Ga naar de inhoud

WTO . ZIP nr. 53

WTO.Zip is weer uit, nr. 53 van 12 april 2005.

39 min leestijd
Placeholder image

INHOUD:

A) Global Week of Action

Op initiatief van ruim 100 internationale activisten op gebied van handel en neo-liberalisme uit november 2003 is er een internationale aktieweek uit geroepen van 10 t/m 16 april 2005. Duizenden mensen en vele organisaties en netwerken wereldwijd doen mee om de vrijhandelsmythe te doorbreken en om alternatieven naar voren te brengen. In Nederland is de Coalitie voor Eerlijke Handel opgericht.

B) Stem voor groene rechtvaardigheid – stuur Mandelson post
Cyberaktie van Friends of the Earth Europe

C) “WTO-hervorming, wereldwijde civil society en de weg naar Hong Kong”

TNI nodigt uit: lezing van Walden Bello over strategie tav WTO op 21 april in Amsterdam.

D) Petitie voor vrijlating van 36 gearresteerden tijdens WTO-minitop in Kenia Organisaties wereldwijd richten zich aan handelsministers

Kortgeleden circuleerde onder organisaties die de internationale handelsbesprekingen volgen een petitie voor steun aan deze activisten. Ondersteunen van de petitie kan nog steeds.

E) Besprekingen over ‘medicijnakkoord’ WTO opnieuw mislukt
Verhoudingen arm-rijk op scherp

31 Maart jongstleden werd weer geen overeenko,mst bereikt over amendering van het TRIPs-artikel dat gaat over export van medicijn-kopies aan staten zonder eigen farmaceutische industrie. De standpunten van de WTO-lidstaten zijn niet wezenlijk veranderd maar de tijd dringt voor de miljoenen zieken. De gemoederen liepen op 31 maart hoog op.

F) Goede bedoelingen met bijwerkingen
Wemos-documentaire over Roll Back Malaria-partnerschap

Wemos presenteert vol trots de documentaire “Goede bedoelingen met bijwerkingen.” Deze productie van 20 minuten gaat over malariabestrijding in Tanzania middels een partnership met overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en instellingen van de Verenigde Naties. De bedoelingen zijn goed, maar er zijn ook bijwerkingen…

G) Coherentie van landbouw- en ontwikkelingsbeleid

Vijftien jaar geleden kwam het Europese landbouwbeleid ernstig in opspraak door dumping van rundvleesvoorraden die ernstige schade opleverde voor de veehouders van de Sahel. Maatschappelijke protest leidde (mede) tot stopzetting van de dumping, en tot coherentiebeleid. Nu dreigt hetzelfde te gebeuren, maar dan onder auspiciën van de WTO.

H) tip: “Geopolitiek en de mondiale rooftocht der ondernemingen”

Aziz Choudry Рactivist, schrijver en onderzoeker uit Nieuw Zeeland Рschreef in maart een baanbrekend artikel over het handelsbeleid van de VS en de EU sinds de mislukking van de WTO-top in Canc̼n.

I) Regering gooit beschermende internationale arbeidsregelgeving over boord

Het Internationaal Havenwerkersverdrag moet van tafel vindt het kabinet, en het heeft daartoe in maart 2005 een wetsvoorstel ingediend. De vakbonden en de havenwerkers zijn op zijn zachtst gezegd woest, terwijl de werkgevers ‘eindelijk’ voor elkaar hebben waar ze al jaren op uit waren.

J) Nederland eiste verhoging prijzen water en energie in Argentinië

Nederland speelde een dubieuze rol als voorzitter van de EU door eind 2004 van Argentinië te eisen dat het de prijzen van elektriciteit, telefonie en (waarschijnlijk) water zou moeten verhogen. Nederland deed dit op verzoek van multinationals uit ondermeer Franskrijk.

K) De slag om de pensioenen in de Verenigde Staten

Paul Krugman, toonaangevende progressieve columnist van de NYT gooide de knuppel in het hoenderhok door te schrijven hoe een geoliede conservatieve smeercampagne de Amerikaanse coalitie van ouderenorganisaties AARP in de wielen rijdt, die zich verzet tegen Bush’ plannen om het pensioenstelsel drastisch te hervormen en te privatiseren.

A) Global Week of Action

In november 2003 namen ruim 100 internationale activisten op gebied van handel en neo-liberalisme deel aan een bijeenkomst in Delhi, the International Trade Campaign Conference. Daar werd gesproken over de idee om een internationale aktieweek te organiseren van 10 t/m 16 april 2005. Het doel van de Week is om overal ter wereld de vrijhandelsmythe te doorbreken en om alternatieven naar voren te brengen. Men wil de grootst mogelijke mobilisatie ooit tot stand brengen.

De idee werd voorgelegd aan internationale netwerken, en vervolgens aan de 500 mensen die in januari 2004 deelnamen aan een ‘handels’symposium tijdens het Wereld Sociaal Forum in Mumbai (India). Vele honderden groepen, bewegingen en netwerken wereldwijd hebben zich ondertussen aangesloten en organiseren een veelvoud aan actiteiten overal ter wereld. Naar verwachting zullen 10 miljoen mensen uit 70 staten op de een of andere wijze deelnemen.

De vijf hoofddoelen van de Week zijn:

1. het doorbreken van de vrijhandelsmythe.
De rijke en machtige staten beweren voortdurend dat vrijhandel en privatisering het enige antwoord is op wereldwijde armoede. Regeringen en beleidsmakers slikken deze mythe. Arme staten worden gedwongen hun markten te openen voor buitenlandse bedrijven en voor goedkope en vaak gesubsidieerde importgoederen; ze mogen hun kwetsbare producenten niet meer ondersteunen en worden geacht basisvoorzieningen te privatiseren. De resultaten zijn desastreus. Met deze mythe moet voor eens en altijd afgerekend worden.

2. het bekritiseren en beïnvloeden van de agenda’s van G8, IMF, WTO, Wereldbank en van regeringen van noord en zuid.
We eisen van hen dat ze hun beleid wijzigen omdat het schadelijk is voor de armen.

3. het voorstellen van alternatieven voor het huidige systeem.
Er is een radikale verandering nodig willen we hoop hebben op het kunnen stoppen van armoede. Arme staten moeten in staat worden gesteld om hun eigen economische beleid te maken, waaronder handelsbeleid, met als doel de armoede te verminderen.

4. het tonen van de wereldwijde schaal van activisme.
We willen onze solidariteit en internationalisme laten zien, en de kracht van het volksverzet en van de gezamenlijke afwijzing van afgedwongen liberlisering en privatisering.

5. het versterken van de beweging door gecoördineerde campagnes.
We ondersteunen, versterken en bouwen (aan) nationale ‘handels’campagnes en bewegingen.

De boodschap is:

– NEE tegen de rijken en machtigen die ons en de armen onrechtvaardige handelsovereenkomsten opdringen en willekeurige liberalisering en privatisering.

– JA tegen het recht van een ieder op voedsel, levensonderhoud, water, gezondheid en onderwijs.

Meer over de internationale Aktieweek en over de vele actitviteiten: http://april2005.org

* Nederland *

In Nederland is voor de gelegenheid een coalitie opgericht, de Coalitie voor Eerlijke Handel waarbij tal van lobby- en aktie-organisaties aangesloten zijn. Er is een eigen website waarop vermeld de activiteiten die deze week in Nederland plaats hebben.

