Ga naar de inhoud

FNV tegen schimmige uitzendconstructies AH

FNV en Kamer over schimmige uitzendconstructies, cao-ontduiking en ketenaansprakelijkheid. De FNV haalde onlangs fel uit naar grote ondernemingen zoals Ahold die flink verdienen aan de uitbuiting van uitzendkrachten door onderaannemers. De vakbond wil dat het parlement zo snel mogelijk met sluitende wetgeving komt. Kamer en minister van SZW zijn daarover in gesprek, maar onduidelijk is nog hoe effectief het concept van de ¨volledige ketenaansprakelijkheid¨ zal zijn.

17 min leestijd

(Oorspronkelijk verschenen bij supermacht.nl illustratie plazilla.com)

´Stop schimmige arbeidsconstructies´

Volgens FNV-voorzitter Ton Heerts gaan de arbeidsmarkt en de verzorgingsstaat ¨kapot¨ door de nadruk die de grote Nederlandse werkgevers leggen op ¨geld, geld en geld¨ [1]. Ze drukken nu en in de toekomst steeds meer geld (miljarden euros) achterover door werknemers in allerlei schimmige uitzendconstructies te laten werken, door werk zonder loon uit te laten voeren of door de cao te ontduiken. Onderzoeken door het Team Handhaving en Naleving [2][3] en de Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen [4] tonen dat aan. (De drie rapporten zijn aanbevelingen opgenomen voor opdrachtgevers, werkgevers, beleidsmakers en overheden).

Heerts wil dat de werkgevers en hun organisatie VNO-NCW ¨niet langer de kop in het zand steken maar weer hun verantwoordelijkheid nemen¨. Want doorgaan op deze manier leidt tot het doorsnijden van de directe banden tussen werkgevers en werknemers en tot een samenleving van werkende armen. Hij vindt dat er daarom ¨snel uitvoering moet worden gegeven aan de afspraken die zijn gemaakt in het Sociaal Akkoord om schijnconstructies [5] tegen te gaan. Er komt wetgeving aan rond de arbeidsmarkt die in één klap zekerheid zullen geven aan heel veel werknemers,¨ aldus de FNV-er.

Steigerbouw

Het rapport ¨Gewoon goed steigerwerk

¨ [2] van de FNV toont grootschalige cao-ontduiking aan op de bouwplaatsen van Shell en de NAM. Via constructies worden de werknemers (vaak gaat het daarbij om arbeidsmigranten) door de uitzendbureaus onderbetaald en benadeeld. Dit leidt ook tot verdringing van Nederlandse werkgelegenheid.

De lage tarieven die de steigerbouwers aan de uitzendbureaus betalen spelen dit in de hand. Zo ´shoppen´ uitzendbureaus tussen de cao Bouwnijverheid en de cao Isolatie, waardoor de uitzendkrachten niet worden betaald op basis van het principe van ´gelijk loon voor gelijk werk´. En  wordt onderbetaling gemaskeerd door veelvuldig gebruik van draaideur-constructies zodat het lijkt alsof de uitzendbureaus werken met werknemers zonder of met beperkte werkervaring in de steigerbouw. Ook maken uitzendorganisaties misbruik van ´karwei-werkers´- en ET-regelingen. Een andere manier om de boel te flessen, is door de kosten die door de werknemers worden gemaakt te verrekenen met het brutoloon. Dit zorgt voor verlaging van het brutoloon en daardoor wordt er door de werkgever minder afgedragen voor premies en belasting.

Steigerbouwers die de regels wél juist toepassen, ondervinden hierdoor valse concurrentie en worden ernstig gedupeerd, terwijl Nederlandse werknemers door het (relatieve) concurrentievoordeel van buitenlandse werknemers van de arbeidsmarkt worden verdrongen. Het financiele voordeel voor ketenbedrijven die gebruik maken van de verschillende schijnconstructies – van opdrachtgevers tot aan uitzendbureaus – kan oplopen tot zo´n 11000 euro per uitzendkracht per jaar. Het nadeel van de uitzendkrachten kan oplopen tot meer dan 7000 euro per persoon per jaar.

