20 jaar Zapatistas (& NAFTA)
Precies twintig jaar geleden, op 1 januari 1994, knalden de Zapatistas de wereld binnen toen duizenden gewapende en gemaskerde indianen de stad San Cristobal en omringende dorpen bezetten in de meest zuidelijke staat van Mexico, Chiapas. Het was tevens de dag dat NAFTA, het vrijhandelsakkoord van Mexico met de VS en Canada in werking trad.
De uitwerking van de zapatisten-opstand is verstrekkend geweest en de invloed ervan ging de grenzen van Mexico ver te buiten. Het was bijvoorbeeld een van de bouwstenen van de latere globaliseringsbeweging en de blokkade van de WTO-top in Seattle in 1999. Er is op globalinfo.nl dan ook veel over de Zapatistas bericht.
20 jaar later zijn ze er nog steeds, en zijn ook nog steeds grote delen van de toen ingenomen en bevrijde gebieden onder zelfbeheer van de bevolking. Ook de mediagenieke woordvoerder Subcommandante Marcos laat weer op zijn bekende ironisch-poëtische wijze van zich horen (hier een Engelse vertaling van zijn nieuwjaarstoespraak).
Het is een wereldwonder dat ze er nog steeds zijn. In de eerste dagen van 1994 stoomde het halve Mexicaanse leger, met steun van Amerika zwaar bewapend, op om de opstandige indianen te verslaan. Er vielen dan ook meer dan honderd doden, vooral onder de Zapatistas. Maar als reactie kwamen er in Mexico zelf honderdduizenden mensen de straat op, en al snel ook op veel andere plekken op de wereld. Dit fenomeen herhaalde zich telkens als de boel in militaire zin escaleerde en mondde na veel duw- en trekwerk uit in een staakt-het-vuren die feitelijk nog steeds bestaat. Vervolgens kwam natuurlijk de paramilitaire, diplomatieke en economische oorlogsvoering, maar ook die hebben ze tot nu toe doorstaan.
Wat ook gebleven is, is de armoede, NAFTA en de neoliberale overheersing van de economie. Een stuk van Chris Iberle op de website seattleglobaljustice maakt de balans op van beide ‘bewegingen’ en merkt ook op dat er een nieuw vrijhandelsverdrag in de maak is (het Trans pacific Partnership). Hij had ook het TTIP met de EU kunnen signaleren. Het stuk sluit af met te wijzen op de noodzaak om ons daartegen te verzetten en de strijd voor voedselsoevereiniteit te steunen, en van kleine boeren en arbeiders in de voedselindustrie, of ze nu in Chiapas wonen of om de hoek…
Andere links naar stukken over de Zapatistas:
The Roots Of Global Revolt: The 20th Anniversary Of NAFTA & Zapitistas”door David Solnit.
Voor meer Engelstalige informatie over de Zapatistas zie oa de dorset Chiapas solidarity blog, met een verzameling stukken over de 2oe verjaardag, en RoarMag.
Spaanstalige nieuwsbronnen uit en over Mexico zijn er natuurlijk ook, zoals enlace zapatista of indymedia Mexico en dit blog
For an analysis of NAFTA’s affects on agriculture after 20 years, check out “NAFTA at 20: State of the North American Farmer” and “NAFTA at 20” an extensive recent report from Public Citizen’s Global Trade Watch.
Nederlandstalige stukken over verzet tegen TTIP en hopelijk nog veel meer zullen als vanouds op www.globalinfo.nl te lezen zijn.