De bijbehorende tekst van Coalitie voor Eerlijke Handel:

“Wereldleiders hebben beloofd armoede en honger in de wereld voor 2015 te halveren. Door politiek onwil is van hun Millenniumdoelstellingen tot nu toe weinig terechtgekomen.

2005 kán een stap vooruit betekenen! In december heeft de Wereldhandelsorganisatie WTO de kans om handel een belangrijke motor te maken in het gevecht tegen armoede. Maar dan moeten de belangen van de armste landen en kleine producenten worden gerespecteerd.
In ruim 70 landen voeren boeren, milieu- en ontwikkelingsorganisaties daarom campagne voor eerlijke en duurzame handel. In Nederland doet de Coalitie voor Eerlijke Handel mee aan de ‘Global Week of Action’. Zij vraagt de Nederlandse regering het gevecht tegen armoede bij de WTO-onderhandelingen centraal te zetten.
Kom naar onze activiteiten. Maak een vuist voor eerlijke handel!”

ACTIEWEEK VOOR EERLIJKE HANDEL (www.coalitievooreerlijkehandel.nl)

* Maandag 11 april
– Rijst-actie Novib bij Economische Zaken, 10-11u, Den Haag (Novib)
Info: http://www.maketradefair.nl

* Dinsdag 12 april
– Lancering Make Trade Fair campagne, Plein, 10-17u, Den Haag (Novib)
Info: http://www.maketradefair.nl)

* Donderdag 14 april
– EZ/WTO-tribunaal – Nieuwspoort, 14u, Den Haag ((XminY, VdV)
Info: http://www.globalternatives.nl
– Publieksmanifestatie, Grote Pyr, 20u, Den Haag ((XminY, VdV)
Info: http://www.globalternatives.nl

* Zaterdag 16 april

– Afrikadag, 10-16uh, ROC-Utrecht (Evert Vermeer Stichting)
Info: http://www.afrikadag.nl
– Manifestatie Handel Tegendraads, Plein, 12-18u, Den Haag (ICCO, Kerkinactie)
Info: http://www.icco.nl en www.kerkinactie.nl

Leden van de coalitie voor eerlijke handel:
www.kerkinactie.nl, Keer het tij!, Milieudefensie, SOMO, Hivos, Platform aarde – boer – consument, Natuur en Milieu, XminY, Wemos, Both Ends, Novib, Evert Vermeer Stichting, ICCO, Landelijke Vereniging van Wereldwinkels, Oikos, Stichting Max Havelaar, en Zuid-Noord Federatie

B) Stem voor groene rechtvaardigheid – stuur Mandelson post
Cyberaktie van Friends of the Earth Europe

In het kader van de Global Week of Action Against Poverty die vandaag van start gaat, is Friends of the Earth Europe (FOEE) begonnen met de internet/postkaartaktie “Stem voor groene rechtvaardigheid”.
Via haar website (http://www.foeeurope.org/trade/takeaction) kunnen cyber-postkaarten gestuurd worden aan Europees Commissaris voor Handel Mandelson. Het is een protest tegen de schadelijke gevolgen voor mens en milieu door de vrijhandel waarin EU een groot aandeel heeft.
Hieronder een vertaling van de oproep:

“Kom in aktie! Stem voor groene rechtvaardigheid”

Van 10 tot en met 16 april vindt de global week of action plaats, de grootste mobilisatie van dit jaar. Miljoenen mensen komen nu in aktie en zeggen “vrijhandel werkt niet”.

De huidige handel onder toezicht van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) vergroot de kloof tussen arm en rijk, ontneemt rechten aan gemeentes en provincies, en plundert de natuurlijke hulpbronnen van de aarde.

Rijke staten en grote bedrijven dringen hun agenda’s voor vrijhandel en open markten op aan de wereld. Maar hun model faalt en heeft verwoestende effecten voor mens en milieu.

Doe mee aan de Global Week-activiteiten en stuur Europees Commissaris voor Handel Mandelson een email. Vraag hem om zich in te zetten voor ‘groene rechtvaardigheid’ en niet voor vrijhandel.
Stem vandaag om de armoede te stoppen en het milieu te beschermen.

http://www.foeeurope.org/trade/takeaction
(global week of action: http://www.april2005.org)

C) “WTO-hervorming, wereldwijde civil society en de weg naar Hong Kong”
Lezing Walden Bello over strategie (21 april, Amsterdam)

Het ASIA PROGRAMME van het Transnational Institute (TNI) nodigt uit voor een lezing van Walden Bello over een NGO-strategie ten aanzien van de WTO. Bello is op 21 april 2005 van 15 tot 17 uur te gast bij TNI in Amsterdam (Paulus Potterstraat 20 t.o van Gogh Musuem).

“WTO reform, global civil society and the road to Hong Kong”

De raamovereenkomst van juli 2004 toont definitief aan dat (stapsgewijze danwel alomvattende) hervorming van de WTO in het belang van de ontwikkelingslanden een illusie is. Meer dan ooit onthullen raamovereenkomst en zijn naspel dat de WTO een ijzeren kooi is die ontwikkelingslanden in een onderhandelingsspel lokt dat op systematische wijze vervormd is ten gunste van de grote noordelijke handelsmachten. Door de toenemende onbuigzaamheid van de kant van die machten is het nu moeilijk een andere strategie uit te werken ter bescherming van de belangen van ontwikkelingslanden en de wereldwijde civil society dan die welke ontwikkeld werd voor Cancún, namelijk: de ontsporing van de ministeriële top.

In essentie komt ontsporing neer op het concentreren op het punt waarin de WTO het meest kwetsbaar is, namelijk het consensus-systeem van de besluitvorming. Concreet betekent dit er voor te zorgen dat er – voor of tijdens de 6e ministeriële top in Hong Kong – geen consensus komt op de belangrijkste onderhandelingsthema’s.

Om succesvol te zijn, moet de strategie van ontsporing in de maanden voorafgaand aan de 6e Ministerial leiden tot een grote druk door lobby en op straat in Genève en tot grote nationale campagnes gericht aan bepaalde regeringen. Het moet samenkomen in een gecoördineerd programma van massa-actie en lobbydruk in Hong Kong en elders in de wereld op D-day, halverwege december 2005.

(TNI ASIA PROGRAMME; http://www.tni.org/asia; asia@tni.org; tel: 020-662 6608)

D) Petitie voor vrijlating van 36 gearresteerden tijdens WTO-minitop in Kenia
Organisaties wereldwijd richten zich tot handelsministers

Op de website het AIDC (Alternative Information and Development Centre) is de petitie te vinden die kortgeleden circuleerde onder organisaties die de internationale handelsbesprekingen volgen. De ondertekenaars richten zich daarmee aan de handelsministers uit hun eigen staten met het dringende verzoek om bij de Keniase regering de intrekking te bepleiten van de beschuldigingen tegen 36 mensen die op 3 maart bij een geweldloze demonstratie tegen de WTO in Keniase hoofdstad Mombasa gearresteerd werden.
Van elke brief wordt een kopie gestuurd aan de Keniase minister voor handel, Dr Mukhisa Kituyi. In Nederland deed Both Ends de coördinatie.
Men kan alsnog de deze week opgestuurde petitie steunen door contact op te nemen met Stefan Verwer (sv@bothends.org).