Pluimvee-industrie

In het rapport ¨Laat je niet plukken

¨ [3] dat over de pluimvee-industrie gaat, wordt geconcludeerd dat de cao´s daar op grote schaal worden ontdoken, vooral door de inzet van uitzendkrachten en het opzetten van (schijn)constructies. Dit heeft grootschalige verdringing van echte banen door onderbetaald en onzeker werk tot gevolg.

In dit rapport komen zaken aan de orde als verslechtering van de werksfeer door de flexibilisering, intimidatie van werknemers die met de onderzoekers wilden praten, en een voortdurend grote werkdruk. Verder blijken tal van wetten, regelingen en afspraken niet (goed) te worden nageleefd (zoals mbt. minimumloon, instroomtabel ABU, functiegroepen periodieken, re-integratie, inlenersbeloning, ADV-dagen/periodieken en reiskostenregeling).

Ook is er sprake van gebruik van zogenaamde draaideurconstructies door uitzendbureaus en inleners om te voorkomen dat een uitzendkracht na 26 weken aanspraak kan maken op een duurdere beloningsregeling. Een andere, nieuwe manier waarop de cao van de uitzend- en pluimveesectoren wordt ontdoken, is de zogenaamde contracting constructie (´labour only´). Deze constructie is lucratief niet alleen doordat erin totaal nooit méér dan het wettelijke minimum wordt betaald, maar ook omdat er flink wordt verdiend aan de huisvesting van (vaak Oost-Europese) werknemers.

Vervoer van chemische stoffen

Uit het SOMO-rapport over het sociaal beleid bij het vervoer van chemische stoffen en van retailpaketten [4] blijkt dat schijnconstructies en onderbetaling bij (sub-)contractors relatief veel voorkomen in de transportbranche.

Competitie met bedrijven die hun arbeidskosten weten te drukken, maar ook het tekortschietende overheidstoezicht werken in de hand dat transportondernemingen in de chemie gebruik maken van schijnconstructies. De kwaliteit van hun sociaal beleid is verslechterd en deze bedrijven werken niet (meer) met uitsluitend de beste chauffeurs. Op deze wijze zorgen ze voor het ontstaan van onveilige situaties en ontduiken ze de wet- en regelgeving.

Slechte ervaringen met onkundige chauffeurs noopten de opdrachtgevers tot het nemen van maatregelen voor hun eigen bedrijfsterreinen, zoals een selectiebeleid aan de poort, het testen van beginnende chauffeurs op veiligheid en het opnemen van bepalingen in het contract over de naleving van wet- en regelgeving en de eigen kwaliteitsnormen door chauffeurs. Volgens de SOMO-onderzoekers voeren multinationale opdrachtgevers echter op slechts zeer beperkt schaal bedrijfsaudits uit en zijn sommige opdrachtgevers (zoals AkzoNobel Industrial Chemicals en DSM) zelfs niet op de hoogte van welke subcontractors met hun ladingen rijden.

Hoewel informatie over duurzaamheid en kwaliteit van de vrachtwagens belangrijke aspecten zijn bij tenderprocedures en contractonderhandelingen, geldt dat niet voor het sociale beleid van de transporteurs. Opdrachtgevers doen geen actieve pogingen om het sociaal beleid van transporteurs te beïnvloeden of te bevorderen. Het aantal aantal transporteurs dat wel een goed sociaal beleid in stand houdt en dat opdrachten blijft krijgen is gering (en dan gaat het alleen om vervoerders van gevaarlijke stoffen).

Online retailers en pakketdiensten

Hetzelfde SOMO-rapport [4] benoemt een aantal factoren dat voor zeer slechte arbeidsvoorwaarden voor chauffeurs op de pakketbezorgingsmarkt zorgt waar online retailers (zoals Bol.com van Ahold) gebruik van maken.

PostNL, met een marktaandeel van ongeveer 80% van de markt voor B2C-bezorging (van-bedrijf-naar-consument), is berucht om zijn zeer slechte sociaal beleid. Dit dominante bedrijf wentelt via bepaalde zzp-constructies zijn bedrijfskosten af op kleine zelfstandigen en is daardoor in staat om een lagere bezorgprijs aan te bieden dan zijn concurrenten die volgens een cao moeten uitbetalen. Dit leidt bij de andere pakketdiensten tot besparingen op de arbeidskosten en tot weinig bereidheid om te praten over betere financiële voorwaarden in de cao’s. De cao-onderhandelingen verkeren dan ook al jaren in een impasse. Ondertussen doet de Nederlandse overheid niets tegen de onevenwichtigheden op deze markt en tegen de schijnzelfstandigheid van de PostNL-bezorgers.

