Ga naar de inhoud

Zapatistas: De Andere Campagne

De zapatistas roepen op tot een nieuwe strategie voor links. Te beginnen nu.

6 min leestijd
Image

Het verhaal hieronder is afkomstig van de website van noticias. De radio van noticias, Radio Alerta zond afgelopen vrijdag 23 een speciaal progamma over Chiapas uit.
Zie voor prachtige verslagen van ter plekke ook het weblog van Pieter

Na jaren van stilte trok het Ejército Zapatista de Liberación Nacional (EZLN) eind juni opnieuw de aandacht met de afkondiging van het Alerta Roja. Speculaties over de betekenis daarvan mochten niet lang duren, want enkele weken later publiceerde het EZLN de 6e Declaración de la Selva Lacandona. Het document roept op tot eenheid van links in Mexico en de wereld. Het is een uitnodiging tot dialoog met politieke en sociale organisaties, inheemse bewegingen, non-gouvernementele organisaties, collectieven, groepen en personen die zichzelf als links beschouwen en de oproep onderschrijven.

Subcomandante Marcos: ‘We willen overeenstemming bereiken met personen en organisaties puur uit de linkse hoek. We zijn ervan overtuigd dat alleen onder links verzet tegen de neoliberale globalisering leeft. We willen een land creëren met gerechtigheid, democratie en vrijheid voor iedereen. Ons plan is om alle uithoeken van Mexico te bezoeken en nederige en eenvoudige mensen zoals wijzelf te ontmoeten. We gaan hun vragen hoe zij leven, waar ze voor strijden, wat ze vinden van de situatie waarin ons land zich bevindt en hoe we kunnen voorkomen dat we onder de voet gelopen worden.’

Gezamenlijk met hun bondgenoten willen de Zapatistas met La Otra Campaña een alternatief vormen voor de drie grote electorale partijen PRI, PAN en PRD. Het EZLN is de politieke partijen zat: hun filosofie en hun verraad aan de inheemse bevolking vanwege het niet uitvoeren van de Akkoorden van San Andrés waarin grondwettelijke erkenning van het recht op zelfbeschikking en autonomie voor de inheemse bevolking waren neergelegd.

La Sexta

Na de publicatie van de verklaring werd een Comisión de la Sexta Declaración de la Selva Lacandona in het leven geroepen dat de campagne van de grond moet trekken. Vanaf begin augustus waren er ieder weekeinde bijeenkomsten. Duizenden mensen reisden urenlang in pickup-trucks over modderige wegen om zich persoonlijk bij de campagne aan te komen sluiten. Op 5, 6 en 7 augustus kwamen de linkse politieke organisaties bijeen; op 12, 13 en 14 augustus de inheemse bevolkingsgroepen en verwante organisaties. Op 19, 20 en 21 augustus ontmoetten de linkse sociale bewegingen elkaar en op 26, 27 en 28 augustus de NGO’s, culturele organisaties en collectieven. En zovoort en zovoort.

Tijdens de bijeenkomsten kon iedereen die wilde het woord nemen. Er werd geen tijdslimiet gesteld. Het enige wat de Comisión Sexta vooralsnog deed, was luisteren. Urenlang, tot in de kleine uurtjes, werd er gesproken over democratie, solidariteit, verzet, neoliberalisme en de noodzaak tot samenwerking. Ervaren en minder ervaren sprekers presenteerden hun visie op de wereld. Met of zonder gebalde vuist. Wel of niet met een Viva Mexico! op het eind, soms wel dan weer niet gevolgd door cabrones! Maar er was ook ruimte voor ontroerende en persoonlijke verhalen, grapjes en muziek, en de Comisión Sexta luisterde.

Duidelijker dan voorheen was er ook plaats voor kritiek en lagen de positie van Subcomandante Marcos en de hiërarchische verhoudingen binnen het ELZN onder vuur. El Panzon (‘de dikke pens’), zoals zijn bijnaam tegenwoordig luidt, erkende ieder beschuldiging ten aanzien van zijn egocentrisme maar ontkende, ondanks de opmerkelijke veranderingen in zijn postuur, tegenwoordig beter te eten dan de anderen. Tijdens de bijeenkomst van de Inheemse organisaties was er naast erkenning voor het baanbrekende werk van de Zapatistas ook kritiek op hun mediazucht die de problemen van andere indiaanse gemeenschappen overschaduwde en op het feit dat zij alleen gevraagd werden mee te doen als het de Zapatistas uitkwam. Toch werd besloten de krachten te bundelen en gezamenlijk de strijd aan te gaan.