Hieronder een vertaling van de petitie-tekst:

(aan …
etc …

Wij, de ondertekenaars van deze petitie, willen bij u de ernstige situatie onder de aandacht brengen van 36 vreedzame demonstranten in Kenia. Hen staat mogelijk een lange gevangenisstraf te wachten terwijl ze hun fundamentele recht op vrijheid van expressie en vergadering uitoefenden rond de recent gehouden WTO mini-top in Mombasa. De bittere ironie van hun situatie is dat het onderwerp waartegen ze protesteerden – namelijk landbouwsubsidies in de geïndustrialiseerde wereld – een sentiment is, dat ook gedeeld wordt door de eigen regering, en een thema van verhitte diskussie op de bewuste WTO-bijeenkomst.

We verzoeken u uw invloed aan te wenden bij de Keniase regering opdat deze de aanklachten tegen de arrestanten intrekt. Het faciliteren van een WTO-bijeenkomst kan geen excuus zijn voor het schenden van fundamentele rechten van burgers. Demonstraties maken zondermeer deel uit van een normaal funktionerende demokratie die de vrijheid van expressie respecteert. De Kenya Human Rights Commission (KHRC) liet ons bovendien weten dat de activisten de wettelijk voorgeschreven procedures volgden, waarmee de gronden voor hun arrestatie en van de aanklachten tegen hen hoogst twijfelachtig zijn.

Hoewel de in rapporten genoemde aantallen variëren, gaan we er van uit dat er op 3 maart 2005 60 tot 100 mensen door de politie omsingeld en vastgehouden werden. Naderhand werden er zo’n 53 gearresteerd op, naar het schijnt, het terrein van een moskee. Er zijn verslagen waarin gesproken wordt over het uitoefenen van geweld tegen deze mensen door de politie. Van de groep werden er 43 tot de volgende dag in een cel vastgehouden, waarna men ze op borgtocht vrij liet. Tegen een groep van 36 mensen is nu (onder de Public Order Act) een formele aanklacht ingediend wegens deelname aan een illegale bijeenkomst, waarvoor een maximale gevangenisstraf van 3 jaar geldt. Op 29 april a.s. zal de groep moeten verschijnen voor de Kwale Magistrate’s Court; daarom is er slechts weinig tijd om de zaak aanhangig te maken bij de Keniase autoriteiten.

Velen van ons zijn toegewijde campagnevoerders en activisten in eigen land. Sommigen van ons hebben het geluk om onze mensenrechten te kunnen uitoefenen zonder de soort sankties te riskeren waar onze collega’s in Kenia mee te maken hebben. De meesten van ons zijn nu dan ook bezig met de voorbereidingen van activiteiten voor de Global Week of Action in april waarvoor vele duizenden zo niet miljoenen mensen over de hele wereld gemobiliseerd worden om een “nee” tegen vrijhandel te ondersteunen. De gedaagde activisten en hun sympatisanten zouden daaraan hun bijdrage hebben willen leveren, maar zijn gedwongen om zich voor te bereiden op het verdedigen van hun rechten in de rechtszaal tegen deze zeer problematische aanklachten.

Met alle respect verzoeken we u snel contact op te nemen met de Keniase Attorney General Amos Wako (fax: +254-20-315105) en de Director of Public Prosecution (fax: +254-20-243524) en hen te vragen de aanklachten in te trekken overeenkomstig de internationale uitgangspunten voor de mensenrechten. U kunt verder behulpzaam zijn door kopies van uw brieven aan hen te sturen aan de diplomatische vertegenwoordigers van Kenia in uw land.
De Keniase National Commission on Human Rights,en de KHRC doen soortgelijke verzoeken. Advokaten vertegenwoordigen de groep arrestanten door de grondwettelijkheid van de aanklachten onderwijl te toetsen. Zij gaan er van uit dat de Keniase Grondwet expliciet is de bescherming van fundamentele rechten, en dat Sectie 70 het recht op vrijheid van geweten, expressie en vergadering waarborgt.
Bij voorbaat dank voor uw inzet voor de getroffen mensen.

(afsluiting…)

Bron: http://www.aidc.org.za/?q=book/view/529

E) Besprekingen over ‘medicijnakkoord’ WTO opnieuw mislukt
Verhoudingen arm-rijk op scherp

(door Rob Bleijerveld)

31 Maart jongstleden was de tweede sluitdatum van de TRIPs Raad voor het vaststellen van een definitieve regeling voor export van medicijn-kopies aan staten zonder eigen farmaceutische industrie. Maar net als op 30 juni 2004 – de eerste sluitdatum – werd er geen overeenkomst bereikt over de vervanging van de huidige, tijdelijke uitzonderingsregeling voor dwanglicenties door een amendement van TRIPs-artikel 31(f). Ondertussen blijken de standpunten van de WTO-lidstaten niet wezenlijk veranderd te zijn maar dringt de tijd voor de miljoenen mensen die wachten op betaalbare medicatie. De vertegenwoordigster van de Afrika Groep sprak van een kwestie van “leven en dood” en de gemoederen liepen volgens waarnemers op 31 maart hoog op.

Afrika Groep cs. versus rijke industriestaten

Op 30 augustus 2003, aan de vooravond van de ministerstop in Cancún, en na jaren van bittere strijd, kwam deze tijdelijke uitzonderingsregeling (‘waiver’) tot stand. De Algemene Raad van de WTO legde het compromis vast in paragraaf 11 van het Raadsbesluit van die dag [1]; de toenmalige voorzitter van de Raad voorzag het daarnaast op eigen gezag van een aparte (en controversiële) toelichting. Het Raadsbesluit, met inbegrip van alle gemaakte voorbehouden, ruimde een belangrijke hindernis op voor met name lidstaten van de Afrika Groep om deel te nemen aan de top in ‘Cancún’.

Tijdens de zitting van 31 maart jongstleden was er een verhit debat over vorm en inhoud van het nog uit te werken TRIPs-amendement, en over de omstandigheden waaronder het ’30 augustus-besluit’ en de voorzitterstoelichting tot stand waren gekomen. Het zijn met name de standpunten van de lidstaten van de Afrika Groep en die van grootste industriestaten die sterk uiteenlopen.
De laatste groep houdt vast aan het besluit van de Algemene Raad en aan de voorzitterstoelichting. Ze willen niet dat dat akkoord opengebroken wordt om er weer over te moeten onderhandelen. Deze groep bestaat ondermeer uit de VS, EU, Zwitserland, Taiwan, Japan, Canada, Australië en Hong Kong-China, en herbergt de hoofdkantoren van de machtigste farmaceutische industrieën.
De lidstaten van de Afrika Groep, die samen een groot deel uitmaken van het ledenbestand van de WTO, staan daarentegen een amendement voor dat slechts deels [2] uitgaat van genoemd besluit. Daarnaast verwerpen ze de voorzitterstoelichting. Deze stellingname wordt gedeeld door de meeste andere ontwikkelingsstaten in de WTO: Zambia (sprekend namens de groep van Minst Ontwikkelde Landen), Benin (sprekend namens de ACP-staten), Argentinië, Brazilië, India, de Filippijnen, Sri Lanka en Peru.

