Na de jaarwisseling – politie is niet onze hulpdienst
(dinsdag 1 januari 2013) Het is weer jaarwisseling geweest, en gezagsdragers leven zich uit in hun inmiddels traditionele orgie van ordehandhaving en jammerklachten als die niet naar wens van hogerhand gebeurt. Vertoon van lichte rumoerigheid wordt opgeblazen tot wanstaltige wanordelijkheid, de handvol wat ernstiger incidenten worden breed uitvergroot, ieder gevoel voor proporties wordt terzijde geschoven in een ongeloofwaardige poging om een beeld te scheppen van gewelddadigheid dat nóg meer rigide optreden van nog geüniformeerd en ongeüniformeerd knuppeltuig moet rechtvaardigen. Don’t believe the hype.
(De originele versie verscheen op weblog Ravotr)
De hype komt tot uiting in een inmiddels gangbaar geworden, verhullend taalgebruik. Veelvuldig wordt gesproken over “politie en andere hulpverleners”. Nu.nl bijvoorbeeld: “De campagne die is gevoerd tegen het belagen van politie en andere hulpverleners heeft volgens de minister weel iets geholpen, maar…” De Volkskrant komt met dezelfde zinsnede. De NRC gaat nog verder en spreekt alléén maar van hulpverleners die aangevallen werden en “gehinderd bij hun werk”. Uit de context blijkt echter dat het hier niet alleen gaat over echte hulpverleners – ambulancepersoneel, brandweer – maar ook over politiemensen. Want dat is hier mijn punt: de politie is géén hulpdienst als andere hulpdiensten, agenten zijn geen hulpverleners van beroep. De politie omschrijven als gewoon een soort hulpdienst vertekent de werkelijke rol van de politie: ordehandhaving, met zachte hand dan wel met harde hand. Door via dit bedrieglijk taalgebruik agenten verbaal tot hulpverleners om te toveren wordt het inherent gewelddadige karakter van de politie gecamoufleerd.
Door te spreken van “politie en andere hulpverleners” parasiteert de politie op van het begrip en de waardering die mensen terecht opbrengen voor ambulancepersoneel en brandweerlieden. Wie op een ambulance rijdt of beroepshalve branden blust, doet nuttig en noodzakelijk werk, verleent serieus hulp. Zulke mensen agressief beh degenen en aanvallen, deugt inderdaad niet en roept weerzin om. Van die weerzin profiteert echter de politie als ze óók als hulpdienst – en niet als ordinaire, door belastinggeld betaalde knokploeg – wordt geafficheerd.
Uit de eerste berichtgeving wordt intussen al duidelijk dat agressie rond jaarwisselingsfeesten zich vooral tegen agenten, en niet tegen echte hulpdiensten, richt. De NRC beschreef een handvol incidenten. Rotterdam: ME die opduikt om de brandweer zijn gang te laten gaan bij brandbluswerk; “in Den Haag werd de politie belaagd, en in Amsterdam werden politieagenten en brandweerlieden bedreigd.” Nog wat meer: ”In Dordrecht werden agenten en brandweerlieden bekogeld met flessen.” Veelal dus agressie tegen brandweer en politie, en je krijgt de indruk dat brandweer en politie hier zij aan zij stonden en als zodanig werden bejegend. Alleen uit Apeldoorn wordt in dit overzicht melding gemaakt van een brandweerman die in de rug geschopt werd, zonder dat er gesproken werd over politie in de buurt. Maar in Groningen gooide iemand stenen naar een politieauto en werd daarvoor gearresteerd. De boventoon voerde in dit alles toch duidelijk een vleugje confrontatie tussen feestvierders/ omstanders en politie, en in mindere mate brandweer die samen met politie optrok. Van geweld tegen ambulancepersoneel lezen we hier concreet niets, ze komen alleen voor in de opsomming van huldiensten, echt en onecht, waartegen agressie een extra hoge strafmaat heeft gekregen. Er is dus, zo je wilt ‘agressie’, tegen de politie, en in samenhang daarmee ook wat opgefoktheid jegens de brandweer, vooral als die een plezierig samenzijn rond brandende kerstbomen verstoort. Er is dus sprake van ordehandhaving die niet helemaal slaagde, that’s all. Ik citeer dan de inmiddels op internet fameuze grumpy cat, en zeg: good!
