op sommige punten de wet overtreden.¨

Jansen van Emté Supermarkten voegde toe dat de actiegroepen ook elke vooruitgang bij de supermarkten claimen als het resultaat van hun eigen acties. En dat ze de ontwikkelingen in de sector juist meer afremmen dan versnellen door steeds weer met wat nieuws te komen of door tussendoor de regels te veranderen. Volgens de Emté-man worden de retailers daar steeds meer immuun voor en kiezen zij – samen met de consument en leverancier – eigen wegen naar meer duurzaamheid.

Supermacht: ¨Herkennen jullie je in het beeld van de rem en onterechte claims?¨

F. S.: ¨Wij herkennen ons in het beeld van de aanjagers en inderdaad claimen we dan ook graag een succesje als we hem zien. Maar het gaat ons helemaal niet hard genoeg. Neem nou de overstap naar ‘al het verse vlees’ met Beter Leven keurmerk. Dat wordt wel al jaren beloofd, maar in de praktijk blijven de supermarkttellingen hangen tussen de 50 en 90%. Een supermarkt als Hoogvliet maakte weinig vaart met de overstap, maar heeft recent actie ondernomen toen wij ze wilden nomineren als ‘dierenverschrikker van het jaar 2016’.

Ik denk dus dat de aanjagende rol nog steeds nodig is. Een remmende werking hebben we hopelijk niet. De bewustwording bij het publiek heeft ook zeker geen remmende werking op vooruitgang. En zeg nou zelf, denk je dat supermarkten ook zonder Wakker Dier en Varkens in Nood veranderd waren? Het lijkt me sterk.¨

Hoogvliet

Hoogvliet-woordvoerder Denise Smit gaf aan dat de retailer ¨geen mening heeft over ngo’s als Wakker Dier en Varkens in Nood¨ en dat diervriendelijkheid een zeer belangrijke rol speelt in het beleid. Gevraagd naar de campagne tegen kiloknallers die Wakker Dier in februari dit jaar tegen Hoogvliet startte, zei ze dat de keten grote moeite heeft met de definitie die Wakker Dier hanteert voor kiloknallers. De organisatie noemt iedere aanbieding zonder keurmerk – inclusief Hoogvliet´s kip met Pluimgarantie (en Irish Beef) een kiloknaller.

Albert Heijn

Albert Heijn – in de persoon van woordvoerder Els van Dijk – uitte zich in soortgelijke bewoording als Jansen van de Emté. De campagnes van Varkens in Nood en Wakker Dier zouden ¨niet altijd een eerlijk beeld schetsen¨. En om de actiegroepen te laten zien dat hun beeld ver af staat van de werkelijkheid nodigt de super hen regelmatig uit voor een toelichting op het gevoerde beleid, de werking van de keten en de uitdagingen waar het bedrijf voor staat.

Van Dijk benadrukte ook de stappen die zijn gezet op het gebied van dierenwelzijn. Zo is al het varkensvlees en de varkensvleeswaren uit Nederland in de schappen van Albert Heijn nu voorzien van tenminste één Beter Leven-ster van de Dierenbescherming. En sinds 2016 wordt alleen vlees van de Nieuwe Kip verkocht, een kip die bij leven kon rekenen op meer leefruimte en betere leefomstandigheden.

Supermacht: ¨Albert Heijn suggereert dus dat Varkens in Nood en Wakker Dier geen eerljk beeld schetsen ondanks het bijpraten over beleid en ketenwerking. Wat is jullie reactie?¨

F. S.: ¨We zijn erg blij met supers als Albert Heijn en Jumbo die met ons in gesprek gaan en ons op de hoogte houden van hun plannen op het gebied van dierenwelzijn. Soms is er wat gesteggel over hoe er door ons geteld wordt, maar in de essentie maakt dat niet veel verschil. Albert Heijn scoorde in onze varkensvleesmonitor van juni hoger dan ooit. 90% van het verse vlees en 80% van ál het vlees voldeed aan het Beter Leven keurmerk. Ook dat brengen we dan naar buiten, met de complimenten voor Albert Heijn.