Een zwakke “cultuur van leven” vigeert…

Ambassadrice Valentine Rugwabiza van Rwanda, coördinator van de Afrika Groep, refereerde aan de Terri Shiavo-kwestie in de VS door de Amerikaanse president Bush te citeren: “Where there are serious questions and substantial doubts, our society, our laws, and our courts should have a presumption in favor of life. It should be our goal as a nation to build a culture of life”. Volgens haar is de toewijding in de TRIPs Raad om “een cultuur van leven op te bouwen” echter veel te zwak en te weinig urgent om de miljoenen die stervende zijn, met name in Afrika, te bedienen van goede en betaalbare medicijnen. Al vier jaar lang ligt deze kwestie op tafel zonder dat een permannent oplossing dichterbij komt…

Cancún-compromis misbruikt

Rugwabiza haalde verder een voorstel aan van de Afrika Groep van 30 november 2004, waarin gedetailleerd ingegaan wordt het Raadsbesluit van 30 augustus 2003. Bepaalde onderdelen zijn volgens de Groep overtollig en moeten daarom geen deel uitmaken van een permanente oplossing voor dwanglicenties en exportmogelijkheden van generische medicijnen. Verder zijn er voorstellen voor elementen die wel opgenomen dienen te worden.
Net als nu het geval is, wezen “sommige” staten in augustus 2003 de concrete voorstellen van de Groep af. Tevens werd toen zekere druk uitgeoefend [3] opdat kritische lidstaten akkoord gingen met de in het conceptbesluit opgenomen beperkende voorwaarden en maatregelen. Die voorwaarden blijken een goede uitvoering van de (huidige) ‘waiver’ echter sterk te belemmeren [4].

Op 30 augustus 2003 (maar ook daarna) maakten de Afrika Groep en andere ontwikkelingsstaten duidelijk dat ze niet tevreden zijn met deze niet-strukturele oplossing en dat verdere diskussie nodig is om tot een permanente regeling te komen. Maar, omdat ze het belangrijk vonden om vlak voor Cancún hun steun uit te spreken voor de ministerstop namen ze (voorlopig) genoegen met de ‘waiver’. Zo zouden de WTO-ministers zich immers beter kunnen concentreren op andere belangrijke thema’s…
Ten aanzien van de inhoud van de voorzitterstoelichting [5] hebben ze steeds duidelijk hun reserveringen uitgesproken: een permanente oplossing behoeft een nauwkeurigere beschouwing met inbegrip van alle aspecten, waaronder de keuze van een geschikt uitvoeringsmechanisme. Volgens Rugwabiza was de toelichting uitsluitend bedoeld om ongerustheid weg te halen bij de farmaceutische industrie (als zouden de generische fabrikanten via de ‘waiver’ een sterke positie kunnen verwerven op de medicijn-markt [6]). De voorzitterstoelichting zou het tijdig bereiken van een compromis binnen handbereik brengen, maar de omstandigheden zijn inmiddels gewijzigd. Toch blijven zelfs nu de machtige industriestaten vasthouden aan het document.

“TRIPs-artikel 31 (f) aanpassen”

Beleidsmakers uit 35 Afrikaanse staten uitten onlangs hun ongerustheid over de effectiviteit van het “30 augustus-besluit” [7]. De Rwandese ambassadrice stond uitgebreid stil bij hun bevindingen. Voor het vinden van een geschikte en werkbare permanente oplossing is het in hun ogen nodig alle beperkingen voor export en import van generische medicijnen op te heffen. Daartoe moet ondermeer het artikel 31 (f) van het TRIPs akkoord herzien worden [8]. Daarbij bracht Rugwabiza de in de Doha Verklaring aangegane verplichting in herinnering: “To interpret and implement the TRIPS Agreement in a manner supportive of WTO Member’s right to protect public health and, in particular, to promote access to medicines for all”. Ze riep alle lidstaten op om zich in overeenstemming met letter en geest van paragraaf 11 constructief in te zetten voor het bereiken van een “permanente, duurzame, veilige en voorspelbare” regeling.
Vele ontwikkelingsstaten spraken hun steun uit voor de standpunten van de Afrika Groep.

Geen centimeter…

De VS, de EU en Zwitserland houden echter vast aan hun standpunt dat het Raadsbesluit een onderhandelingsresutaat is en een evenwicht schept tussen de belangen en zorgen van de verschillende groepen van lidstaten. Een paar onderdelen kunnen weliswaar geschrapt worden wegens overbodigheid, maar het “openbreken” van het Raadsbesluit, ofwel het heronderhandelen over de inhoud van de ‘waiver’, zou het bereiken van een consensus over een amendement erg bemoeilijken… [3] Ze zeggen bang te zijn dat heronderhandeling leidt tot verzwakking van de garanties die moeten voorkomen dat generische medicijnen verdwijnen naar markten waarvoor ze niet bedoeld zijn.
Verder staat voor hen buiten kijf dat de voorzitterstoelichting onderdeel is van de consensus.

Zwitserland ging ook in op de naar voren gebrachte urgentie voor de bevolking van vele staten die zich in een benarde situatie bevindt (“leven en dood”) en op de beweerde immoraliteit van uitstel van een overeenkomst. De Zwitserse regering voelt zich niet aangesproken omdat de ‘waiver’ een gezamenlijk besluit is van de WTO-lidstaten. Verder zou de Zwitserse staat bezig zijn met het veranderen van eigen wet en regelgeving om uitvoering van de ‘waiver’ mogelijk te maken [9]. Openbreken van de ‘waiver’ zou dit proces juist in gevaar brengen.
Kenia bracht een uitspraak van de Canadese delegatie in herinnering van 29 augustus 2003 die een erkenning inhoudt van de druk waaraan de delegaties van met name Afrikaanse staten bloot stonden: Canada loofde het “opmerkelijke geduld” dat de arme staten hebben met de rijke staten in deze kwestie van “leven en dood”.

De formele bijeenkomst van de TRIPs Raad van 31 maart werd aldus zonder overeenkomst over het amenderen van artikel 31 (f) afgesloten. Op verzoek van de Afrika Groep zal aantredend voorzitter Choi Hyuck tot eind mei proberen alsnog een basis te vinden voor een akkoord. De kwestie zal vervolgens weer aan de orde komen in de Trade Negotiation Committee (mei) en de Algemene Raad van 26 en 27 mei. De TRIPs Raad komt pas op 14 en 15 juni weer bijeen, vlak voordat in Geneve het concept-startdocument voor de Hong Kong-top van december wordt opgemaakt.

Open eind?

Met deze houding drijven de rijke staten deze patentkwestie op de spits. Mogelijk is hun bedoeling om te kijken in hoeverre deze kwestie opnieuw in te brengen is in het geheel van onderhandelingen van de Doha Ontwikkelings Agenda. Een uiteindelijk compromis zou verdere ‘compensatie’ kunnen opleveren op andere handelsterreinen.
Tevens staan de bepalingen in het TRIPs-verdrag al enige tijd onder druk door ontwikkelingen in de World Intelectual Property Organisation (WIPO) [10]. Maar ook wordt de houdbaarheid van de bepalingen uit het TRIPs-verdrag aangetast door opname van zogenaamde TRIPs Plus-bepalingen in regionale en bilaterale handelsverdragen waar de VS en de EU hard op inzetten [11].

