Ga naar de inhoud

Noam Chomsky: “Westen is doodsbang voor Arabische democratieën”

Noam Chomsky is een van de belangrijkste intellectuelen van deze tijd. De 82-jarige Amerikaanse taalkundige, filosoof en activist is een strenge criticus van het buitenlandse en economische beleid van de VS. Ceyda Nurtsch van www.en.qantara.de sprak met hem over de Arabische lente en de globale context ervan.

5 min leestijd
wsf_2003_noam_chomsky_wsf_2003

 

(de originele vertaalde versie verscheen op de website DeWereldMorgen)

Velen beweren dat de Arabische wereld niet compatibel is met democratie. Vindt u dat de recente ontwikkelingen die these tegenspreken?

Noam Chomsky: “Die these had nooit een historische basis. De Arabisch-islamitische wereld heeft een lange geschiedenis van democratie. Die werd regelmatig verpletterd door westerse krachten. In 1953 had Iran een parlementair systeem, de VS en Groot-Brittannië wierpen het omver. Er was een revolutie in Irak in 1958, we weten niet waar dat toe had kunnen leiden, maar ze had democratisch kunnen zijn. De VS lag aan de basis van een coup.”

“In interne discussies in 1958, die sindsdien openbaar werden gemaakt, sprak president Eisenhower van een haatcampagne tegen ‘ons’ in de Arabische wereld. De top van de Nationale Veiligheidsraad schreef een memorandum waarin ze dat uitlegden.”

“Ze zeiden daarin dat de perceptie in de Arabische wereld is dat de VS democratie en ontwikkeling blokkeren en brute dictators ondersteunt en dat wij dat doen om de olie te controleren. Het memorandum zei dat die perceptie min of meer accuraat is en dat dat ook is wat we zouden moeten doen.”

Dat betekent dat de westerse democratieën de opkomst van democratieën in de Arabische wereld verhinderden?

“Ik ga hier niet in de details gaan, maar ja, dat gaat zo door tot op vandaag. Er zijn voortdurend democratische revoltes. Die worden verpletterd door de dictators die wij – dat is dus vooral de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk – ondersteunen.”

“Dus inderdaad, er is geen democratie omdat je die verpletterd heb. Je kan hetzelfde zeggen van Latijns-Amerika: een lange reeks van dictators, brutale moordenaars. Zolang de VS dat continent controleert, of vroeger Europa, is daar dus geen democratie.”

U bent dus niet verrast door de Arabische lente?

“Wel, ik had het niet echt verwacht. Maar er is een lange voorgeschiedenis. Nemen we bijvoorbeeld Egypte. Je zal gemerkt hebben dat de jonge mensen die de demonstraties vanaf 25 januari organiseerden zichzelf de 6 April-beweging noemden. Daar is een reden voor. Op 6 april 2008 zou een grote vakbondsactie worden gehouden in de textielfabriek Mahalla, een groot industrieel centrum, met stakingen, steundemonstraties door heel het land enzovoort. Het werd allemaal onderdrukt door de dictatuur.”

“Wij in het Westen hebben daar geen enkele aandacht voor: zolang de dictators hun volk onder controle hebben, kan ons dat geen barst schelen. Maar in Egypte hebben ze dat onthouden.”

“Dit was slechts één actie in een lange reeks van militante stakingen. Sommigen daarvan zijn gelukt. Daar bestaan goede studies over. Een Amerikaans wetenschapper, Joel Beinin – hij werkt in Stanford – heeft heel wat studies gedaan over de Egyptische arbeidersbeweging. In zijn vroegere en meer actuele artikels bespreekt hij hoe die vakbondsstrijd al lang bezig was: dat waren pogingen om democratie te creëren.”

George W. Bush, de voorganger van Obama, beweerde een domino-effect te veroorzaken met zijn ‘Nieuw Midden-Oosten’-beleid. Is er een verband tussen de revoltes in de Arabische landen en het beleid van Bush?

“Het basisthema van de moderne na-oorlogse geschiedenis is het domino-effect: Cuba, Brazilië, Vietnam,  … Henry Kissinger, de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken, vergeleek het met een besmettelijk virus – we hebben daar nu alle interne documenten over – vooral Kissinger zei dat het Chileense virus andere landen zou besmetten, zelfs tot in Europa. Feitelijk waren toenmalig Sovjet-partijleider Brezjnev en Kissinger het hier over eens, ze waren allebei bang van democratie en Kissinger zei, we moeten dat virus uitroeien. En dat deden ze.”

“Vandaag gebeurt iets gelijkaardigs.  Zowel Bush als Obama zijn doodsbang voor de Arabische lentes. Ze hebben daar een zeer logische reden voor. Ze willen geen democratieën in de Arabische wereld. Als de Arabische publieke opinie het beleid zou bepalen, zouden de VS en Groot-Brittannië uit het Midden-Oosten gegooid worden. Daarom is het Westen ze zo bang van democratie in die regio.”

De bekende Britse Midden-Oosten-correspondent, Robert Fisk, stelde recent dat het beleid van Obama niet relevant is voor de ontwikkelingen in de regio.

“Ik heb dat artikel gelezen, het is zeer goed. Robert Fisk is een uitstekend journalist en hij kent de regio zeer goed. Ik denk dat wat hij bedoelt, is dat de activisten van de 6 April Beweging niet geven om de VS. Zij hebben de VS compleet opgegeven.”

“Ze weten dat de VS hun vijand is. In feite zit het zo: zowat 90 procent van de publieke opinie in Egypte denkt dat de VS de grootste bedreiging is waar ze voor staan. In die zin is de VS natuurlijk niet irrelevant. Daar is het land te machtig voor.”

Sommigen bekritiseren de Arabische intelligentsia om haar stilte, haar passiviteit. Wat zou de rol van de Arabische intellectueel vandaag moeten zijn?

“Intellectuelen hebben een bijzondere verantwoordelijkheid. We noemen hen intellectuelen omdat ze gepriviligieerd zijn, niet omdat ze slimmer zouden zijn dan de rest.”

“Als je privileges hebt, een zekere status, en je kan je redelijk goed uitdrukken, dan noemen we je een ‘intellectueel’. Dat is in de Arabische wereld zo, net als overal elders.”

Interview: Ceyda Nurtsch

(Vertaling uit het Engels door Lode Vanoost)

Bron: http://en.qantara.de/wcsite.php?wc_c=16409&wc_id=16621

Externe links

http://en.qantara.de/wcsite.php?wc_c=16409&wc_id=16621

http://www.independent.co.uk/opinion/commentators/fisk/who-cares-in-the-middle-e…

http://www.stanford.edu/~beinin/

http://www.history.state.gov/historicaldocuments/frus1958-60v12/ch2