Golf van Verontwaardiging terug in Spanje: honderdduizenden protesteren tegen bezuinigingen
Europa’s protest seizoen voor 2013 is afgelopen week eindelijk weer begonnen. Op zaterdag, drie dagen nadat de zoveelste algemene staking Griekenland platlegde spoelde een golf van verontwaardiging over Spanje heen met honderdduizenden mensen die de straten van Madrid en meer dan 80 andere steden vulden. Het was alweer een grote kreet van woede tegen de voortdurende financiële staatsgreep. In Madrid braken gevechten uit en minsten 40 mensen werden gearresteerd toen de politie demonstranten probeerde te verjagen die opnieuw het parlement hadden omsingeld.
(Bron roarmag, vertaling globalinfo.nl)
{youtube}3RRscC-XTlg{/youtube}
De demonstraties van afgelopen zaterdag in Spanje waren bewust gepland om samen te vallen met de 32e verjaardag van het Tejerazo, een poging tot staatsgreep door legerkolonel Antonio Tejero, die in 1982 een militair contingent van 200 gewapende officieren had geleid toen ze het parlement bestormden terwijl dat op het punt stond om een nieuwe premier te kiezen. Hoewel koning Juan Carlos de staatsgreep publiekelijk veroordeelde, heeft Der Spiegel vorig jaar geheime documenten onthuld die aantoonden dat de koning met de coup sympathiseerde.
gênante onderwerp van de anachronistische aristocratie van het land al genoeg hoofdpijn op. Toen de crisis in Spanje losbarstte, ging de koning van Spanje op zijn beruchte olifantenjacht in Botswana, een uitvoerig bewijs van de ongevoeligheid en verwatenheid van het staatshoofd (die ook dienst doet als ere-presidente van de landelijke afdeling van het WNF). Ondertussen worden de dochter en schoonzoon van de koning vervolgd voor corruptie en witwassen ter waarde van meerdere miljoenen.
Desondanks vormen militaire coups uit het verleden en absurde koninklijke schandalen de minste zorgen in Spanje op dit moment. Terwijl de economie steeds verder in de afgrond zakt, en de door de EU opgelegde schuldenstreefdoelen spectaculair worden gemist door over afgelopen jaar een dramatisch begrotingstekort te boeken van 10,2 procent, dreigt voor miljoenen de armoede. Volgens Oxfam zouden zo’n 18 miljoen spanjaarden (40 procent van de bevolking) een leven in armoede kunnen treffen tegen 2022. Tientallen jaren van ontwikkeling dreigen ongedaan gemaakt te worden. In de EU hebben alleen Bulgarije en Roemenië een dergelijk percentage van de bevolking dat onder zulke omstandigheden moet leven.
Werkloosheidscijfers behalen een verbijsterende 26 procent, met meer dan 400.000 gezinnen die zijn ontruimd sinds het begin van de crisis (wat neerkomt op 500 families per dag) en met nog eens 53.272 gezinnen in de planning om hun huis alleen al dit jaar te verliezen, is er een duidelijke acute humanitaire crisis. Ondertussen worden, met als excuus dat ‘de begroting op orde moet’ salarissen gesneden, arbeiders ontslagen, ziekenhuizen geprivatiseerd, pensioenen verlaagd, collegegelden verhoogd, belastingen opgeschroefd en sociale uitgaven gedecimeerd.
Afgelopen jaar ging een kwart van de regeringsbegroting naar het afbetalen van publieke schulden, terwijl 100 miljard over de balk gesmeten werd om Bankia op de been te houden, dat zelf al een conglomeraat was van failliete spaarbanken. Ondanks de kwistige bijdragen uit publieke fondsen en de extravagante bonussen van Bankia’s topmanagers (waarvan er een 6.2 miljoen euro kreeg om “vervroegd op pensioen te gaan”) zal de bank komende week aankondigen in totaal 19 miljard euro verlies te hebben geleden, wat het grootste bedrijfsmatige verlies zal zijn uit de Spaanse geschiedenis.