Ondertussen toont de bijeenkomst van de TRIPs Raad van 31 maart aan dat het geroemde geduld van de ontwikkelingsstaten opraakt en dat de rijke staten zichzelf steeds meer isoleren. Kenia gaf aan, dat het niet vinden van een oplossing een negatief effect kan hebben op de uitkomst van ministerstop in Hong Kong…

Noten:
[1] Het besluit gaat over de uitvoering van paragraaf 6 van de Doha Verklaring over TRIPS en Volksgezondheid uit 2001. Het TRIPS-akkoord laat toe dat overheden in geval van een nationale gezondheidscrisis en onder stringente voorwaarden zogenaamde gedwongen licenties goedkeuren ten behoeve van de productie van goedkope, generische medicijnen voor de binnenlandse markt. Het Raadsbesluit van 30 augustus 2003 verruimt de mogelijkheden voor productie en export van een beperkte groep generische medicijnen naar staten die geen of onvoldoende farmaceutische capaciteit hebben. Toch bestaan er belangrijke hindernissen die de praktische uitvoering veelal belemmeren.
[2] Ze baseren zich hierbij op de volgende passage in paragraaf 11: “the amendment will be based, where appropriate, on this Decision.”
[3] Volgens Zambia en Kenia deden de rijke staten hen (en andere lidstaten) beloften in ruil voor hun steun voor het “30 augustusbesluit” en de voorzitterstoelichting. Zambia werd destijds verzekerd dat de ‘waiver’ een tijdelijke was en dat diskussies voor het vinden van een strukturele regeling (door amendering van het TRIPs-artikel) zouden volgen, en wel op basis van dat zelfde Raadsbesluit! Opmerkingen van rijke staten op 31 maart j.l. als zouden lidstaten als Zambia het debat weer willen opbreken, zijn daarom niet ter zake doende.
Volgens Kenia hielden de VS en andere rijke staten in augustus 2003 de Afrikaanse staat met succes af van het voorlezen van een (kritische) verklaring in de Algemene Raad. Hoewel de VS deze beschuldiging af deed als “perceived promises” en “ongefundeerd”, zegt Kenia bewijzen te hebben.
[4] Zowel TRIPs-artikel 31 (f) als de ‘waiver’ gaan ervan uit dat productie onder dwanglicentie voornamelijk gericht moet zijn op het leveren aan de binnenlandse markt, hetgeen de exportmoglijkheden beperkt. Daarnaast zijn er beperkingen door door speciale verordeningen voor labeling en verpakking en voor de actieve ingrediënten. Zie ook: “‘Akkoord’ voor toegang tot medicijnen in WTO: beter geen oplossing dan een valse oplossing!”, door Stijn Oosterlynck, WTO.ZIP nieuwsbrief nr 28, 3 september 2003 (https://www.globalinfo.nl/article/articleview/202/)
[5] Op 31 maart bevestigde een “senior official” van de WTO dat er achteraf aan het besluit-document van de Algemene Raad van 30 augustus 2003 een voetnoot toegevoegd is. Daardoor wordt, aldus de Afrika Groep, ten onrechte suggereerd dat de voorzitterstoelichting met algemene instemming aangenomen is. Volgens de ambtenaar is de voetnoot echter toegevoegd ter kennisgeving aan de lezers en verandert het niets aan de status van de toelichting (…).
[6] De grote farmaceutische bedrijven zijn bang dat generische exportmedicijnen voor veel lagere prijzen doorverkocht worden op de eigen thuismarkten, zomogelijk zelfs als vervalst merkproduct. Ook zijn ze beducht voor direkte concurrentie door generische producten omdat – zo blijkt uit Aziatisch onderzoek – de beschikbaarheid van (goedkopere) generische producten hen noodzaakt het eigen prijspeil te laten zakken… Dat laatste kan tevens in hand gewerkt worden door een prijsbeleid van overheden. Zie: “(Draft) Conclusions of Asian workshop on TRIPs and access tot medicines: national responses (Kuala Lumpur 28-30 november 2004”, door Chee Yoke Ling en Martin Khor, TWN Info Service on WTO and Trade Issues (Dec04/2), Third World Network, 6 december 2004 (http://www.twnside.org.sg/title2/twninfo173.htm).
Het Third World Network bracht een handboek uit met betrekking tot herziening van patentbeleid en -wetten: “Manual on Good Practices in Public Health Oriented Patent Policies and Laws, and its supplement” (meer info bij: twnet@po.jaring.my)
[7] Zie noot 5.
[8] Een goede structurele oplossing is nodig, zeker nu de Indiase regering een nieuwe patentwet aannam die de uitvoering van dwanglicenties sterk bemoeilijkt (lange wachttijden, rechtszaken over royalties, etc.). De wet is stringenter dan het TRIPs-verdrag vereist (!), terwijl India tot voor kort juist een zeer belangrijke producent en leverancier was voor staten zonder eigen farmaceutische industrie (“India’s TRIPS Compliance Effort Could Be Test Case”, door William New van 24 maart 2005 (http://www.ip-watch.org/weblog/index_test.php?p=33)).
Bangladesh werpt zich nu op als opvolger van India en boogt op strategische samenwerking met Indiase bedrijven als CIPLA. Tot 2016 hoeft Bagladesh zich volgens de TRIPs-afspraken tot 2016 niet te houden aan bepaalde bepalingen door zijn status als Minst Ontwikkeld Land (“Pharmaceutical Sector Growing Fast”, door Nazmul Hassan, 26 maart 2005 (http://www.arabnews.com/?page=9&section=0&article=61111&d=26&m=3&y=2005&pix=community.jpg&category=Features%22)). Desondanks blijft er struktureel een tekort aan capaciteit voor goedkope, legale farmaceutische producten bestaan.
[9] Ik kon geen relevante bronnen raadplegen [R.B.], maar wel is in WTO.ZIP al wel geschreven over Canadese stappen in deze richting en de daarbij behorende kanttekeningen. Zie: “Canada past Patent Wet aan om de uitvoer van generische geneesmiddelen mogelijk te maken”, door Stijn Oosterlynck, WTO.ZIP nieuwsbrief nr 38 van 22 oktober 2003(https://www.globalinfo.nl/article/articleview/248/).
[10] Zie ondermeer: “Debate Heats Up Over WIPO Development Agenda,” door William New van 1 april 2005 (http://www.ip-watch.org/weblog/index.php?p=39).
[11] Zie ondermeer: “‘Data Exclusivity’ – how the EU could use EPAs to undermine access to affordable medicines,” door Tetteh Hormeku (TWN-Africa), in: African Trade Agenda, vol 2 nr 2, februari 2005 (twnafrica.org/docs/ATA-22-en.rtf).

bronnen:
– “Heated discussions as TRIPS and Health Para 6 deadline is missed”, door Sangeeta Shashikant (TWN), 1 april 2005 (http://lists.essential.org/pipermail/ip-health/2005-April/007713.html).
– “TRIPS Public Health Amendment Deadline Missed”, door William New, 31 maart 2005 (http://www.ip-watch.org/weblog/index_test.php?p=37)
– “Talks On TRIPS and Health Stall As Deadline Nears”, door William New, 21 maart 2005 (http://www.ip-watch.org/weblog/index_test.php?p=31)
– “Africa Group submits proposal for amending TRIPs in relation to access to medicines,” Third World Network van 15 December 2004 (http://twnside.org.sg/title2/twninfo177.htm).