Navraag bij vier van de vijf grootste retail-opdrachtgevers (Ahold/Bol.com, Coolblue, Zalando en BAS Group) leert dat die geen enkele voorwaarde stellen aan de pakketdiensten (van PostNL) wat betreft hun sociaal beleid, danwel dat ze daar prioriteit aan geven. RFS Holland Holding/Wehkamp zegt onder meer om sociale redenen met DHL te werken en zich op de hoogte te houden van wat er speelt bij de bezorgers. Desondanks hanteert Wehkamp geen ­structureel en consistent beleid om het sociaal beleid van DHL te beïnvloeden of te monitoren, ondanks dat veel bezorgers op een stukloon werken en geen dagquotum-garantie krijgen.

‘Pakje verantwoordelijkheid’ voor Bol.com

Op 6 oktober hielden zo’n 50 koeriers samen met leden van FNV Bondgenoten een ludieke actie gehouden bij het hoofdkantoor van Bol.com in Utrecht. Ze boden daar de medewerkers van de grootste opdrachtgever in de pakketdienst een ‘pakje verantwoordelijkheid’ aan. Dat pakje bevatte de uitkomsten van het SOMO-onderzoek naar het gedrag van opdrachtgevers in de transportsector én een eisenpakket 6].

¨Gratis slaven¨

Op 10 november organiseerden uitzendkantoor Lugera en de Tsjechische Kamer van Koophandel een seminar in Leusden, getiteld ´The Agricultural Seminar for The Netherlands and Eastern Europe

´. Het ging over constructies om goedkope arbeid aan te trekken voor de Nederlandse land- en tuinbouw [7]. Als trekker had Lugera aangekondigd dat het tijdens dat congres tien gratis Slowaakse arbeidskrachten onder groente- en fruittelers zouden worden verloot.

Mariëtte van der Neut, bestuurder uitzendsector bij FNV Bondgenoten was hier heel kwaad over, omdat dit een beeld creëert dat doet denken aan mensenhandel. Het seminar is volgens haar bovendien bedoeld om werkgevers via allerlei constructies te voorzien in zo goedkoop mogelijke arbeidskrachten uit het buitenland zodat Nederlandse werknemers en uitzendkrachten buitenspel komen te staan. Wim Baltussen, agrarisch bestuurder bij FNV Bondgenoten, voegde toe dat werkgevers nú al de grenzen van de wet opzoeken, zo weet hij van een groep Roemenen die voor drie euro per uur werkt. Via regelingen met uitzendbureaus hoeven de werkgevers in kwestie bijna geen premies af te dragen in Nederland en de belastingebetaler hier wordt ¨dus ook nog eens bedonderd.¨ [8]

Lugera-woordvoerder Gerard Koolen, liet na alle commotie in de pers weten dat het bedoeld was als ludieke actie en dat Lugera in feite de eerste week salaris van een uitzendkracht zou betalen voor de eerste tien klanten. Achteraf gaf hij toe dat de PR onhandig was. Maar hij verklaarde dat er wel wel loonbelasting wordt afgedragen in Nederland voor hun uitzendkrachten. De sociale premies worden betaald aan het land waar de uitzendkrachten vandaan komen, zodat het recht van deze werknemers op Nederlandse kinderbijslag en zorgtoeslag vervalt.

Gesputter door grote werkgevers

VNO-NCW, MKB-Nederland en de ceo´s van Shell en AkzoNobel reageerden afwijzend op de opmerkingen van FNV-voorzitter Ton Heerts over schimmige uitzendconstructies, het ontduiken van cao´s en het achterover drukken van miljarden euros. Een Telegraafartikel [9] vermeldde dat Shell weigerde om het FNV-rapport over ontduiking van de steigerbouwcao in ontvangst te nemen. Woordvoerder Thijs van Velzen zei verbaasd te zijn dat de FNV bij hen aanklopte over misstanden bij steigerbouwbedrijven die door Shell zijn ingehuurd oor werkzaamheden op het Shellterrein. Shell verwees de FNV naar de steigerbouwers voor een gesprek en als dat niets zou opleveren, dan zou de FNV weer kunnen aankloppen bij Shell.

