Ga naar de inhoud

DE OMVANG VAN DE GRIEKSE NEDERLAAG

Het verhaal van de slechte beslissingen heeft een tussenbesluitje gekregen. Er is na 17 uur vergaderen door een groep uitgeputte, ongeduldige, irrationele en vooringenomen mensen een “akkoord” gesloten met Griekenland (zie de link hieronder). Juncker noemt dit “akkoord” een “win-win” situatie “zonder winnaars of verliezers”, iets wat volgens Michel zelfs “hoop” en “optimisme” moet bieden. Voor wie, is de vraag.

9 min leestijd

(Oorspronkelijk verschenen op de blog van de auteur)

Tsipras neemt een reeks eisen mee naar Athene die enkel hun gelijke vinden in de eisen opgelegd aan Duitsland in het Verdrag van Versailles. De meest dringende eisen zijn welbekend (BTW hervorming, pensioenhervorming enz.) en noteer dat al die zaken in de meest vage terminologie zijn geformuleerd (“broadening the tax base” bijvoorbeeld, of “modernizing governance”, of constante verwijzingen naar “best practices” in de OESO of zelfs “internationally” – vager kan niet), zodat er volop ruimte is tot manipulatie in de interpretatie van maatregelen en resultaten.

Noteer ook dat de Griekse visie een aantal belangrijke punten inhield (a) het draaide rond een tax shift van arm naar rijk. Hierover zegt het document vrijwel niets, dan het eerder vermelde supervage “broadening the tax base”. Die maatregelen, dat zien we lager nog, zijn volledig onderworpen aan het fiat van de Trojka. (b) Versterking van de overheid, eerder dan een afbouw ervan, en (c) de volledige Griekse democratische controle over de economische herstelplannen, terwijl de internationale partners inspraak hielden in het financiële herstelplan. Verder werden bepaalde punten a priori afgewezen, terwijl andere voorstellen (het primair surplus bijvoorbeeld) beklemtoond werden.

Merk op dat deze punten ook in de “finale voorstellen” van Tsipras aan de Eurozone bewaard bleven, zoals ik in een eerder stuk uitlegde. Dat verklaart waarom deze voorstellen geen “capitulatie” waren: ze zetten een lijn voort die reeds in de voorstellen van Varoufakis van februari dit jaar werd opgestart. Dat het hier niet om een knieval aan Europa ging blijkt ook, ten overvloede, uit het feit dat het 17 uur duurde vooraleer de EU een standpunt kon bepalen, en dat dit standpunt volledig afwijkt van de Griekse voorstellen, vanaf februari tot afgelopen week. Het huidige akkoord is pas een nederlaag, en een nederlaag van reusachtige omvang.

Laat ons zien wat overblijft van de vroegere Griekse punten, en wat de Grieken nu te slikken krijgen.

1. In de dringende eisen zitten de twee punten die in februari door Varoufakis uitdrukkelijk werden afgewezen als maatregelen die de recessie enkel zouden verdiepen: het gebruiken van BTW als een instrument, en het verlagen of vertragen van pensioenen. Deze uitdrukkelijk afgewezen punten moeten nu worden uitgevoerd. Ook de privatiseringen, waarvan Varoufakis zei dat ze geval per geval moeten bekeken worden, worden uit handen van de Grieken gerukt – niet officieel (Tsipras zal uitleggen dat het de Griekse overheid is die dat doet) wel effectief, want de EU superviseert de privatiseringen en beoordeelt op een bindende manier de “implementation”.

2. Er is geen sprake meer van een verlaging van het primaire surplus – een andere kern-eis van Varoufakis in februari. De opbouw van dit surplus via een absurde 4,5% van het BBP bepaalt het ritme van de begrotingen, en dus van de austeriteit. Varoufakis stelde voor om dit te verlagen tot 1,5%. Het document geeft geen cijfers, maar wel “ambitious targets” die, als ze niet gehaald worden, moeten leiden tot “quasi-automatic spending cuts”. Meer nog, dit moet tegen aanstaande woensdag in een wet gegoten worden. Nodeloos te zeggen dat de Grieken niet de enigen zijn die hierin een zegje hebben: alles staat onder toezicht.