F) Goede bedoelingen met bijwerkingen
Wemos-documentaire over Roll Back Malaria-partnerschap
(door Nienke Nuyens [1])

Wemos presenteert vol trots de documentaire “Goede bedoelingen met bijwerkingen.” Deze productie van 20 minuten gaat over malariabestrijding in Tanzania. Een nieuwe trend is om ziekten zoals malaria aan te pakken in een partnership met overheden, bedrijven, maatschappelijke organisaties en instellingen van de Verenigde Naties. Een voorbeeld van zo’n partnership is Roll Back Malaria. De bedoelingen zijn goed, maar er zijn ook bijwerkingen…
De documentaire is te bestellen als DVD of video voor slechts 5 via(of tel. 020-4352060).

“Goede bedoelingen met bijwerkingen”

In Tanzania sterft elke vijf minuten iemand aan de gevolgen van malaria. Per jaar sterven er in Afrika één miljoen mensen aan de ziekte. Dat is meerdere keren het aantal slachtoffers van de Tsunami in Azië eind 2004.

Malaria is een armoedeziekte. Het komt vooral voor in de armste ontwikkelingslanden.
In 1998 is het Roll Back Malaria Global Partnership (RBM) opgericht met als doel de halvering van het aantal malariapatiënten in 2010. In het partnership maken overheden, de farmaceutische industrie en instellingen van de verenigde naties samen een vuist. Het partnership promoot het gebruik van muskietennetten en werkt aan de ontwikkeling van effectieve, nieuwe malariamedicijnen.

De bedoelingen zijn goed en volgens Minister van Ardenne voor Ontwikkelingssamenwerking zijn de partnerschappen, de driehoek van overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties, een duurzaam antwoord op ziekten als malaria.
Maar de realiteit van Tanzania laat zien dat er bijwerkingen zijn.

Een onderzoek van de People’s Health Movement toont aan dat door Roll Back Malaria het budget voor malariabestrijding wel is gestegen, maar dat voor de meeste mensen de muskietennetten onbetaalbaar zijn. Ook de nieuwe medicijnen zijn voor de arme bevolking meestal niet te betalen. Omdat de patiënt vaak een te lage dosering koopt, neemt bovendien resistentie tegen de ziekte toe. De Wereldgezondheidsorganisatie wil dat de markt zijn werk doet, maar de praktijk laat zien dat dit niet realistisch is. Zwangere vrouwen en kinderen tot 5 jaar krijgen nu een subsidie van 2.60 dollar per klamboe, maar voor de allerarmsten zijn preventie en medicatie eenvoudigweg te duur.

Roll Back Malaria schenkt te weinig aandacht aan de oorzaken van de ziekte zoals armoede, slechte behuizing, stilstaand water en onhygiënische woonomgeving. Hiervoor is geen geld beschikbaar. Het partnership zorgt bovendien door alle rapportageverplichtingen voor extra werkdruk bij het gezondheidspersoneel. Pas als het partnership de gezondheidszorg in brede zin in het ontvangende land zou versterken, bijvoorbeeld door training van personeel, investeringen in apparatuur etc., dan zou er meer kans zijn op succes.

Noot:
[1] Nienke is Communication officer Health and the Private Sector bij Stichting Wemos.

————————————————
kader: Campagne: Toegang tot zorg voor iedereen!

Het uitbrengen van de documentaire is onderdeel van de campagne “Toegang tot zorg voor iedereen!” die Wemos, in samenwerking met de regionale COSsen, in 2004 begon en die doorloopt tot eind dit jaar.
Iedereen moet toegang hebben tot goede zorg. Dat is in veel ontwikkelingslanden lang niet het geval. We willen bereiken dat de Nederlandse overheid zich internationaal sterk maakt voor een gelijke toegang tot gezondheidszorg voor alle mannen, vrouwen en kinderen ter wereld.

Waarom is toegang tot zorg zo belangrijk?

Een optimale gezondheid is een universeel mensenrecht. Dat betekent dat iedereen een beroep moet kunnen doen op goede, betaalbare zorg. En dat overal ter wereld voorwaarden aanwezig moeten zijn voor een gezond leven. Zoals schoon drinkwater, goede voeding en veilige arbeidsomstandigheden. Dat lijkt zo vanzelfsprekend. De realiteit is helaas anders. In veel ontwikkelingslanden is goede gezondheidszorg voor veel mensen niet beschikbaar.

Voorbeeld

Abiola Tilley-Gyado is kinderarts in Afrika. Zij erkent dat medicijnen hard nodig zijn: van de zes miljoen Afrikanen met HIV hebben slechts 300.000 mensen toegang tot aids-medicijnen. Maar alleen medicatie leveren is volgens Tilley-Gyado zinloos. “Als je medicijnen beschikbaar stelt tegen bijvoorbeeld aids, moet je tegelijkertijd ook zorgen voor schoon water en goede medische hulp in plaatselijke ziekenhuizen. En wat heb je aan medicijnen als je niet eens te eten hebt?”

Waarom een campagne?

Met steun van Nederlandse zorgverleners wil Wemos politici aansporen zich sterk te maken voor gelijke toegang tot zorg voor iedereen. Goede gezondheid is niet voor niets een universeel mensenrecht. Ook de Nederlandse overheid heeft de plicht om voor dat recht op te komen en overheden van ontwikkelingslanden hierin te ondersteunen. Via een grote campagne in 2004 en 2005 willen we deze boodschap overbrengen. Zorginstellingen in Nederland kunnen hun betrokkenheid bij de gezondheidszorg in ontwikkelingslanden tonen door een activiteit te organiseren tijdens de Week van Internationale Gezondheid.

Steun betuigen?

Wemos verzamelt zoveel mogelijk steunbetuigingen onder zorgverleners in Nederland. Met die steun roept Wemos de Nederlandse overheid op zich internationaal sterk te maken voor een gelijke toegang tot zorg voor iedereen. Steun ook de campagne en sms de letters ‘SOS’ naar het nummer 4777 of steun de campagne op http://www.smssos.nl

Meer over de achtergrond van de campagne op http://www.smssos.nl of neem contact op via

G) Coherentie van landbouw- en ontwikkelingsbeleid
(door Niek Koning [1])

Vijftien jaar geleden kwam het Europese landbouwbeleid ernstig in opspraak. De EU dumpte haar rundvleesvoorraden in landen aan de Afrikaanse westkust. Daarmee berokkende ze ernstige schade aan de veehouders van de Sahel voor wie dit een traditionele afzetmarkt was. Economen rekenden voor dat die schade een veelvoud was van de ontwikkelingshulp die de Sahel-landen van Europa kregen. In 1993 dwong het maatschappelijke protest de EU om deze praktijk te staken.
Europese samenwerkingsovereenkomsten gaan in dezelfde richting.

Dit artikel verscheen eerder globalinfo.nl. Zie daar de rest..