Datzelfde artikel voerde een woordvoerder van AkzoNobel op die – net zoals VNO-NCW dat deed – verklaarde dat de woordkeus van miljardenroof door Heerts polariserend is. Refererend aan de rapporten over steigerbouw en pluimvee suggereerde deze namens de multinational dat Heerts´ kritiek ongefundeerd is wanneer hij op basis daarvan ¨enkele AEX-bedrijven¨ (waaronder AkzoNobel) beschuldigt. De woordvoerder refereerde wijselijk niet aan het SOMO-rapport [4] waar de rol van het chemiebedrijf wél degelijk wordt beschreven.

´Verdringingseffect valt wel mee´

Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland stellen ook dat Heerts ¨overdrijft en polariseert¨. Ze zeggen wel degelijk betrokken te zijn bij de aanpak van schijnconstructies. De situatie is volgens een woordvoerder niet zo zwart-wit als die wordt voorgesteld. De andere kant van het verhaal is dat veel cao’s momenteel te duur zijn voor werkgevers…. [9]. In een verklaring [10] stellen beide organisaties bovendien dat verdringing door ongelijke concurrentie van Midden- en Oost-Europeanen een beperkt probleem is. Ze wijzen op een rapport van onderzoeksburo SEO [11] dat zou aantonen dat arbeidsmigratie meer voordelen dan nadelen oplevert voor de Nederlandse economie.

Op macro-niveau is er volgens het SEO weliswaar sprake van een verdringingseffect door ongelijke concurrentie in de bouw, tuinbouw, voedingsindustrie en wegtransport, maar op microniveau zouden de gevolgen van verdringing beperkt zijn. Velen die in eerste instantie hun baan verloren door arbeidsmigratie vonden enige tijd later weer gewoon een baan van gelijk of beter niveau. (Dat geldt overigens niet voor allochtonengroepen, jongeren en laagopgeleiden die vooral concurrentie hebben van arbeidsmigranten!). Voor ¨Nederlanders die niet met arbeidsmigranten concurreren¨ zijn er vooral positieve effecten, aldus VNO-NCW, zoals lagere prijzen voor bepaalde producten en behoud van bepaalde bedrijfsactiviteiten die anders wellicht verhuisd zouden zijn naar lage lonen-landen.

Nieuw Tweede Kamerbeleid

In de Tweede Kamer wordt al enige tijd gesproken over relevante onderwerpen als banenverdringing door ongelijke concurrentie, gebruik van schijnconstructies en het streven naar (al dan niet volledige) ketenaansprakelijkheid. Er zijn vragen gesteld, moties ingediend en Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid stuurde de afgelopen tijd nog een aantal Kamerbrieven.

Eind vorige week – op 26 en 27 november – kwam een en ander ook ter sprake tijdens de behandeling van de SZW-begroting [12]. Voorafgaand aan de behandeling van zijn begroting stuurde Asscher een brief aan de Tweede Kamer over de Wet Aanpak Schijnconstructies die hij volgend jaar wil indienen [13]. In deze ´Voortgangsrapportage Aanpak Schijnconstructies´ geeft hij aan welke maatregelen hij wil nemen om zo snel mogelijk ongewenste en illegale constructies aan te pakken en te voorkomen [14].

Een greep hieruit: de verplichting van het apart vermelden van onkostenvergoedingen op de loonstrook; de bestrijding van schijnconstructies en de ondersteuning van cao-handhaving door (verdere) uitbreiding van het SZW-inspectieteam; de uitbreiding van ketenaansprakelijkheid naar opdrachtgevers; de vereenvoudiging van de toegang tot de civiele rechter door een verzoekschriftprocedure; en de uitbreiding van de internationale samenwerking ter bestrijding van schijnconstructies.