“full implementation of the relevant provisions of the Treaty on Stability, Coordination and Governance in the Economic and Monetary Union, in particular by making the Fiscal Council operational before finalizing the MoU and introducing quasi-automatic spending cuts in case of deviations from ambitious primary surplus targets after seeking advice from the Fiscal Council and subject to prior approval of the Institutions;”

3. Verder is ook de februari-paragraaf verdwenen over de hervorming van de arbeidsmarkt, waarin de Grieken de aanbevelingen van de International Labor Organization wilden volgen. Wat we nu krijgen is dit:

“on labour markets, undertake rigorous reviews and modernisation of collective bargaining, industrial action and, in line with the relevant EU directive and best practice, collective dismissals, along the timetable and the approach agreed with the Institutions. On the basis of these reviews, labour market policies should be aligned with international and European best practices, and should not involve a return to past policy settings which are not compatible with the goals of promoting sustainable and inclusive growth;”

In mensentaal: collectieve arbeidsovereenkomsten en stakingsrecht moeten aan de ketting. In een land waarin de lonen al enorm gedaald zijn, en de werkloosheid torenhoog, is dit desastreus. En het georganiseerde middenveld houdt eveneens op te bestaan als kracht in de arbeidsverhoudingen.

4. Hier zien we meteen hoe breed de EU “economisch beleid” opvat. ALLES valt er binnen. Terwijl één van de fundamentele elementen van de februari-tekst van Varoufakis erin bestond dat hij een onderscheid maakte tussen een “financieel” probleem (waarin anderen hun zeg mogen hebben) en “economische” problemen (waarvoor de Griekse regering de enig bevoegde actor is). Dat onderscheid is hier vervangen door het klassieke harmonica begrip dat “economisch” zo ruim definieert dat alle mogelijke beleid eronder valt.

5. Dat is het volgende punt. Terwijl Syriza uitdrukkelijk de invloed van de Trojka verwierp en daaraan z’n overwinning te danken had, is de Trojka terug, en sterker dan ooit. De Grieken moeten een nooit eerder geziene maatregel slikken, lees effe mee.

“to fully normalize working methods with the Institutions [= de Trojka] (…) The government needs to consult and agree with the Institutions on all draft legislation in relevant areas with adequate time before submitting it for public consultation or to Parliament.”

Ten eerste, wie bepaalt wat “relevant” is? Allicht niet Tsipras. Ten tweede: het is on-ge-loof-lijk dat een politieke EU-vergadering een lidstaat oplegt om haar parlement uit te schakelen en tot een formalisme te reduceren. Wetgevend werk wordt hier gedefinieerd als iets wat begint bij de regering, dan naar de Trojka gaat, en dan pas naar het parlement (waar amendementen wellicht alweer via de Trojka moeten passeren). Terwijl we dachten dat het parlement de “wetgever” was in een democratie en de regering de “uitvoerende macht”. De Trojka controleert hier zowel de regering als het parlement. Onbeschrijflijk dat de EU zoiets oplegt. Dit is het einde van de “trias politica” (de scheiding der machten) die sinds Montesquieu de Europese democratie definieerde. En dat einde is uitgesproken door een informele vergadering van staats- en regeringsleiders, die zelfs geen verslag van z’n zitting nodig heeft. En dat heet nu NORMALISERING van de samenwerkingsmethoden met de Trojka. Dit is vanaf heden dus “normaal”.

6. Meer nog, en nog meer verbijsterend: de Grieken moeten democratisch gestemde wetten terugrollen:

“With the exception of the humanitarian crisis bill, the Greek government will reexamine with a view to amending legislations that were introduced counter to the February 20 agreement by backtracking on previous programme commitments or identify clear compensatory equivalents for the vested rights that were subsequently created.”

Dus, de Griekse rechtstaat houdt op te bestaan. Een wet die in een soeverein land is gestemd kan nu door onverkozen externe krachten geannuleerd worden. Nooit eerder vertoond in de EU.