H) tip: “Geopolitiek en de mondiale rooftocht der ondernemingen”

Aziz Choudry Рactivist, schrijver en onderzoeker uit Nieuw Zeeland Рschreef in maart een baanbrekend artikel over het handelsbeleid van de VS en de EU sinds de mislukking van de WTO-top in Canc̼n.
Een vertaling door Tijn van Beurden (“Geopolitiek en de mondiale rooftocht der ondernemingen”/ 27 maart 2005) is te vinden op globalinfo.nl

Een kenmerkend citaat uit het stuk:

“En erger nog, in het concept BIT (Bilaterale Investerings Verdrag, vert.) tussen de VS en Pakistan heeft de VS er op aangedrongen dat Pakistan Amerikaanse ondernemingen schadeloos stelt voor hun toekomstige investeringen in geval van inbreuk op de IPR (intelectueel eigendomsrecht, vert.) en eenzijdige annulering van octrooien. Volgens een ambtenaar van het Pakistaanse ministerie van Justitie houden de Amerikaanse onderhandelaars vol dat als Islamabad niet onmiddellijk compensatie betaalt aan benadeelde Amerikaanse ondernemingen, de ICSID van de Wereld Bank de compensatie zal betalen en het bedrag als een lening van Pakistan zal behandelen. (27)”

(Oorspronkelijke titel: “Corporate conquest, global geopolitics: Intellectual property rights and bilateral investment treaties”; verschenen in het maart-nummer van het blad Seedling van GRAIN (http://www.grain.org/seedling/?id=314)).

I) Regering gooit beschermende internationale arbeidsregelgeving overboord
(door Robin van Stokrom)

Het Internationaal Havenwerkersverdrag moet van tafel vindt het kabinet, en het heeft daartoe in maart 2005 een wetsvoorstel ingediend. De vakbonden en de havenwerkers zijn op zijn zachtst gezegd woest, terwijl de werkgevers ‘eindelijk’ voor elkaar hebben waar ze al jaren op uit waren.

Het betreffende verdrag, ILO 137, is in 1976 door de Nederlandse regering geratificeerd. Volgens dit ILO-verdrag (International Labour Organisation) behoren havenwerkers geregistreerd te staan en krijgen zij vervolgens voorrang op het verrichten van havenwerk boven ongeregistreerde arbeiders. Het doel hiervan is ondermeer om invoering van technologische vernieuwingen in de havensector eenvoudiger te maken, op basis van consultatie en onderhandeling [1].

Maar, zo stelt nu de Minister van Sociale Zaken, deze regeling past niet in ‘een modern arbeidsmarktbeleid’ waarbij iedereen een gelijke kans behoort te krijgen [2]. De vakbonden zien het anders. Zij stellen dat de regeling, die voorziet in een registratiesysteem van havenarbeiders, het werk veiliger maakt en een acceptabel beloningssyteem voor de werknemers mogelijk maakt. Zonder dit zogenoemde pasjessysteem zouden werkgevers eenvoudiger goedkopere krachten, zonder goede scholing, kunnen aannemen.

Het wetsvoorstel van Minister van Sociale Zaken De Geus tot opzegging van het ILO-verdrag is volledig in lijn met de wens van de werkgevers. Volgens het ILO-verdrag behoren de werknemers en de werkgevers samen overleg te voeren over de invoering ervan, wat in de jaren tachtig ook gebeurde, maar sinds 2000 frustreren werkgevers dat overleg. In de praktijk komt er sinds 2000 niet veel terecht van het pasjessysteem. “Schandalig gedrag loont kennelijk, want nu krijgen ze van De Geus alsnog hun zin,” vindt Niek Stam [3], FNV-vakbondsbestuurder.

De Geus negeert rechterlijke beslissing

Omdat de regering nauwelijks enige actie ondernam om de situatie te veranderen, klaagden de vakbonden de Nederlandse staat aan bij de Haagse rechtbank. Die zaak werd 6 oktober 2004 gewonnen. De rechter oordeelde dat de Staat zijn internationale verplichtingen schendt, maar de rechter vond zich niet gemachtigd om te oordelen of de staat wetgeving moest ontwerpen om het registratiesysteem wettelijk verplicht te stellen [4].

Als antwoord heeft De Geus nu een wetsvoorstel ingediend om het verdrag op te zeggen, in plaats van het verdrag daadwerkelijk na te komen door het in wetgeving om te zetten of de wet aan te passen. “Het is toch te gek op los te lopen wat deze man doet. De Geus rijdt door een rood stoplicht en krijgt van de rechter een bekeuring vanwege het overtreden van de wet. Wat doet de Geus? Gewoon het stoplicht weghalen want dan kan je ook niet de wet overtreden,” stelt de havenbondsbestuurder Stam [5].

Tweede Europese havenrichtlijn

Wat des te vreemder is, zo stelt de FNV, is dat de tweede Europese havenrichtlijn, ingediend door de Europese Commissie op 13 oktober 2004, de EU-lidstaten oproept dit ILO-verdrag te implementeren. De Europese Commissie zegt “de kwaliteit van het werk in de haven te willen bevorderen en beveelt regeringen aan het ILO 137 verdrag te ratificeren”, stelt Stam [6].

Maar dat is slechts lippendienst, voegt Stam eraan toe. Net als de eerste havenrichtlijn, die in november 2003 werd verworpen door een krappe meerderheid in het Europese Parlement [7], moet deze ‘hernieuwe’ versie de zelfafhandeling van de scheepslading door de bemanningsleden en niet opgeleide gelegenheidsarbeiders toelaten. Dit laatste is in strijd met het ILO verdrag 137 want deze conventie bepaalt – middels het registratiesysteem – dat het havenwerk alleen uitgevoerd mag worden door erkende, opgeleide havenarbeiders.

De Europese Commissie roept Europese regeringen enkel op om het ILO verdrag 137 te ratificeren – om daarmee de diverse nationale wetgevingen te stroomlijnen – maar stelt dit niet verplicht. En zoals de Nederlandse regering laat zien, dit niet-bindend advies betekent weinig. Ook de tweede Havenrichtlijn stelt havenwerk dus open voor niet opgeleide – en dus lager betaalde havenwerkers [8].

De inhoud van tweede Europese havenrichtlijn kwam als een grote boze verrassing voor de Europese bonden. De vakbonden zijn woedend over het voorstel om los- en laadwerk door de bemanning van de schepen toe te staan (‘zelfafhandeling’). Dit maakt het havenwerk minder veilig en vermindert de werkgelegenheid en sociale zekerheid van de huidige havenarbeiders, aldus havenarbeiders en vakbonden.

Europese werkgevers vrezen stakingen

Maar niet alleen de bonden zijn ontevreden over de inhoud. Ook werkgeversorganisaties in Europa reageerden verbaasd op het voorstel, en zijn uitermate ontevreden. De 400 Europese havens behoren reeds tot de goedkoopste in de wereld, en zij willen nu vooral de rust bewaren – vooral gelet op de talloze stakingen die de eerste Europese havenrichtlijn provoceerde. De Belgische directeur van de Antwerpse haven, Delwaide, verklaarde erg angstig te zijn voor acties in deze haven waar 85% van de havenwerkers in de vakbonden georganiseerd zijn. “Onrust kan het imago van de haven ernstig aantasten” [9].

Zo staat ook de ECSA, koepel van de nationale organisaties van reders in Europa, bepaald niet te springen om snelle invoering van de zogenoemde zelfafhandeling van de lading. In hun nieuwsbrief stelt de koepel dat de politieke bespreking van de richtlijn niet gepaard mag gaan met stakingen en andere vakbondsacties in de havens [10].

De Britse en Duitse regeringen reageerden tevens teleurgesteld. “Veel van de herzieningen in de tweede Havenrichtlijn zijn posities die reeds bedebateerd en verworpen zijn, of welke reeds door de EU-lidstaten waren aangepast tijdens de onderhandelingen met het Europese Parlement in de laatste drie jaar” [11]. De tegenstanders, en dat zijn er dus veel, zien weinig van deze discussies terug in het nieuwe voorstel.