Controverese regeringspartijen

Vlak voor de eerste dag van het begrotingsdebat sloten de twee regeringspartners een compromis over de reikwijdte van ´ketenaansprakelijkheid´. Tot nu toe zijn alleen de directe werkgevers van werknemers verantwoordelijk voor malversaties via schijnconstructies en konden de twee partijen het niet eens worden over de invulling van een ´volledige ketenaansprakelijkheid´ van werkgevers (zowel ondernemers als overheden). In het nieuwe wetsvoorstel is volgens het Financieele Dagblad opgenomen dat opdrachtgevers alleen gecertificeerde onderaannemers mogen inhuren en bij vermoedens van uitbuiting bepaalde concrete onderzoekstappen moeten zetten. Anders kunnen ze medeaansprakelijk worden gesteld voor eventuele schade en betaling van gederfd loon in geval van gebleken uitbuiting door de onderaannemer [15].

Toen Asscher door de SP werd gevraagd naar de inhoud van die deal en of de beoogde volledige ketenaansprakelijkheid intact blijft of niet, wilde hij daar niet op in gaan [16]. Voordat het wetsvoorstel en Memorie van Toelichting klaar zijn voor verzending aan de Kamer wil hij daarover niets loslaten. Hij zegt te hopen het dat dat zo snel mogelijk plaats kan vinden.

Positie flexkrachten

Er zijn meer relevante conflictpunten tussen PvdA en VVD die hun weerslag hebben op de kwestie van ´volledige ketenaansprakelijkheid´. Zo wil de PvdA, gesteund door FNV en CNV, de positie van ZZP-ers verbeteren en de ´doorgeschoten liberalisering´ op dat vlak tegengaan. Cao´s zouden bepalingen mogen bevatten over een maximumpercentage van uitzendkrachten en zzp’ers, om te voorkomen dat werkgevers te makkelijk hun vaste werknemers ontslaan om ze vervolgens in te ruilen voor flexwerkers. En er moet een verplichte, collectieve verzekering komen tegen arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen om het grote aantal ZZP-ers te beschermen die heel (te) weinig verdienen. De VVD is tegen en gaat daarbij vooral uit van de belangen van werkgevers en van de succesvolle zelfstandigen die er bewust voor kozen ZZP-er te worden. PvdA en VVD zijn het ook niet eens over hoe de beoogde wet Aanpak Schijnzelfstandigen zal uitpakken voor het aantal vaste contracten en de mate van flexibiliteit van flexcontracten [17].

Volgens het Financieel Dagblad, dat de hand wist te leggen op voorlopige tussenrapportages van een ambtelijk rapport over de positie en de toekomst van zelfstandigen, wordt er hard gewerkt aan maatregelen die het zzp-schap ontmoedigen. De berichtgeving hierover leidde tot grote ophef en minister Henk Kamp van Economische Zaken schoof de publicatiedatum van het rapport op tot het tweede kwartaal van 2015.

Eerste succes

De FNV sloot op 27 november een akkoord met steigerbouwbedrijf Brand Energy & Infrastructure over de wijze waarop het bedrijf toezicht gaat houden op de juiste betaling van uitzendkrachten die het bedrijf inleent bij derden. Hermen Pol van Handhaving en Naleving FNV noemde dit een belangrijke doorbraak die de aanpak van de onderbetaling van steigerbouwers in een stroomversnelling moet brengen. ¨Dat is goed voor de buitenlandse uitzendkrachten die een eerlijk loon gaan krijgen, maar zeker ook voor de Nederlandse steigerbouwers die weer kans krijgen op werk!,¨ aldus Pol. Maar de markt kan pas echt op orde worden gebracht zodra opdrachtgevers als Shell en NAM ¨hun verantwoordelijkheid pakken¨. Pol: ¨Het naleven van wet en cao moet lonen en alleen zo is het mogelijk een gelijk speelveld voor de steigerbouwers en isoleerders te creëren¨ [18].

.
Meer lezen (Supermacht):

– ¨Hoge Raad: staken bij leverancier mag om supermarkt onder druk te zetten in arbeidsconflict,¨ Supermacht, 6 november 2014.

– ¨Werknemers Lidl distributiecentrum eisen onderzoek naar ´voice-picking´ en verbetering van arbeidsomstandigheden,¨ Supermacht, 2 november 2014.

– ¨Actie distributiewerkers Zaandam: ´AH komt afspraken over contracten uitzendkrachten niet na´,¨ Supermacht, 15 mei 2013.

– ¨Meer druk op supermarkten nodig na “champignon”-uitspraak Raad van State,¨ Supermacht, 13 februari 2012.

