Maandenlange voorbereidingen door activisten – met name maar niet alleen – uit de kringen van de Blockupy-coalitie, culmineerden op 18 maart in massale en deels felle acties in de straten rondom het reusachtige nieuwe ECB-gebouw. Dat was aan alle kanten afgegrendeld door de politie met kilometers prikkeldraad met daarachter cohorten ME en overal waterkanonnen. De ECB had het inhuldigingsfeest door de protesten al danig teruggeschroefd en afgezien van een grote happening met allerhande notabelen. Desondanks hadden de demonstranten aangekondigd de ECB effectief te zullen gaan blokkeren. Hetgeen geschiedde. Alle toegangswegen werden vanaf de heel vroege ochtend door grote groepen demonstranten, die vanuit verschillende plekken optrokken, geblokkeerd.

stemhier3 Anders dan bij de twee eerdere Blockupy-blokkades (in 2012 en 2013) waren er nu aanzienlijke groepen meer militante demonstranten aanwezig, die zich niet verplicht voelden te voldoen aan het ‘actieconsensus’ dat blockupy afgesproken had. Dat consensus hield in dat ‘de blokkades effectief zouden zijn, maar dat daar geen escalatie van uit zou gaan’. Dit was afgesproken om ook meer gematigde organisaties (vakbonden, attac en dergelijk) mee te laten doen. De militantere activisten aarzelden niet om de politie flink te belagen als die zich in de weg probeerde te stellen, en gooiden ook her en der ruiten van banken en overheidsgebouwen in. Ze richtten onderweg ook zoveel mogelijk barrikades op van vuilcontainers en bouwmaterialen, die vaak in brand gestoken werden. Al snel waren er op verschillende plekken om de ECB heen vette rookpluimen te zien. Vanuit de hele stad was te zien dat het er hard aan toeging rond de ECB.

Politie en pers begonnen dan ook al snel de meest wilde berichten te verspreiden over tientallen gewonde agenten en zware vernielingen. Achteraf blijkt het allemaal nogal mee te zijn gevallen (vindt ook deze rel-expert bij Zeit). Er werden zeven politieauto’s in brand gestoken en een personenauto; een dure mercedes met achterin een kinderzitje. Van de vele gewonde agenten was later op de dag ook weinig meer te bespeuren. In de avond van de 18e moest de politie toegeven dat geen agent nog in het ziekenhuis te vinden was. De 80 agenten die ‘door een bijtend gas’ zouden zijn verwond, lijken vooral slachtoffer te zijn geweest van het traangas van hun collega’s. Maar voor de media maakte dat al niet veel meer uit: het oorspronkelijke beeld was gezet en bleef staan. (Zie een mooi overzicht van de erichtgeving door Nederlandse media door Peter Storm: Blockupy: beeldvorming rond terechte actie | Ravotr) (Plus dit stukje riooljournalistiek met beroepsroeptoeter Thierry Baudet)

Van de naar schatting 350 arrestanten werd het grootste deel in de avond weer vrijgelaten. Op moment van dit schrijven (zondagavond 22 maart) zit er nog een demonstrant om onduidelijke reden vast, de in Engeland aan de SOAS studerende Federico Anibale (facebook). Wel kondigde politie en lokale pers aan dat er gezocht gaat worden naar demonstranten waar foto’s van gemaakt zijn terwijl ze criminele activiteiten zouden hebben gepleegd. Bewoners van Frankfurt worden opgeroepen om ze aan te geven.

Kritiek

Na de blokkades van de ochtend, bestond het actieprogramma onder meer uit een manifestatie met sprekers in de binnenstad, en een grote demonstratie om 17:00 uur. Dit alles bij stralend weer en een strakblauwe hemel. De demonstratie was veel massaler dan verwacht (met naar schatting 25.000 demonstranten, waar de politie er 17.000 telde). Tijdens die demonstratie deden groepen radikalen nog een paar pogingen om de politie te bestoken, maar dat leidde niet tot een verdere escalatie en werd vanuit de demonstratie even hevig uitgefloten.