Nieuwe aanzetten voor havenactie

De agenda’s van de Raad van Ministers en het Europees Parlement laten zien dat de richtlijn nog zeker twee jaar bediscussieerd zal gaan worden. Genoeg tijd dus nog voor de havenarbeiders om wat gaten in het voorstel te schieten. Acties zijn reeds begonnen, onder meer met een petitie [12] en een briefkaartenactie. Stakingen en andere acties worden niet uitgesloten. In Frankrijk was er alvast een voorschot met een havenstaking op 8 april.

Noten:
[1] “Wereldhavens 72 – Special bulletin: ILO 137,” door Kees Marges (London), e-Bulletin 72, 22 februari 2004 (http://www.havenarbeiders.be/ILO137.htm).
[2] “Minister De Geus: geen voorrang voor werkloze havenwerknemers,” Persbericht Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, 26 januari 2004 (http://home.szw.nl/actueel/dsp_persbericht.cfm?jaar=2004&link_id=36554). Zie ook: “Wetsvoorstel beëindigt voorrangspositie werkloze havenarbeiders,” Persbericht Nr. 05/030, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Directie Communicatie), 28 februari 2005 (http://home.szw.nl/actueel/dsp_persbericht.cfm?jaar=2005&doc_id=7055&link_id=62976).
[3] “Voortrekken in haven mag niet,” Rotterdams Dagblad, 27 januari 2004 (http://www.havenforum.nl/viewtopic.php?t=3657).
[4] “Staat schendt verdrag havenwerk,” Rotterdams dagblad, 6 oktober 2004.
[5] “De Geus weer destructief bij opzeggen verdrag havenwerk,” Persbericht FNV, 1 maart 2005
[6] “Europese transportbonden wijzen nieuwe havenrichtlijn unaniem af,” SP, 6 december 2004 (http://europa.sp.nl/db/nieuws/europapage.html/2825).
[7] “Europese havenliberalisering voorlopig van de baan,” door Robin van Stokrom, WTO ZIP nieuwsbrief nr 42 van 10 januari 2004 (https://www.globalinfo.nl/article/articleview/300/1/2/).
[8] “Manifest tegen de Haven- en Dienstenrichtlijn,” door Waakhond in Brussel-weblog, 9 november 2004 (http://europa.sp.nl/weblog/index.php?p=360).
[9] “Antwerp opposes port services directive,” door Justin Stares (Brussel), LloydsList, 23 december 2004 (http://www.havenforum.nl/viewtopic.php?t=6883).
[10] “Reders twijfelen over plan Havenrichtlijn,” door Jan Werts, in Nieuwsblad Transport, 25 januari 2005 (http://www.pp2stop.org/news/viewtopic.php?t=7)
[11] Citaat uit: “Whitehall sets out reservations on ports directive,” door Brian Reyes in Gibraltar, 7 februari 2005 (http://www.havenforum.nl/viewtopic.php?t=7260). Bericht uit Duitsland: “German states fight EU port plan,” door Bülent Erdogan in Koeln, in LloydsList, 23 februari 2005 (http://www.pp2stop.org/news/viewtopic.php?t=36).
[12] “Transport,” 25 januari 2005 (http://www.pp2stop.org/news/viewtopic.php?t=7).

J) Nederland eiste verhoging prijzen water en energie in Argentinië
(door Kees Hudig)

De Argentijnse president Kirchner kwam onlangs in het nieuws omdat hij opriep tot het boycotten van de pompstations van de Nederlands/Britse multinational Shell. Deze multinational verhoogde ondanks afraden van de Argentijnse overheid de prijzen van benzine aan de pomp, terwijl concurrenten zich aan de prijsbevriezing hielden. Het beleid van de Argentijnse regering is om te proberen de inflatie en prijsverhogingen voor de burgers binnen de perken te houden. Nadat de omzet aan de Shellpompen drastisch daalde, trok het bedrijf de prijsverhoging weer in.

Eerder speelde de Nederlandse overheid een opmerkelijke rol wat betreft het prijspeil in Argentinië. Terwijl Nederland voorzitter was van de EU, in de tweede helft van 2004, heeft het druk uitgeoefend op de Argentijnse regering om de prijzen van elektriciteit, telefonie en (waarschijnlijk) water te verhogen. Nederland deed dit op verzoek van Frankrijk (en in iets mindere mate ook Spanje en Italië), wiens multinationals veel belangen hebben in de geprivatiseerde Argentijnse (ex-)publieke voorzieningen.

Als de prijzen niet naar wens van de EU opgeschroefd zouden worden, zou dit de relatie tussen de EU en Argentinië schaden, zo werd te kennen gegeven. Dit gebeurde onder andere via de Nederlandse Ambassade in Buenos Aires. Het zou bijvoorbeeld de toegang van Argentijnse produkten op de Europese markt kunnen bemoeilijken.

Saillant detail is dat de meeste privatiseringscontracten tussen de Europese multi’s en de Argentijnse overheden getekend werden toen het land de peso nog volledig (een-op-een) gekoppeld had aan de dollar. Ondertussen is, na de daardoor in december 2001 veroorzaakte economische crisis, de koppeling weer verlaten en vindt uitbetaling dus plaats in de gedevalueerde peso. Dus moeten de multinationals hun winst halen uit zo groot mogelijke prijsverhogingen.

Volgens een bericht in weekblad The European Voice gaf Eneko Landaburu, directeur-generaal voor externe betrekkingen van de Europese Commissie, Argentinië in december “enkele maanden” tijd om tot hogere prijzen voor elektriciteit en water te komen.

Ook het IMF staat achter de wens van de Europese multinationals. Om te voorkomen dat het IMF tot een heroverweging van de Argentijnse economie zal overgaan, overweegt de regering om de uitstaande lening ter waarde van 15 miljard vroegtijdig terug te betalen. De bevolking zal dus hoe dan ook de kosten betalen.

Bronnen:
– Reuters (14 december 2004)
– European Voice vol.10 No.44 (16 december 2004)

K) De slag om de pensioenen in de Verenigde Staten
(door Kees Hudig)

Een van de toonaangevende progressieve columnisten in de VS, New York Times’ Paul Krugman, gooide in februari de knuppel in het hoenderhok door te schrijven hoe er een geoliede conservatieve smeercampagne gelanceerd was tegen de Amerikaanse coalitie van ouderenorganisaties AARP. Deze verzet zich namelijk tegen plannen om het pensioenstelsel drastisch te hervormen en te privatiseren.

Het stuk staat als apart artikel op globalinfo.

Colofon
Nieuwsbrief over ontwikkelingen rondom Wereld Handels Organisatie WTO en de Europese Unie. Het is een initiatief van de Werkgroep Globalisering Delft-Den Haag. Aan dit bulletin hebben meegewerkt: Niek Koning, Robin van Stokrom, Nienke Nyens, Rob Bleijerveld, Kees Hudig
Stuur mededelingen, copy of reacties naar: onyva .at. xs4all.nl Nieuwsbrief WTO.ZIP (en meer over globalisering) is te vinden op: https://www.globalinfo.nl, op http://www.indymedia.nl en op http://www.stelling.nl/trouble. Voor een gratis email-abonnement, mail naar onyva (apestaartje) xs4all.nl

(Dit artikel was oorspronkelijk op GlobalInfo gepubliceerd door redactie WTO.Zip.)