– ¨Reorganisatie- en bezuinigingsdrang Albert Heijn stuit (weer) op verzet distributie-medewerkers (+),¨ Supermacht, 20 december 2010.

– ¨FNV Bondgenoten en Albert Heijn in aktie tegen uitzendburo wegens uitbuiting Poolse arbeiders,¨ Supermacht, 27 januari 2010.

Meer lezen (elders):

– ¨FNV: ‘Akkoord met steigerbouwbedrijf is doorbraak’,¨ FNV Bondgenoten, 28 november 2014.

– ¨Lokaal FNV: stop werken zonder loon in Den Haag,¨ FNV,¨ 27 november 2014.

– ¨Strijd tegen schijnconstructies door leden succesvol,¨ FNV Bondgenoten, 27 november 2014.

– ¨Schijnconstructies onrustbarend toegenomen,¨ Cobouw, 27 november 2014.

– ¨Lokaal FNV: stop werken zonder loon in Den Haag,¨ FNV, 27 november 2014.

– ¨Schijnconstructies in de luchtvaart aan banden,¨ PvdA, 27 november 2014.

– ¨Ketenaansprakelijkheid gaat er komen,¨ Truckjournalist, 26 november 2014.

– ¨Onderzoek onderstreept: jongeren en lageropgeleiden de klos door verdringing,¨ CNV, 21 november 2014.

– ¨FNV Bouw over schijnconstructies en onderbetaling,¨ NPO Radio 1, De ochtend, 20 november 2014.

– ¨Kamerbrief: ´Betreft Aanpak concurrentie op arbeidsvoorwaarden´,¨ Rijksoverheid, 20 november 2014.

– ¨CNV over SER-advies: ‘Oneerlijke concurrentie aanpakken’,¨ CNV, 19 november 2014.

– ¨Laatste ronde in chauffeursgevecht,¨ Trouw, 19 november 2014.

– ¨Werknemers supermarkten vragen steun van AH-klanten in Krimpen a/d Lek,¨ FNV Bondgenoten, 17 novembert 2014.

– ¨‘Onbetaalde kracht verdringt betaalde werknemer uit personenvervoer’,¨ FNV Bondgenoten, 10 november 2014.

– ¨De overheid en de bouwvakker,¨ SOMO, november 2014.

– ¨Amsterdamse demonstratie toont de toenemende kracht van de beweging tegen dwangarbeid,¨ ActieComité Dwangarbeid NEE, 16 september 2014.

– ¨Kijk en vergelijk schijnconstructies,¨ FNV, 17 april 2014.

– ¨OESO richtlijnen en de Europese markt,¨ FNV, 14 februari 2014. <http://www.fnv.nl/site/media/pdf/272013/1372247/OESOEUmrkt14feb13 >

– ¨´Wet ketenaansprakelijkheid is onwerkbaar en verstrekkend´,¨ Totaaltrans, 14 januari 2014.

– ¨Ook binnenvaart niet voor nieuw plan ketenaansprakelijkheid,¨ Totaaltrans, 14 januari 2014.

– ¨FNV’ers in actie: Stop werken zonder loon!¨

– ¨Stichting Fair Produce¨

– ¨Ketenaansprakelijkheid,¨ (Belastingdienst).

– ¨WKA Check¨

Noten (bronnen):

[1] ¨FNV: Werkgevers drukken miljarden achterover met schijnconstructies,¨ FNV, 22 november 2014.

[2] ¨Gewoon goed steigerwerk – Rapport over de cao-naleving in de steigerbouw,¨ FNV, 22 november 2014.

[3] ¨Laat je niet plukken – Onderzoek cao-ontduiking in de pluimvee verwerkende industrie,¨ Team Handhaving  FNV, september 2014.

[4] ¨De invloed van opdrachtgevers op het sociaal beleid van transporteurs – Tenderprocedures en contractonderhandelingen in het transport van chemische stoffen en in de pakketbezorging voor webwinkels,¨ SOMO (voor FNV), 6 oktober 2014. Zie ook de afzonderlijke SOMO-rapporten ¨Webwinkels en het sociaal beleid van hun pakketdiensten,¨ en ¨Chemische transporten: sociaal beleid en de invloed van opdrachtgevers

[5] ¨Kijk en vergelijk: onderhandelingsresultaat sociaal overleg,¨ FNV, 19 april 2013.