De te verwachten kritiek op de radikalinski’s (vanuit blockupy, politieke partijen, vakbeweging) was er wel, maar was eigenlijk verrassend relativerend. Er werd verklaard dat het tegen de afspraken was, en dat ‘sommige acties niet goedgekeurd werden’ maar daar volgde meestal meteen achteraan dat er ook begrip was voor de woede van een deel van de demonstranten, gezien het moorddadige beleid van de ECB en de Trojka, en de manier waarop de demokratische wil van de Grieken om niet verder uitgemergeld te worden, hooghartig opzijgeschoven was.

Desondanks worden de militante acties problematisch geacht omdat ze de strategie van blockupy om een brede en tegelijkertijd radicale beweging op te bouwen, schaden. In Duitsland (en internationaal) is de mobilisatie moeizaam opgebouwd om zich echt te organiseren rond kritiek op het Europese crisisbeleid. De beweging zal eerder kleiner worden dan groeien als het beeld bestaat dat deze zich niet aan afspraken kan houden en terugvalt op de aloude straatmilitantie die alleen voor beroepsactivisten aantrekkelijk is.

Begrip

Daar staat tegenover dat veel mensen hun twijfels beginnen te krijgen over al te symbolische vormen van protest. Bij de eerste twee blockupy-acties heeft de politie danig gesold met de demonstranten en ze omsingeld en gepeppersprayed zonder dat er een onvertogen woord of daad van de demonstranten uitging. Kennelijk waren er veel mensen die zich dat geen derde keer wilde laten welgevallen, en ze namen het initiatief. En hoe. De politie was verrast door de snelle en heftige daden van een deel van de demonstranten, had zichtbaar moeite om de controle te behouden (wat alleen lukte door de overmacht aan agenten en materieel) en kreeg het op veel plekken zwaar te verduren.

Radicalere activisten waren ook kritisch over de toenemend parlementaristische ‘framing’ van blockupy, die Syriza en de Spaanse Podemos als zaligmakend leken te beschouwen, inplaats van de basisbewegingen die dagelijks de strijd tegen de bezuinigingen hadden lopen voeren. Nu Syriza ook nog eens lijkt te grossieren in water-bij-de-wijn, lijkt een vertoon van andere vormen van politiek uiten gerechtvaardigd.

Bovendien werd het hele gebeuren nu wereldnieuws. Ook meer gematigde commentatoren moesten erkennen dat de heftige taferelen ervoor zorgden dat er eindelijk over bericht werd. En ook al ging het natuurlijk vooral over rellen vanuit politie-visie, toch moest ook overal vermeld worden waarom mensen zo kwaad op de ECB waren. Niemand ontging dat er hevige kritiek op de ECB was.

En ten slotte: het feest van de ECB is vakkundig om zeep geholpen. De enige ‘gasten’ bij de opening werden per helikopter naar binnen gesluisd. Media waren daar veelal niet welkom en moesten noodgedwongen vanaf de brandende straten berichten.

Wat ook opmerkelijk was, was dat de stemming op straat eigenlijk grotendeels opperbest was, ondanks de felle taferelen soms. Het mooie weer zal daar debet aan zijn geweest, maar ook de typische Duitse geweldige organisatiestructuren. Op meerdere plekken stonden geluidswagens om muziek en commentaar de lucht in te sturen en overal waren informatietenten waar je berichten en plattegronden kon krijgen, of even kon uitblazen met een kop koffie of gratis flesje ijskoud water.

Verder

Vanuit blockupy is ook besloten dat men geen snelle stellingnames de wereld in zou sturen, en al helemaal geen distantieringen, maar de tijd gaat nemen om de gebeurtenissen grondig te evalueren. Op 9/10 mei zal er een conferentie in Berlijn georganiseerd worden, om te discussieren en te besluiten over toekomstige activiteiten. Ook lokale structuren houden evalutievergaderingen.