Lange weg

De Subcomandante zal vanaf januari in heel Mexico organisaties en personen bezoeken die niet aanwezig konden zijn bij de ontmoetingen. Met nadruk wees Marcos echter op het feit dat hij niet als woordvoerder van de campagne naar buiten zal treden maar uitsluitend en alleen als woordvoerder van het EZLN. Meerdere mensen hebben gewezen op het risico dat hij loopt, aangezien hij ongewapend op stap gaat. Het EZLN kondigde daarom ook aan dat opvolging verzekerd is. Comandante Moises is, na de inmiddels overleden Pedro, aangewezen als de nummer twee van het Zapatistaleger.

De vergadering van het afgelopen weekeinde maakte ook duidelijk dat er zonder Marcos geen Otra Campaña kan zijn. Hoewel de spreektijd ditmaal was beperkt tot vijf minuten, waren er na enkele uren al zulke uiteenlopende ideeën over hoe nu verder, dat alleen de conclusie van de Subcomandante de hoop op eenheid nog aantrekkelijk deed klinken. ‘Het mag niet zo zijn dat er later personen zijn die achterblijven of zich van de campagne distantiëren, omdat het hen al in het begin onmogelijk werd gemaakt bij te dragen aan de vormgeving ervan. We zijn begonnen aan een lang proces, de campagne kan wel eens tien jaar gaan duren.’
De eerste ronde van van plenaire vergaderingen werd op 18 september afgesloten met een slotverklaring over de inhoud van La Otra Campaña. De voorlopige resultaten geven aan dat er nog een lange weg te gaan is. Overeenstemming is er in ieder geval over de wens om het politieke proces dat zich vanaf 1994 in Chiapas heeft voltrokken uit te breiden naar heel Mexico en dit met uiteenlopende sociale sectoren en organisaties samen te doen; over de wens om de verantwoordelijkheid voor de campagne te delen met iedereen die zich erbij aansluit; en tot slot om ‘op een bescheiden manier te aanvaarden dat er een stap is gezet in de richting van een werkelijk politiek alternatief voor het traditionele partijensysteem; dat in een gecompliceerd en conflictueus land als Mexico aan een geheel nieuwe horizon interessante politieke voorstellen gerezen zijn.’

La Otra Campaña is een gewaagde aanzet tot een nieuwe manier van politiek bedrijven. Met de Sexta Declaración de la Selva Lacandona. geeft het EZLN opnieuw, in de eigen eenvoudige woorden, uitdrukking aan het verlangen en de hoop van links op een betere wereld. La Otra Campaña onderscheidt zich bovendien door de manier waarop geprobeerd wordt om werkelijk van onder af links te verenigen. Of het succesvol zal zijn in het valt nog te bezien maar op de Mexicaanse verkiezingen zal het zeker grote invloed hebben.

Komende vrijdag besteedt Noticias’ webradio Radio Alerta uitgebreide aandacht aan de Zapatista’s. Naast een chronologie van de laatste maanden in Chiapas kun je een interview verwachten met Grassroots Projects die watervoorzieningen bouwt in twee Zapatista dorpen, en – uniek – een speciaal voor Grassroots Project en Noticias geproduceerde uitzending van Radio Insurgente Radio Insurgente para Holanda’ (alleen in het Spaans).

Stem vrijdag 23 september af op Radio Alerta, vanaf 18.00 uur.

Meer info:

Noticias: Zapatistas in Alarmfase Rood [22-06-05]
Noticias: Zapatistas terug op politieke toneel [05-07-05]
Blog van Pieter vanuit Chiapas
Globalinfo: EZLN opnieuw in de startblokken
Radio Insurgente
Indymedia Chiapas [spaans/engels]

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door xxx, Noticias.)