Ondertussen bestaat de olifant in de kamer uit een gruwelijk corruptieschandaal dat de conservatieve regering Rajoy blijft achtervolgen. Afgelopen maand onthulde de grootste krant van Spanje, El Pais, geheime documenten die jaren van endemische corruptie blootleggen op de hoogste niveaus van de regerende partij. Luis Barcenas, de penningmeester van de Partido Popular (PP), hield een dubbele boekhouding, waaruit geheime donaties van Spaanse zakenmannen werden verdeeld aan leidinggevende partijleden. Onder de weldoeners van het schandaal bevinden zich voormalige Bankia managers en IMF-functionaris Rodrigo Rato, evenals premier Rajoy, die de afgelopen tien jaar zo’n 250.000 euro aan illegale neveninkomsten incasseerde.
Om de zaak noge erger te maken, blijkt veel van dit geld afkomstig te zijn van de bouwsector, die een grote opleving doormaakte tijdens het ontstaan van de Spaanse onroerend goed bubble. Dat suggereert dat leidinggevende politici gretig steekpenningen accepteerden om private investeerders toe te staan dat ze bouwregels konden negeren en in beschermde gebieden konden bouwen. In het proces hebben duizenden grote bouwprojecten het Spaanse landschap verminkt, honderden onbewoonbare spookdorpen achter zich latend en met ernstige schade voor de ooit ongerepte strandenkustlijn. Toen de bubble barstte, verloren miljoenen arbeiders in de bouw hun werk en raakten honderdduizenden hun huis kwijt – terwijl politici, bankiers en zakenmannen buitensporige winsten maakten.
Het PP-corruptieschandaal bevestigde een lang gekoesterde verdenking onder de Spaanse bevolking dat de democratisch gekozen vertegenwoordigers grotendeels medeverantwoordelijk waren voor het veroorzaken (en profiteren) van ernstige financiële crisis van het land. Al in 2011 kwamen miljoenen ‘indignados’ (‘verontwaardigden’) de straat op om de representatieve instellingen van het land aan de kaak te stellen als een democratische schijnvertoning. In plaats van de corrupte en met het bedrijfsleven heulende praktijken van hun politici, stelden ze een authentieke vorm van basisdemocratie, uitgevoerd met bewonersraden en netwerken van solidariteit.
Afgelopen zaterdag (23 Februari, vert.) bracht de Marea Ciudadana (golf/tij van burgers) een losse en decentrale coalitie van meer dan 200 actiegroepen en instellingen van bewegingen, en zelf een product van twee jaar basisverzet – honderdduizenden mensen terug op de been om voor de zoveelste keer duidelijk te maken aan de regering dat het genoeg geweest is met bezuinigingen en afbetalen van schulden, en ook genoeg met politieke en economische corruptie, immuniteit voor bankiers, koninklijke hypocrisie en geweld door de politie, genoeg met de heerschappij van financiële markten en door EU en IMF opgelegde hervormingen, genoeg met deze onmenselijke neoliberale oplossing van de crisis van het kapitaal.
Het PP-corruptieschandaal bracht Rajoy ernstig in de problemen en doet de laatste restjes legitimiteit van de regering in snel tempo verdampen. Enquêtes laten zien dat 96 procent van de Spanjaarden denken dat hun politici grondig corrupt zijn en de aanhoudende mobilisaties van honderdduizenden woedende burgers tonen aan dat miljoenen mensen zich er goed van bewust zijn dat er een directe lijn is tussen deze corrupte politici, en landelijke zakenmannen, Europese instellingen en het internationale financiële kapitaal.
En zodoende laat de Spaanse bevolking precies 32 jaar na de Tejerazo weten dat ze niet zal accepteren dat er nog eens een staatsgreep plaats zal vinden. De olifant in de kamer is onthuld en de koning is te kijken gezet zonder kleren aan.
Het jachtseizoen 2013 is dus begonnen. Deze keer zal de jager de gejaagde zijn en de Koning zal prooi zijn – samen met de hele blauwebloedclub van financiële aristocratie van Rato tot Rajoy en van de Bankia tot de Trojka. ¡Que se vayan todos! Tijd dat ze de biezen pakken.
Dit stuk werd oorspronkelijk gepubliceerd in RoarMag.org en is met toestemming vertaald en gepubliceerd.
Jérôme Roos is een schrijver, activist en filmmaker uit Amsterdam en PhD-onderzoeker aan de European University Institute in Florence.