Ga naar de inhoud

Westerse eensgezindheid is schijn

Het Westen maakt eensgezind een vuist tegen Moskou. Of is dat schijn? Amerikaanse media stellen zich vragen over de eensgezindheid van het Westen tegenover Moskou. Er wordt getwijfeld aan de vastberadenheid van enkele Europese bondgenoten die niet warm lopen voor de krijgshaftige uitspraken van opperhoofd Joe Biden. Bondgenoten die de term “onderhandelen” minder vies vinden en licht huiveren bij de verklaringen dat de vijand moet vernederd en blijvend verzwakt worden.

6 min leestijd

(Door Freddy De Paauw, overgenomen van uitpers.be. Bij foto: Er worden volop terminals gebouwd om boten met schaliegas uit de VS aan te voeren. Een ramp voor het milieu en voor onze portefeuille.)

Weerstand

De Oekraïense weerstand is buiten verwachting heel sterk, de Russische agressie loopt verre van een leien dakje, en dat is zeer goed nieuws. Dat alleen al is op zichzelf een vernedering voor het Kremlin. Daarmee alleen komt er wel geen einde aan de oorlog en het daarmee gepaard gaande leed. Het Witte Huis lijkt uit te gaan van een langdurig conflict en is bereid zeer veel geld uit te trekken om het lang te laten duren. Het wil Moskou op de knieën krijgen met wapenleveringen en sancties die in Europa aan alle kanten zeer veel pijn doen.

Ook al daarom is het enthousiasme in een deel van Europa voor een lang conflict, niet groot. Vooral Parijs en Berlijn steken dat steeds minder onder stoelen of banken, hun woordgebruik is opvallend voorzichtiger dan dat van het Witte Huis.

Het Witte Huis, niet volledig Washington. Want zowel diplomaten, die onveranderlijk anoniem willen blijven, als militairen in het Pentagon lopen minder hard van stapel. Maar president Joe Biden, zijn minister van Buitenlandse Zaken Anthony Blinken en vooral minister van Defensie Lloyd Austin sturen aan op een “strategische nederlaag” van Rusland, wat dat ook moge betekenen.

Parijs-Berlijn

De Franse president Emmanuel Macron en de Duitse kanselier Olaf Scholz zitten duidelijk op een andere lijn: onderhandelen. “Het is aan Oekraïne om te bepalen onder welke voorwaarden”, voegen ze eraan toe. Wat niet de visie is van Washington.

De Europese aarzelingen worden in bedekte termen geuit, tot stijgende ergernis van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Hij verwijt Macron dat die blijkbaar iets verwacht van praten met Poetin, dat is volgens hem zinloos. Hij heeft ook Macrons suggestie voor een “Europese politieke constructie” naast of op de Europese Unie (EU) onmiddellijk verworpen. De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmytro Kuleba zei dat voor Oekraïne een alternatief voor volledig lidmaatschap van de EU onaanvaardbaar is. Alles of niets.

Frankrijk, Duitsland, Italië en vele andere EU-lidstaten lopen niet warm voor het idee Oekraïne onmiddellijk te registreren als kandidaat-lid. Lidmaatschap zou volgens Parijs tientallen jaren in beslag nemen, die Europese politieke constructie zou een (lange) tussenstap kunnen zijn om het ongeduld te bedwingen. De Duitse kanselier Scholz deelt die visie. Maar Commissievoorzitster Ursula von der Leyen, aangemoedigd vanuit het Witte Huis, spoort aan op spoed, een symbolische daad van steun aan Oekraïne.

Splijtzwam

De Franse president herneemt een idee van zijn verre voorganger François Mitterrand die eind 1989, bij het einde van de Sovjet-Unie, ook een dergelijke Europese constructie voorstelde. Maar wel continentaal, met de Russische Federatie inbegrepen. De visie van een andere voorganger, Charles de Gaulle, die Europa zag als gaande van de Atlantische Oceaan tot de Oeral, en niet als een onderdeel van een “Atlantisch bondgenootschap” gedomineerd door de Verenigde Staten

Bij Macron is er van Rusland in die constructie geen sprake. Maar toch vindt zijn idee geen enkele genade bij de EU-lidstaten die volledig op de “Atlantische lijn” zitten, Polen en de Baltische staten voorop. Diezelfde landen die in de ogen van gaullist Jacques Chirac, president van 1995 tot 2007, geen genade vonden in 2003, toen ze zich haastten om Amerikanen en Britten te steunen in hun oorlog tegen Irak.