7. Tsipras zegt dat tegenover dit alles twee dingen staan: een hulppakket, en een schuldherschikking. Wat het hulpprogramma betreft: kijk hoe voorwaardelijk deze geformuleerd wordt: de top “neemt akte” van een “mogelijk” hulpprogramma, het vraagt de Trojka na te gaan hoe het hulppakket kan verlaagd worden (!!) via maatregelen die de rol van de Griekse regering verder uithollen, en wijst op het feit dat meer neoliberalisme minder steun mogelijk maakt.

“The Euro Summit takes note of the possible programme financing needs of between EUR 82 and 86bn, as assessed by the Institutions. It invites the Institutions to explore possibilities to reduce the financing envelope, through an alternative fiscal path or higher privatisation proceeds. Restoring market access, which is an objective of any financial assistance programme, lowers the need to draw on the total financing envelope.”

8. Wat betreft een schuldherschikking, ook dit is een “rain check”. De Eurogroep is “klaar om na te gaan” of er “mogelijke” en “noodzakelijke” “aanvullende maatregelen” kunnen genomen worden i.v.m. de schuld. MAAR: (a) al wat mogelijk is, is vertraging of spreiding van de afbetalingen; (b) totaal afhankelijk van de “volledige uitvoering” van de rest van het akkoord, en (c) met uitsluiting van echte schuldkwijtschelding.

“Against this background, in the context of a possible future ESM programme, and in line with the spirit of the Eurogroup statement of November 2012, the Eurogroup stands ready to consider, if necessary, possible additional measures (possible longer grace and payment periods) aiming at ensuring that gross financing needs remain at a sustainable level. These measures will be conditional upon full implementation of the measures to be agreed in a possible new programme and will be considered after the first positive completion of a review. The Euro Summit stresses that nominal haircuts on the debt cannot be undertaken.”

Slotsom: er blijft gewoonweg niets meer over van de standpunten van Syriza voor en tijdens de verkiezingen, van hun regeerverklaring, en zelfs van het plan-Varoufakis van februari, dat op zich al een grote breuk was met wat voorafging.

De rol van de Trojka is zo mogelijk nog uitgebreid, en Griekenland staat als juridische constructie nu volledig in de positie van een protectoraat. De uitvoerende macht wordt gecontroleerd door de Trojka, die al het wetgevende weerk uit handen van het parlement haalt. Einde van de democratische instellingen zoals we ze kennen.

De inhoud van het akkoord bevat geen enkel kern-element meer van het februariplan dat Varoufakis aan de Eurozone voorlegde. Elk fundamenteel punt is eruit gehaald en vervangen door volmaakt orthodoxe neoliberale standpunten. Men vraagt aan Syriza om de vakbonden te vernietigen, de arbeidsmarkt volledig te flexibiliseren, de publieke bezittingen uit te verkopen, de pensioenen te verlagen of vertragen. Van een meer performante Griekse overheid blijft dus niets meer over: die overheid zit nu terug in Brussel en Washington, niet in Athene.

En en route heeft dit informele clubje van staats- en regeringsleiders ook nog eens de soevereiniteit van een EU-lidstaat opgeheven, er de rechtstaat afgeschaft, en de hoeksteen van de Westerse democratie – de scheiding der machten – verworpen. Voorwaar iets dat “hoop en optimisme” schept. Tot wanneer het op het eigen land wordt toegepast.

Links

http://www.nytimes.com/interactive/2015/07/13/world/europe/document-text-of-the-euro-summit-statement-on-greece.html

https://jmeblommaert.wordpress.com/2015/07/10/een-griekse-capitulatie/

https://jmeblommaert.wordpress.com/2015/07/11/een-verhaal-van-foute-beslissingen/

https://jmeblommaert.wordpress.com/2015/03/02/v-van-varoufakis-waarom-we-best-goed-luisteren-naar-de-grieken/

http://www.zerohedge.com/news/2015-07-13/greek-prime-minister-releases-statement-following-greek-deal