Een supermarkt die het slecht doet, kan wel klagen over hoe er geteld wordt, maar het gaat ons om de onderlinge vergelijking en de vooruitgang per maand. De cijfers liegen niet.¨

Jumbo

Jumbo kiest op zijn beurt voor de maatschappelijke dialoog. Het erbij betrekken van ngo´s als milieuorganisaties en dierenwelzijnsorganisaties is essentieel en door samenwerking bereik je de beste resultaten. De belangen en routebepaling liggen soms op één lijn, soms zijn ze aanvullend maar soms ook zijn ze tegenstrijdig. Den Boer: ¨Dit maakt het voor ons wel eens lastig om beslissingen te nemen. Wij zetten ons er daarom voor in steeds met ngo’s in dialoog te blijven en gezamenlijk onze route te bepalen.

Supermacht: ¨Hoe zien jullie deze dialoog met Jumbo en leverde dat iets wezenlijks op?¨

F. S.: ¨Net als met de toelichting door Albert Heijn zijn we blij dat Jumbo met ons die dialoog aan gaat. Soms kan daar inderdaad iets heel goeds uitkomen. Dat gezegd hebbende, ik wacht al enige tijd op een uitnodiging van Jumbo om eens mee te gaan de stal in. Op een specifiek punt waar wij ze naar gevraagd hebben, willen ze verbeteringen aanbrengen. Wij zijn nu uiteraard heel benieuwd naar de uitwerking hiervan in de stal.¨

Spar en Coop

Spar en Coop – net als Emté leden van de inkooporganisatie Superunie – zien dit anders. Xandra Eijkemans van Spar vertelde Distrifood dat organisaties als Varkens in Nood en Wakker Dier bijdragen aan het vergroten van het maatschappelijke bewustzijn waar het gaat om dieren en welzijn. Het helpt Spar om voortdurend na te gaan waar zich nog kansen voordoen om verbeteringen aan te brengen¨. Op gebied van duurzaamheid en dus dierenwelzijn voelt de formule zich overigens gesteund door de activiteiten van de Superunie. Ook Coop is van mening dat de inzet van de actiegroepen de verduurzaming binnen de branche versnelt.

Supermacht: ¨Spar en Coop lijken dus positief over de maatschappelijke betekenis van de campagnes van Wakker Dier en Varkens in Nood. Zijn jullie ook tevreden over hoe beide retailers omgaan met dierenwelzijn?¨

F. S.: ¨Spar scoort nog niet erg best in de tellingen van het aandeel Beter leven keurmerk en Coop zit in de middenmoot. Maar als je het marktaandeel meeweegt, staan beide supers iets boven het gemiddelde. Bij Coop is er laatst samen met onze medewerkers een telling uitgevoerd en ze waren tevreden over hoe dat in zijn werk ging.

Het is fijn dat ze onze aandrijvende kracht belangrijk vinden. Het komt in wezen hier op neer: als alle concurrenten bewegen richting meer dierenwelzijn, dan zijn de dieren daar heel erg mee geholpen en hoeft de supermarkt geen concurrentieproblemen te ondervinden.

Dat mag wat ons betreft alleen wel wat sneller gaan. Vorig jaar werd duidelijk dat er meer varkensboeren wilden overstappen op het Beter Leven keurmerk, maar dat de markt zogenaamd ‘verzadigd’ was. Dat betekent dat de supers nu een remmende werking hebben op de vooruitgang. Daarover maken wij ons wel kwaad na alle gedane beloftes.¨

Dirk

Supermacht: ¨Wil je nog iets toevoegen over andere supermarktbedrijven die niet in het Distrifood-artikel zijn genoemd?¨

F. S.: ¨Varkens in Nood heeft de rechtszaak over dierenwelzijn tegen supermarktketen Dirk verloren. De rechtbank in Noord-Holland wees helaas alle vorderingen af. We overwegen in hoger beroep te gaan omdat we het oneens zijn met de gang van zaken en uiteraard met de uitspraak.