Die splijtzwam van 2003 duikt dus nu weer op. Tot vreugde van Washington dat op die manier zijn greep op het grootste deel van het door de oorlog en sancties verzwakte Europa versterkt. Terwijl het de mythe verspreidt dat Poetin compleet geïsoleerd staat.

Dan moeten ze toch een ruimere blik op de wereldkaart werpen. Ze beschouwen blijkbaar de G7 (VS, Canada, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk,; Duitsland, Italië, Japan) als de wereld. Met hetzelfde aplomb zou Moskou kunnen zeggen dat Biden in de wereld redelijk geïsoleerd staat, dat er een kloof(je) is tussen het “Westen” en de rest van de wereld.

Geblaf

Daar komt dus een kloof(je) binnen het Westen bij. Een religieuze autoriteit als paus Franciscus krijgt er nu in westerse media van langs omdat hij “ambigu” zou zijn en Moskou spaart. De paus bracht in een interview met de Corriere della Sera kritiek uit op de Navo “met haar geblaf bij de grens met Rusland”. En hij had het over “internationale belangen” die het conflict hadden geschapen…

Die internationale belangen heeft hij niet genoemd. Wij denken alvast aan groepen in de VS zoals de schalieboeren wier belangen Donald Trump zo hardnekkig verdedigde met zijn banbliksems, sancties, tegen NordStream2. Biden is volledig in diens voetspoor getreden. Binnen dit en een jaar kunnen de VS 50 miljard kubieke meter vloeibaar gas leveren, zo meldt EU-commissaris Thierry Breton. Nee, verzekert hij, “dat komt niet neer op afhankelijkheid of onderwerping”.

Tiens, ineens speelt het argument niet meer dat NordStream2 zou betekenen dat Oekraïne veel geld zou verliezen door minder transport van Russisch gas naar West-Europa? Daar was het helemaal niet om te doen. Toen de Duitse betrokken dienst in november vvorig jaar de vergunning voor het opendraaien van de kranen van de afgewerkte NordStream 2 op de lange baan schoof, was dat mogelijk voor Moskou het zoveelste signaal van vijandschap. Wat zou er gebeurd zijn indien de kranen wel waren opengedraaid? We zouden nu minder voor gas betalen, de prijzen zijn erna zo fel gaan stijgen. En stel je voor, dat bovendien de akkoorden van Minsk van 2015 inzake autonomie voor de oostelijke gebieden van Oekraïne waren toegepast.

Weifelaar

Kanselier Scholz neemt van bij het begin van de oorlog een ambiguë houding aan. Hij wil alvast niet naar Kiev reizen zolang Zelensky weigert de Duitse president Frank-Walter Steinmeier te ontvangen. Gewoon omdat die vroeger goede relaties had met Rusland.

In Duitsland worden intussen wel vier grote terminals gebouwd om o.m. het Amerikaans gas op te slaan. Dat dit gas zeer zeer schadelijk is voor het milieu – want gewonnen met het zeer schadelijke ‘fracking’ – speelt ook niet mee. De ‘transitie’ wordt even opzij geschoven.

De sancties tegen Moskou dreigen Duitsland hard te treffen, nog harder indien de sancties verder worden opgedreven. Scholz schipperde een tijdje, maar geeft uiteindelijk toe aan zowel de druk vanuit Washington, de EU als de Duitse Groenen die zich op oorlogspad wanen en van bij het begin NordStream 2 hebben aangevallen. Die weifelende houding, het egbrek aan een duidelijke houding, heeft Scholz’ SPD in de recente deelstaatverkiezingen wellicht veel stemmen gekost.

Zie ook: Biden en zijn Havikken