[6] ¨´Pakje verantwoordelijkheid’ voor Bol.com´,¨ FNV Bondgenoten, 6 oktober 2014.

[7]¨Land- en tuinbouw seminar 10 november 2014,¨ CEE the Opportunity, okt 2014.

[8] ¨FNV woedend over verloting van ‘slaven’,¨ Aardbeiennet, 10 november 2014.

Zie ook de reactie van de LTO in ¨´Smakeloos en respectloos´,¨ LTO, 10 november 2014.

[9] ¨Werkgevers: Heerts overdrijft en polariseert,¨ Telegraaf, 22 november 2014.

[10] ¨´Probleem verdringing door arbeidsmigratie is zeer beperkt´,¨ VNO-NCW, 21 november 2014.

[11] ¨Grensoverschrijdend aanbod van personeel,¨ SEO rapportage, november 2014. Zie ook ¨Ontwerpadvies Arbeidsmigratie,¨ van de SER (5 november 2014).

[12] Stenografisch verslag plenair debat Tweede Kamer 26 nov. 2014 over begroting SZW, Stenografisch verslag plenair debat Tweede Kamer 27 nov. 2014 over begroting SZW, Officieel verslag van debat 27 nov. 2014.

[13] ¨Kamerbrief: Voortgangsrapportage aanpak schijnconstructies,¨ Rijksoverheid, 26 november 2014.

Eerdere kamerbrieven van Asscher: ¨Actieplan bestrijden van schijnconstructies (bijlage)¨ (11 april 2013), ¨Aanbiedingsbrief afschrift brief voortgangsrapportage aanpak schijnconstructies¨ (16 december 2013), ¨Kamerbrief (Eerste) Voortgangsrapportage aanpak schijnconstructies¨ 27 november 2013) en ¨Kamerbrief Tweede voortgangsrapportage aanpak schijnconstructies,¨ (4 juli 2014)

[14] ¨Concrete invulling aanpak schijnconstructies,¨ Rendement, 28 november 2014.

[15] ¨http://fd.nl/economie-politiek/904811/coalitie-sluit-akkoord-over-schijnconstructies%2BIn+het+nieuwe+voorstel+moeten+opdrachtgevers+enkele+vaste+stappen+doorlopen+bij+het+contracteren+van+een+onderaannemer+om+eventuele+latere+aansprakelijkheid+te+voorkomen.+Zo+mogen+alleen+gecertificeerde+onderaannemers+worden+ingehuurd+en+moeten+bij+vermoedens+van+uitbuiting+concrete+onderzoek%C2%ADstappen+worden+gezet.&oe=utf-8&gfe_rd=cr&hl=nl&ct=clnk&gws_rd=cr“>Coalitie sluit akkoord over schijnconstructies,¨ Financieele Dagblad, 25 november 2014.

[16] ¨Asscher geeft geen duidelijkheid over ketenaansprakelijkheid,¨ TotaalTrans, 27 november 2014.

[17] ¨http://fd.nl/economie-politiek/906628/vvd-en-pvda-botsen-hard-over-aanpak-zelfstandigen%2BVermeij+denkt+bovendien+dat+bepalingen+over+bijvoorbeeld+een+maximumpercentage+van+uitzendkrachten+en+zzp%27ers+kunnen+voorkomen+dat+werkgevers+te+makkelijk+afscheid+nemen+van+hun+vaste+werknemers+die+vervolgens+worden+ingeruild+voor+flexwerkers.&oe=utf-8&gfe_rd=cr&hl=nl&ct=clnk&gws_rd=cr“>VVD en PvdA botsen hard over aanpak zelfstandigen,¨ Financieele Dagblad , 26 november 2014.

In afwachting van een wetsvoorstel Aanpak Schijnzelfstandigen diende VVD-er Klein een motie in (34000-XV, nr. 51) Die werd op 27 november verworpen.

[18] ¨FNV: ‘Akkoord met steigerbouwbedrijf is doorbraak’,¨ FNV Bondgenoten, 28 november 2014.

(verkorte weblink: http://www.supermacht.nl/?p=4380)