De omvang van het ‘geweld” verdient ook wel een enkele opmerking. De Volkskrant: “Het totaal aantal gewelddadigheden was afgelopen nacht ruim 8000 tegen 8500 vorig jaar, liep Opstelten weten.” De NRC is wat preciezer en kwam met 8094 incidenten. Dat klinkt veel, maar daar vallen hoogstwaarschijnlijk ook geregistreerde scheldwoorden van omstanders tegen agenten onder. Verder, aldus de Volkskrant: “Er werden 74 hulpverleners belaagd, tegen 110 vorig jaar.” Er wonen in dit land 16 miljoen mensen, en de wereld vergaat als er 74 mensen met agressie belaagd worden? Bij een enkele Eén Mei-demonstratie, in Utrecht 2011, in Amsterdam 2012 – werden beide keren rond de tweehonderd mensen tegelijkertijd belaagd – door de politie met haar arrestatieteams en haar ME -pelotons. Zeer velen daarvan kregen harde klappen. Dat houden we maar beter in het achterhoofd als we verder lezen over de nieuwjaarsnacht: “Er zijn 61 mensen gearresteerd omdat ze zich gewelddadig gedroegen tegen hulpverleners.” Hoeveel van die gewelddadig – echt gewelddadig, niet louter met ruwe taal – tegen demonstranten optredende politiemensen zijn ooit gearresteerd? Ontslagen zou beter zijn, ik geloof niet in arrestatie, maar de ongelijkheid is evident.
Verder met de nieuwjaarsnacht. “In totaal werden er 1000 aanhoudingen verricht wegens geweldpleging, brandstichting en andere vergrijpen. Vorig jaar bedroeg dat aantal 1300”, zo lezen we, nog steeds in de Volkskrant. Daarbij mag nogmaals worden gesteld dat onder die vele “andere vergrijpen” zich wel eens doodgewone scheldpartijen en dergelijke kunnen bevinden. Door alles te verbieden, kun je hoge aantallen arrestaties legitimeren. Maar dat wil niet zeggen dat er van grootschalig asociaal geweld sprake is.
Verder stelde het ook niet enorm veel voor: “Het merendeel van de vergrijpen betrof vernielingen”, aldus de NRC. En hoe vaak was die “brandstichting” gewoon het in de fik steken van kerstbomen – relatief onschuldig, maar veelal verboden? En wat te denken van dit bericht in het overzicht van Nu.nl? “In de vroege ochtend maakte de politie een einde aan een feest in Dordrecht. Daar was geen vergunning voor, maar er waren wel 250 mensen binnen. De feestgangers vertrokken rustig.” Hier is het slechts het feestverbod, en niet het gedrag van feestvierders, dat politieoptreden ontlokte. Maar stel dat de feestvierders – na flink wat drank, ongetwijfeld – nu eens boos geworden waren, en dat hadden laten merken? Dan had je pas heisa gehad, en ongetwijfeld veel verontwaardiging over “geweld tegen hulpdiensten” – enkel en alleen omdat er een verbod moest worden afgedwongen.
Zo wordt de hype gevoed. Zo handhaven de ordehandhavers hun legitimiteit, ten koste van de vrijheid. Zo voeden gezagsdragers die valse beeldvorming, door misbruik te maken van een terechte waardering die échte hulpverleners wel degelijk verdienen. Politiewerk is in de kern geen hulpverlening. Politiewerk is regels afdwingen met geweld, mensen in het gareel houden, ten bate van een orde die systematische verstoring meer dan verdient. Als dat hulpverlening is, dan is het hulp aan de vijand.