In de rechtszaak voerden we aan dat er bij de productie van gangbaar varkensvlees sprake is van structureel overtreden van de wet. De rechters wilden zo ver niet gaan. Dat is jammer, maar begrijpelijk. Maar waar wij heel teleurgesteld over waren, is dat Dirk zich nogal makkelijk verweerde met het ongeloofwaardige verhaal dat ze “hun” gangbare varkensboeren controleren en dat er geen overtredingen zijn. Op vragen die wij tijdens de zitting stelden als wie dat dan controleerde, wie die boeren dan waren en of er rapporten van zijn, kwam van de kant van Dirk geen antwoord.

Dat een supermarkt met een niet onderbouwd verhaal “bij ons is alles goed” wegkomt, is te betreuren. Zeker aangezien sommige supermarkten wél de moeite nemen om serieuze lange termijn verbanden aan te gaan met ‘hun’(Beter Leven) varkensboeren. Dat geeft een boer ook de kans om verbeteringen te financieren en is dus een win-win situatie. We hopen dat Dirk dit soort goede relaties in de toekomst ook zal aangaan.¨

Meer lezen:
– ¨Supermarkt Coop vanaf 1 juni plofkip-vrij,¨ Wakker Dier, 3 mei 2016.
– ¨Veel supers schrappen konijn wegens dierenleed,¨ Wakker Dier, 14 december 2016.
– ¨Meer kiloknallers bij Albert Heijn en Jumbo in 2016,¨ Wakker Dier, 26 januari 2017.
– ¨Wakker Dier start campagne tegen gekiloknal van Hoogvliet,¨ Wakker Dier, 21 februari 2017.
– ¨Hoogvliet woedend op Wakker Dier,¨ Distrifood,¨ 21 februari 2017.
– ¨Verbeterde Varkensvleesmonitor en rectificatie cijfers Aldi en Coop,¨ Varkens in Nood, 8 maart 2017.
– ¨Meer beter leven varkensvlees bij Jumbo en Plus,¨ Varkens in Nood, 4 mei 2017.
– ¨Emté: Wakker Dier verliest geloofwaardigheid,¨ Levensmiddelenkrant, 17 mei 2017.
– ¨Supers blijven stunten met dierenleed,¨ Wakker Dier, 2 juni 2017.
– ¨Supermarkt Plus koploper diervriendelijkere vleesaanbiedingen,¨ Wakker Dier, 9 juni 2017.
– ¨Nederlanders kopen steeds meer biologisch vlees,¨ Varkens in Nood, 19 juni 2017.
– ¨Reactie Varkens in Nood op vonnis rechtszaak tegen Dirk,¨ Varkens in Nood, 5 juli 2017.
– ¨Aandeel Beter Leven varkensvlees bij Hoogvliet gestegen met 22%,¨ Varkens in Nood, 7 juli 2017.
– ¨Supermarkt Emté doelwit van tv-acties Wakker Dier,¨ Pig Business, 24 juli 2017.

Meer lezen (Supermacht):
– ¨BBFAW-rapport: ´Dierenwelzijn steeds belangrijker in beleid voedingsbedrijven´,¨ Supermacht, 26 januari 2016.
– ¨Radar-tv, 1 febr.: ¨Supermarkten verkopen ondanks afspraak nog steeds vlees zonder Beter Leven Keurmerk,¨ Supermacht, 1 februari 2016.
– ¨Varkens en boeren de klos van beleid supermarkten,¨ Supermacht, 5 november 2016.
– ¨Wakker Dier: promotie kweekzalm door supermarkten ondanks leed en vroegtijdige sterfte,¨ Supermacht, 29 mei 2017.
– ¨´Laat je niet misleiden! Reclamecampagne pluimveesector promoot (weer) plofkip´,¨ Supermacht, 10 juli 2017.
– ¨Rumour op facebook over prijs en herkomst vlees van Aldi,¨ Supermacht, 25 juli 2017.
– ¨Interview: Wakker Dier over kritiek supermarkten op campagnes dierenwelzijn,¨ Supermacht, 7 augustus 2017.

Noten:
[1] Emté is de supermarktketen van Sligro, één van de Superunie-leden.
[2] ¨Beter Leven keurmerk criteria,¨ Dierenbescherming, 2016.

Bron:
– ¨Achtergrond: Hoe kijken supers naar actiegroepen,¨ Distrifood, 27 juli 2017.

(Verkorte weblink: https://www.supermacht.nl/?p=7082)